Landmeten en Vastgoedinformatie, levert het produkt.
Nog niet alle Rotterdamse afnemers gebruiken de infor-
matie digitaal. Wanneer dat eenmaal het geval is, zal
dat ongetwijfeld nieuwe wensen/eisen ten aanzien van
het produkt en de mogelijkheden ervan opleveren (zoals
objectgerichte structuren, koppelingen aan administra-
tieve gegevens, de derde dimensie). Kijken we naar Ne-
derland in zijn geheel dan is deze overgang nog slechts
ten dele gerealiseerd; de GBKN Staat juist in deze tijd
volop ter discussie. Wat wij t.a.v. de kleinschalige topo-
grafische basiskaarten verwachtten (de kartografie) spie
gelt zieh wellicht aan hetgeen wij bij de grootschalige
kaarten hebben ervaren.
Ontwikkeling van de stedelijke kartografie
Kenmerkend voor de stedelijke kartografie is dat deze
op kosten van de gemeenschap (de stedelijke overheid)
zorgdraagt voor de bijhouding van de topografische
moederbestanden op diverse schalen. Eindprodukten
zijn:
1. gedrukte kaarten;
2. diverse (film)dragers met deelinformatie die bruik-
baar zijn voor themakartografie.
Wat doen we nu met de mogelijkheden van de automa-
tisering?
In eerste instantie lijkt het voor de hand te liggen - om
via scannen - de bestaande informatie in het computer-
geheugen te brengen. Dat brengt een hoeveelheid kosten
met zieh mee; de gebruikers verwachten dat de op deze
wijze verkregen bestanden 'naadloos' zijn. Dat is thans
niet het geval, niet alleen doordat de bladen in hand
kracht altijd een zelfstandig leven hebben geleid maar
ook door de cyclische bijhouding.
Na de bestandsopbouw volgt bijhouding via beeld-
sehermtechniek.
Als we aannemen dat de vernieuwde werkwijzen sneller
zijn (minder manuren) en dat ook het kostenplaatje
van de bijhouding goedkoper uitvalt, dan kan de in-
vestering in de bestandsopbouw worden terugverdiend.
U mag uit mijn redenering afleiden dat we gewend zijn
heel bedrijfsmatig om te springen met een en ander.
Het eindprodukt is dan weer tweeledig:
1. een gedrukte kaart (wellicht goedkoper);
2. geen filmdragers, maar - laten we zeggen - informa-
tielagen in de Computer die kunnen worden benut
voor themakartografie.
Wanneer we het op deze wijze aanpakken hebben we de
oude werkwijze nagebootst met behulp van computer-
techniek en gebruiken we de automatisering uitsluitend
om versneld en voor minder geld (en vooral met minder
manuren) het zelfde eindprodukt (gedrukte kaarten) te
maken. Mijns inziens is dit onjuist c.q. onvoldoende. Er
zijn namelijk nieuwe Produkten nodig; Produkten die
de gebruikers nodig hebben. Ik bedoel dan met name
die categorie van gebruikers die zelf met geautomati-
seerde middelen (beeldschermen en tekenmachines) wer
ken. Die gebruikers zijn in een zeer breed werkterrein
actief. Alle soorten toepassingen komen voor. We kun
nen een en ander aanduiden door middel van de func-
ties van de kaart: voorlichting, representatie, overzicht,
statistiek, bestuur, organisatie, ruimtelijke ordening,
planning, beheer, ontwerp, uitvoering van werken.
We kunnen zelf allerlei nieuwe ontwerpen bedenken,
maar we moeten een en ander natuurlijk vooral vragen
aan de gebruikers (geen aanbodsystemen, maar een
vraagsysteem):
Hoe moet die digitale kleinschalige kaart er uit zien?
Zijn het gekleurde achtergrondplaatjes?
Moet er een bepaalde logische struetuur in zitten?
Moeten er koppelingen gemaakt kunnen worden
naar administratieve gegevens, naar bestuurlijke in-
deling, naar bepaalde - door iedereen gewenste -
thema's?
Moeten die thema's centraal worden bijgehouden?
Zou een en ander een nieuwe funetie kunnen zijn
voor de stedelijke kartograaf?
Natuurlijk zijn er meer vragen te stellen:
Zullen de nieuwe mogelijkheden van de computer-
techniek concurrerend werken voor de gedrukte
kaart of zullen die goedkopere werkwijzen nu juist
een Stimulans zijn voor gedrukte kaartproduktie?
Ook rijst de vraag of - ik herinner u aan de stede-
bouwkundige die tegenwoordig zonder hulp van de
landmeter zijn matenplans maakt - een deel van het
werk dat thans door de kartograaf wordt gedaan
wellicht wordt overgenomen door andere diseiplines.
Algemeen gesteld: wat zal onze taak kunnen zijn in het
tijdperk van de beeldschermkartografie, elektrostatische
plotters, kleurenkopieerapparatuur enz. Als we niets
doen, verliezen we mijns inziens veel terrein, niet alleen
als (gemeentelijk) bedrijf maar ook als vakdiseipline.
Ik heb u geschetst in welke fase de ontwikkelingen in
Rotterdam verkeren. Veel echte nieuwe dingen zijn
daarbij niet te vermelden, misschien alleen de overtui-
ging dat de overheidskartografie een gepast antwoord
moet vinden op de ontwikkeling van de beeldscherm-
technologie en de roep om digitale levering van bestan
den.
Wij zijn voornemens een over-all-studie te doen van de
problematiek van de kartografie waarbij niet alleen
wordt geprobeerd de automatiseringsmogelijkheden te
benutten als een moderne vervaardigingswijze voor het
eindprodukt de gedrukte kaart, maar waarbij vooral
aandacht zal worden gegeven aan de ontwikkeling van
totaal nieuwe digitale Produkten waar de klant vandaag
om vraagt (gaat vragen).
Als een vernieuwde funetie voor de stedelijke kartogra
fie wordt gevonden zal deze - tenminste, in de lijn van
de traditie - inhouden dat de overheid geld ter be-
schikking blijft stellen om centraal dingen te doen die
door niemand anders kunnen worden ondernomen. In
dien de overheid een en ander niet alleen wil financie-
ren, moeten de gebruikers een deel bijdragen. Proble
men worden veroorzaakt als een aantal gebruikers de
informatie via de achterdeur bij ons weghaalt, waardoor
Lees verder op blz. 33.
46
KT 1992.X V1111
