Rozebottelstraat komt een beeld van
subtropische vegetatie naar voren,
waarbij het Toendraatje (verkorte
vorm van Toendrastraatje) dan al-
leen verklaarbaar is wanneer ook
een hooggebergte op het eiland
voorkomt.
Hoofdbestanddeel van deze publika-
tie is een complete lijst van straatna-
men zoals voorkomend op de platte-
grond van Zizustadt, getekend in de
periode 1956-1963 door A. Zisz A.
de Veer en J.P. Zunfg B. van Berle-
kom. Ondanks de zuidelijke ligging
spreken de 8 miljoen inwoners een
taal (het Zizuers) die wel enige medi
terrane invloeden heeft ondergaan
maar vooral met het Nederlands en
Zweeds verwant lijkt. Vooral op ba-
sis van de meerderheid der in de ga-
zetteer opgenomen straatnamen lijkt
de invloed van het Nederlands zelfs
overheersend. Daarmee komt het Zi
zuers in aanmerking voor opname in
de Dutch and German Speaking
Group (DGSD) van de United Na-
tions Group of Experts on Geo-
graphical Names (UNGEGN), de in-
stantie die voor standaardisatie van
de spelling van geografische namen
pleit. Aangezien op Zizuern maar
twee naamgevende instanties hebben
opgetreden die bovendien in nauwe
samenwerking met elkaar opereer-
den, is de spelling van de geografi
sche namen op het eiland volledig
gestandaardiseerd, een situatie waar
we in Nederland jaloers op kunnen
zijn. Immers, binnen de DGSD is
Nederland het enige land waar de
spelling van de geografische namen
niet officieel is vastgesteld.
Analyse
Zoals we in Nederlandse Steden de
Afrikaanderbuurten kennen, als ver-
stilde en gecodificeerde versies van
de politieke denkbeeiden van rond
de eeuwwisseling, zo is ook uit het
straatnamenbestand van Zizustadt
een aantal thans achterhaalde opvat-
tingen over bijvoorbeeld taalkundige
minderheden te halen. De naam
Kebnekaiseplein is er een voorbeeld
van. In Zizuern is Kebnekaise de ver-
zizuerste versie van Giebnegaise, de
naam die de Narzfm geven aan de
hoogste bergtop van het eiland (2111
m), gelegen in het gebied dat door
de Narzfmische minderheid wordt
bewoond. Deze oorspronkelijke in
woners van het eiland zijn door een
aantal golven van Zizuerse kolo-
nisten teruggedrongen naar de meer
onherbergzame delen. Men ijvert al
tientallen jaren voor het herstellen
van de oorspronkelijke Narzfmische
spelling van de geografische namen;
voor het door het thans nog door de
Narzfm bewoonde gebied is dat in-
middels bij wet goedgekeurd. De
ambtenaren in Zizustadt voeren ech
ter een soort vertragingsactie om het
doorvoeren van dergelijke orthogra-
fische conversies in de straatnamen
van de stad op de lange baan te
schuiven. Men huldigt er het stand-
punt dat eenmaal qua spelling geco
dificeerde straatnamen niet meer ge-
wijzigd mögen worden (hierin is men
trouwens niet consequent).
In tegenstelling tot de straatnaamge-
vingspraktijk die thans in Nederland
vigeert en gericht is op het zoveel
mogelijk vermijden van homonie-
men, blijken de autoriteiten op Zizu
ern andere principes te hebben ge-
huldigd. Er - dat lijkt men althans
uit de straatnaamlijst op te moeten
maken - lijkt soms sprake te zijn
van een sport om zoveel mogelijk
gelijksoortige namen te geven: bijv.
Ossenstraat, Ossenstaart en Os-
senstaartstraat. Hierbij wordt door
de auteur opgemerkt dat de Zizuerse
bevolking geen moeite heeft met der
gelijke namenparen. Maar voor
vreemdelingen moet het een crime
zijn om in Zizustadt naar de weg te
vragen.
De analysemogelijkheden van het
boek worden versterkt doordat het
een glossary bevat van de soortele-
menten in de straatnamen. In de ga-
zetteer zijn bij de straatnamen geen
uitspraakregels opgenomen, noch is
er sprake van een phonetisch alfabet
waarin de namen worden herhaald.
Elke naam komt maar eenmaal voor,
en er zijn dus geen verwijzingen zo
als bijv. Golda Mei'rstraat zie Me-
vrouw Golda Mei'rstraat.
Het valt te betreuren dat men niet
van de, bij de produktie van de on-
derhavige publikatie benutte, compu
terbestanden gebruik heeft gemaakt
om het in de gazetteer vervatte be
stand tevens op diskette uit te bren-
gen, hetgeen de analysemogelijkhe
den zeer zou doen toenemen.
Hiervoor zij verwezen naar resoluties
van de UNGEGN (Fifth UN Confe
rence on the Standardization of Ge
ographica! Names, Montreal, 1987;
Report of the Conference, 1988, New
York).
Vanuit kartografisch oogpunt is het
verwijzingsmechanisme nog sum
mier. Het is algemeen gebruikelijk,
en de UNGEGN heeft daar ook op
gewezen (zie Proceedings, Third UN
Conference on the Standardization
of Geographical Names, Athens,
1977), om ten behoeve van de geo
grafische verwijzing met coördinaten
te werken, en niet met een vakverde-
ling, laat staan een indeling welke zo
grof is dat de circa 3500 straatna
men over slechts negen vakken wor
den verdeeld. Dat leidt tot gemid-
deld 400 namen per vak, waarbij het
veel te lang duurt voordat men de
gewenste straat gevonden heeft.
Het moet echter duidelijk zijn dat
veel van deze professionele kritiek
ook jegens landen die al vele jaren
lid zijn van de UNGEGN geuit kan
worden. Voor een ontwikkelingsland
als Zizuern, waar men ondanks de
extreme bevolkingsgroei en urbanisa-
tie (Zizustadt is in feite in een
zevental jaren uit het niets ontwik-
keld tot een stad met 1,4 miljoen in
woners, agglomeratie meegerekend
zelfs 2,6 miljoen) toch het ontstaan
van shantytowns of favelas heeft
kunnen voorkomen, kan, ja mag de
vervaardiging van een professionele
gazetteer nooit een prioriteit zijn.
Dat men desondanks deze publikatie
heeft kunnen publiceren verdient be-
wondering. Als zodanig verdient het
werk zeker een plaats in de imagi-
naire vakbibliotheek.
F.J. Ormeling
Goss, John, Blaeu; De Grote Atlas
van de wereld in de 17e eeuw. Lisse:
Rebo Productions, 1991. Uitgegeven
i.s.m. de Royal Geographical Society.
224 pp., 38 x 29 cm. ISBN
90-366-0589-X. Prijs f 49,- (momen-
teel uitverkocht, herdruk in voorjaar
1992).
Goss, John, Braun Hogenberg:
Stadskaarten van Europa: Een selec-
tie van 16e eeuwse stadsplattegron-
den en afbeeldingen. Lisse: Rebo
Productions, 1991. 143 pp.,
38 x 29 cm. ISBN 90-366-0720-5.
Prijs f 59,-.
Kort na elkaar heeft de uitgeverij
Rebo Productions twee Nederlandse
vertalingen uitgegeven van oorspron
kelijke Engelse boeken op het gebied
48
KT 1992.XVIII.1
