Via incognita
L. Heres
De stand der techniek op het gebied van Reis Informatiesystemen en de
daarmee samenhangende kartografische aspekten
Om te beginnen
Er zijn mensen die er plezier in scheppen om op goed
geluk op reis te gaan. De verrassingen waarvoor zij kö
rnen te staan nemen zij op de koop toe; sterker nog,
vormen een deel van het reisplezier.
Maar lang niet iedereen voelt zieh een Livingstone in
de dop: de meeste mensen gaan graag goed geinfor-
meerd op stap en maken dankbaar gebruik van de in-
formatie die onderweg geboden wordt. Er is daarom in
de loop der tijden een hele infrastruktuur ontstaan van
zaken als straat- en plaatsnaamborden, wegwijzers,
VVV-kantoren, hotelgidsen, wegenkaarten, stadsplatte-
gronden, filemeldingen, weerberichten enz.
Door de grote veranderingen op het gebied van de har-
de elektronika (goedkope en snelle rekenprocessoren,
goedkope gegevensopslag) is er ruimte ontstaan voor
een aantal nieuwe Produkten. In enkele gevallen gaat
het om echt iets nieuws, maar in veel gevallen gaat het
om een bestaand produkt in een nieuw elektronisch jas-
je. Sommige Produkten zijn al verkrijgbaar, aan andere
wordt nog hard gewerkt.
Dit artikel geeft een overzicht van een aantal zogeheten
'Reis Informatiesystemen' (Rl-systemen), en besteedt
daarbij speciaal aandacht aan de kartografische aspek
ten ervan.
Van Brest naar Marseille
De Franse bandenfabrikant Michelin, misschien nog
meer bekend van de rode hotelgidsen en wegenkaarten,
exploiteert sinds jaar en dag een informatiesysteem on-
der de naam 'Itineraire' (reisweg). Dit systeem werkt
als volgt: de klant belt op en vraagt: hoe kom ik het
beste van gemeente A naar gemeente B? Een dag later
vindt hij een briefje op de mat waarop in termen van
wegnummers (N71, D203 enz.) en plaatsnamen Staat
vermeld welke wegen hij moet volgen om vanuit A in B
te komen.
Itineraire kan nog steeds in deze klassieke vorm worden
geraadpleegd, maar heeft er sinds twee jaar een modern
broertje bijgekregen: de Itineraire-Minitel, als onderdeel
van een meer uitgebreid informatiesysteem, dat door
Michelin onder de naam 'Ami' via Minitel wordt aan-
geboden.
Minitel is de naam van een telekommunikatiesysteem
van de Franse PTT. Het bestaat in konkreto uit een
klein beeldscherm en een toetsenbord en maakt gebruik
van het telefoonnet. Men kan er allerlei gegevensbestan-
den mee raadplegen, die door derden worden aangebo-
den. De apparatuur is indertijd door de Franse PTT
gratis bij zo'n 5 miljoen huishoudens gei'nstalleerd. De
gebruiker betaalt alleen voor de 'gesprekskosten', die
worden verrekend op een manier die analoog is aan die
van de 06-nummers in Nederland.
Van de Itineraire op Minitel wordt inmiddels veel ge
bruik gemaakt: woordvoerders van Michelin zeggen
twee miljoen vragen per jaar te verwerken, met een
piek in de zomervakanties (zie ook KT 1990.XVI.4,
P- 5).
Van Everton Road naar Clark Street
Itineraire zoekt een weg van de ene gemeente naar de
andere en is daarom in het bijzonder bedoeld voor in
terlokale reizen. Op lokaal niveau, binnen een bepaalde
stad, heeft men er uiteraard niet zoveel aan: daar reist
men van straat naar straat.
Op deze behoefte probeert een produkt als 'Driver Gui
de' in te speien. Driver Guide is de naam van een
route-informatiesysteem, dat door het Amerikaanse be-
drijf Navigation Technologies is ontwikkeld. Het kan
op de balies van hotels en benzinepompstations in Cali-
fornie worden aangetroffen.
Na inworp van een muntstuk kan de gebruiker een be-
stemming intypen (straatnaam, huisnummer). Driver
Guide berekent dan de snelste route en spuwt daarna
een papierstrook uit waarop de route in de vorm van
een straatnamenlijst en enkele stukken verbindende
tekst Staat aangegeven (volg straat gedurende me-
ter, sla daarna rechts af de .straat in).
Waar ben ik nu?
Een vraag die iedere reiziger zieh (vaak onbewust) steh
is: waar ben ik nu? Het (meestal ook onbewuste) ant-
woord op deze vraag bepaalt mede de verdere route
naar het einddoel.
De klassieke manier om deze vraag te beantwoorden
bestaat uit een kombinatie van: kijken naar
plaatsnaam- en straatnaamborden, orienteringspunten
(z.g. 'landmarks'), op de kaart kijken, of een voorbij-
ganger aanschieten.
Sinds het begin van de jaren tachtig is daar echter een
mogelijkheid bijgekomen in de vorm van plaatsbepa-
KT 1991.XVII.3
19
