bouwparameters, die in dit atlaska-
tern aan bod komen, laten nu eens
bepaalde overeenkomsten of tegen-
stellingen zien; andere kaartbeelden
daarentegen lijken geenszins enig
verband te tonen. Een verder door-
gedreven Cluster - of een
multivariaat-analyse had wellicht
zulkdanige korrelaties tot uiting
doen komen, dat een regionaal syn-
thesebeeld met overwegende of type-
rende streekkenmerken ruimtelijk
voorstelbaar werd. Voor didaktici is
dit misschien een mooie oefening
met Bertin's permutatiematrix.
Deel 17 - Milieu
Het zal de atlasgebruiker direkt op-
vallen bij het overlopen van de in-
houdstafel dat de vlag de lading niet
helemaal dekt. Het is waar dat op
vele plaatsen in onze westerse wereld
het milieu werd en wordt geschon-
den, zelfs in Sterke mate. Maar is dit
een voldoend doorslaggevend argu-
ment om onder 'milieu' enkel de ne-
gatieve aspekten te bekijken? Of al-
leen maar de nefaste invloeden van
het menselijk ingrijpen op het
natuur- of kultuurlandschap? Mis
schien was 'Milieuproblematiek' of
'Milieuverloedering' een betere be-
nadering of betiteling geweest. In dit
opzicht volgt dan een logische bena-
dering van het probleem.
Eerst de milieu-aantasting, waarmee
wordt bedoeld: de ongunstige gevol-
gen van het wegnemen, 'onttrekken'
of verstoren van konstitutionele de
menten van het bestaande milieu of
landschap. Een voorbeeld: wat zijn
de gevolgen van het onbegroeid laten
van akkerland of het doen zakken
van de grondwatertafel: plaatselijke
bodem- en/of winderosie, verzakkin-
gen enz.
Op de tweede plaats volgt dan de
milieuverontreiniging of de nadelige
invloed op bepaalde milieukompo-
nenten, op het milieu in zijn geheel
of op het totale landschap als gevolg
van 'toevoegen' van schadelijke
bestanddelen, die niet thuishoren in
die omgeving en aan essentiele on-
derdelen van het milieu schade aan-
brengen. Deze ingrepen worden de
laatste tijd meer en meer onder de
aandacht gebracht van de bevolking
en 's lands beleid. Jammer genoeg
bestaan nog te weinig overzichts-
kaarten van Nederland die een volle-
dige inventaris opstellen van de situ-
atie. Daarom ook de beperking van
het aantal overzichtskaartjes (niet
eens 30). Men kent al vrij goed de
plaatselijke Problemen van lucht- en
grondwaterverontreiniging, lozingen
van schadelijke Stoffen in rivieren en
kanalen, mestoverschotten en ge-
luidshinder. De juiste impakt van elk
der vervuilings- of besmettingsbron-
nen wordt op de dag van vandaag
nog sterk bediskussieerd.
In deze atlas wordt, wellicht wijse-
lijk, gezwegen over de verhouding
van de verantwoordelijkheden van de
verschillende vervuilers. In Belgie
kwam zopas een Studie op de markt
die aantoont dat de verzurende emis-
sies voor 27% afkomstig zijn van
landbouw en veeteelt, terwijl de in-
dustrie 25%, de elektriciteitscentrales
16% en het verkeer 15% voor hun
rekening nemen. Blijkbaar hebben
de Nederlandse burgers minder ge-
luidslast van verkeerslawaai dan de
Belgische (2x meer) en zelfs de Fran
sen. Het betere beleid op het vlak
van Ruimtelijke Ordening (zoals be
tere scheiding van verkeerswegen en
woonkernen alsook meer gekoncen-
treerde bewoning) zal hier wel niet
vreemd aan zijn. Wellicht ligt hier
ook de bron van grotere grondspe-
kulatie in Belgie en de aarzeling om
bepaalde landbouwgronden te verko-
pen aan de boeren. Zoals de auteur
terecht zegt zijn vele Problemen van
milieuverminking grensoverschrij-
dend. Exporteren van hinderlijke
materialen is ook niet altijd een op-
lossing. Het dumpen van schadelijke
Stoffen in het buitenland zal mis
schien hetzelfde effekt hebben als
het borstelen van het vuil onder de
mat.
In de kartografie zelf zien we in de
legenda's van kwantitatieve informa-
tie toch een positieve noot: figuur 48
en 51 geven een groeiende schaal-
waarde van onder naar boven
KT 1991.XVII.3
53
concentratie van de
rundveehouderij, 1984
sbe rundvee per 100 ha
548
548-696
696-759
759
aandeel van het totale
aantal sbe per klasse
25
25
25
25
aandeel van de betreffende
gemeenten in de totale
oppervlakte cultuurgrond
48.2
19.6
16.9
15.3
48a Runder- en schapenslachterijen, 1984
runderslachterijen
aantal runderslachtingen
1 000 - 5 000 stuks
5000 - 10000
10000 - 20000
20000 stuks
schapenslachterijen
aantal schapenslach-
tingen
1 000 - 5000 stuks
5000 - 25 000
25 000 stuks
bebouwing, bos, natuurgebied
schaal 1:3000000
