choslowakije (1935) en van Italie (1940), die als trend-
setters kunnen worden beschouwd. Naast de uitgeba-
lanceerde verscheidenheid aan thematische kaarten van
beide laatstgenoemde giganten, met respectievelijk 442
en 508 kaarteenheden en uitvoerige toelichtende
teksten, past de Atlas van Tropisch Nederland beschei-
denheid. Vergeleken echter met zijn voorganger, de at-
las van Stemfoort en Ten Siethoff, maar ook met tijd-
genoten zoals de eenzijdig fysisch-geografische Atlas
van Egypte (1928) of de elementaire koloniale Atlas van
Tanganyika (1942) komt hij, al laat de evenwichtigheid
van de inhoud te wensen over, door de omvang van het
thematisch kaartenpakket, kartografische vormgeving
en goed leesbare kaarten, uitstekend voor de dag. In de
wäre zin des woords is de Atlas van Tropisch Nederland
weliswaar geen nationale atlas, maar met de kwalifica-
tie van Stams in zijn atlasbibliografie van een 'complex
atlas of a major region' kan worden ingestemd.
Prof. dr. F.J. Ormeling sr. behoeft nauwelijks nog enige intro-
ductie. Momenteel is hij onder meer lid van de redactieraad
van het Kartografisch Tijdschrift. Drs. R.P.G.A. Voskuil is
universitair docent in de Hoofdafdeling 'Earth Resources Sur-
vey' van het ITC in Enschede. AI vanaf de tijd dat hij het
bijvak historische kartografie volgde bij prof. Koeman aan de
Rijksuniversiteit Utrecht is de heer Voskuil geinteresseerd in
en heeft hij veel kennis opgedaan van de geschiedenis van de
kartografie van Nederlands-Indie.
De auteurs brengen hun dank uit aan:
Prof. dr. A.J. Pannekoek, voormalig hoofd van de Kartografi
sche Afdeling van de Topografische Dienst in Nederlands
Indie;
de heer R. Braam, bibliothecaris/kaartbeheerder van de Topo
grafische Dienst in Emmen; en
de heer Y. Heller van het Antiquariaat Gemilang in
Landsmeer, waar de facsimile atlas nog te koop is (tel.
02908-5404).
Literatuur
-, Jaarverslagen van de Topografische Dienst in
Nederlandsch-Indie.
-, Voorbericht in de Atlas van Tropisch Nederland.
Donker, H. (1990), Beroemde atlas herdrukt. NRC Handels-
blad 29.12.1990.
Luymes, J.L.H. (1938), The newly published atlas of the tro-
pical Netherlands. In: Comptes Rendus du Congres de Geo
graphie Amsterdam 1938, Traveaux de la Section Cartogra-
phie, pp. 125-136.
Panuti Sudjiman (1990), The diversity of languages in Indo-
nesia. In: Tichelaar, T. (red.), Proceedings of the Workshop
on Toponymy held in Cipanas, Indonesia, October 1989. Cibi-
nong: Bakosurtanal, pp. 41-54.
Rutten, L. (1939), An Atlas of the Netherlands Indies. Bulle
tin Colonial Institute Amsterdam, nr. 2, pp. 83-91.
Salichtchev, K.A. (1960), Atlas Nationaux. Histoire, analyse,
voies de perfectionnement et d'unification. Moskou.
Schräder, R. (1974), Honderd jaar Koninklijk Nederlands
Aardrijkskundig Genootschap 1873-1973. Geografisch Tijd
schrift, Nieuwe Reeks VIII, nr. 4.
Stams, W. (1980), National and Regional Atlases. A Biblio
graphie Survey. Enschede: ICA.
C. Zeillemaker - Kartografische ontwikkelingen bij de gemeente Rotterdam
Vervolg van blz. 46.
de financiering van de voorziening in gevaar komt. De
vernieuwde funetie van de stedelijke kartografie is ook
een antwoord op eventuele personeelsproblemen (min
der mensen nodig).
Hoe beschermen we het produkt? Met de auteurswet
alleen lukt dat niet. Een sterk wapen is mijns inziens
het kunnen leveren van informatie met een zeer hoge
actualiteit. Dit is wat de betalende gebruiker (abonne-
menthouder) ook vraagt.
Heiaas heb ik geen zak met oplossingen. De ontwikke
lingen gaan op dit moment razend snel. het aantal PC's
binnen onze dienst bedraagt 900, hetgeen inhoudt 1 PC
voor 2/i medewerkers. Het aantal krachtige grote sta-
tions bedraagt 110.
We vertrouwen er echter op de goede antwoorden te
vinden, niet alleen om de kartografie in leven te houden
maar ook om hiermee de gemeenschap van dienst te
zijn.
Ir. C. Zeillemaker is chef van de afdeling Landmeten en Vast-
goedinformatie van Gemeentewerken Rotterdam (Galvani-
straat 15, Postbus 6633, 3002 AP Rotterdam, tel. 010-
4894331).
Dit artikel werd door de auteur gepresenteerd als lezing op
Onderzoeksdag III (georganiseerd door de werkgroep Onder-
wijs en Onderzoek van de NVK), welke werd gehouden op 13
december 1991 te Utrecht.
KT 1992.XVIII.1
Noten
Noten
33
