bedrijfspro fiel
De afdeling Kartografie van de ANWB
Mens en bedrijf
"Romantiek van de kaartenbak ver-
dwijnt'", "Handwerk sterft uit in
tekenkamer"2. Als we alleen de
koppen in kranten, tijdschriften of
vakbladen van de laatste jaren lezen
lijkt het alsof de toekomst niet veel
goeds meer voor de kaartenmaker te
bieden heeft. De toekomstige kaarten
maker is een automaat.
Maar gelukkig zijn dit slechts koppen;
wie verder leest merkt al spoedig dat
deze voorspelling niet zo snel en
gemakkelijk realiteit zal worden. Mag
de romantiek nog wat langer blijven
omdat het opruimen van kaarten-
bakken veel, heel veel geld kost, het
handwerk uit laten sterven hangt van
nog meer factoren af.
Mocht u nu nog niet gerustgesteld
zijn, kijk dan ook eens naar de
plaatjes die bij de verhalen staan. Wat
ziet u daar op? Hoe is het mogelijk -
handen, en nog mooier die bij
mensen behoren. Er is wellicht nog
perspectief voor warmbloedige karto
grafie.
Wat verändert er dan bij een bedrijf
dat geconfronteerd wordt met het
automatiseringsgebeuren? Dat zal in
de eerste plaats de instelling zijn van
mens en bedrijf ten opzichte van de
nieuwe technische mogelijkheden.
Vervolgens komt de vraag, wat
kunnen we er mee en wat gaan we
doen? Dit laatste is vooral sterk afhan-
kelijk van de financiele mogelijk
heden. Ook komt, als het goed is, de
vraag aan de orde of de huidige orga-
nisatie aan de nieuwe gewenste struc-
tuur voldoet. Indien dit alles is over
wogen en daarna een verantwoorde
reorganisatie is uitgevoerd, dan is de
mogelijkheid gecreeerd dat en de
mens, en het produkt en het bedrijf er
goed uit komen.
Kartografie bij de ANWB
AI vanaf 1883 levert de Koninklijke
Nederlandse Toeristenbond ANWB
Produkten van zeer uiteenlopende
aard. Het voorwoord in de catalogus
van bijvoorbeeld voorj aar 1978
luidde: "De ANWB heeft een uitge-
breid assortiment kaarten, gidsen en
boekjes in verkoop uit binnen- en bui-
tenland. Een aantal hiervan zijn eigen
uitgaven, Die eigen uitgaven
werden voor wat de kaarten betreft
toen al gemaakt bij de afdeling Karto
grafie.
Persoonlijk herinner ik me nog de met
de hand getekende routekaarten uit de
jaren vijftig. Allemaal hadden ze het-
zelfde formaat en konden door middel
van een klem verwisseld worden, zö
dat altijd het goede gedeelte zichtbaar
was. Ze heetten toen ook niet voor
niets 'losse route kaartjes'. Voor
motorrijders waren ze bijzonder
handig. Het ledental van de ANWB
was toen circa 239.000. Hoeveel kar-
tografen de ANWB toen in dienst had
weet ik niet, maar in ieder geval kon de
ANWB de gevraagde Service bij-
houden en de kaarten gratis ver-
strekken.
Alles groeide en nam toe in aantal.
Niet alleen het ledental, ook het aantal
reisdoelen nam toe. Om de Service te
kunnen blijven verlenen werden er
meer kartografen in dienst genomen.
Uiteindelijk bereikten de 'losse route'
blaadjes een oplage van twintig mil-
joen exemplaren per jaar. Ze werden
alle in de eigen drukkerij gedrukt. Het
geheel werd steeds kostbaarder. Dit
gold niet voor de ANWB alleen, ook
de zusterorganisaties kampten met
dezelfde Problemen. In samenwerking
en in overleg met deze organisaties en
onder auspicien van de AIT (Alliance
Internationale de Tourisme), het
samenwerkingsverband van de natio
nale toeristenbonden, werd voor een
ander medium gekozen: de route
kaarten per land. Deze kaarten geven
de toerist ook meer vrijheid omdat
men van de eerst gekozen en opge-
geven route kan afwijken. Deze oplos-
sing gaf weer even wat ruimte. Maar
de vraag werd steeds groter en om de
belangenbehartiging zo optimaal
mogelijk te laten verlopen moesten er
steeds meer kunstgrepen gepleegd
worden. Er werden, zoals men dat
noemt, hedendaagse mogelijkheden in
huis gehaald en er werd werk uitbe-
steed. Er werd zelfs buiten het bedrijf
geinvesteerd. AI met al werd een en
ander steeds moeilijker en ingewik-
kelder, totdat het echt moest.
De afdeling Kartografie onderging een
gedaanteverwisseling, de redactie en
de tekenkamer, tot 1991 gescheiden
werkend, werden samengevoegd. Aan
deze samenvoeging was een bezinning
op en een herschikking van de diverse
werkzaamheden vooraf gegaan. In de
meeste bedrijven wordt door de
betrokken medewerkers een dergelijke
verandering niet enthousiast ont-
vangen. Bovendien zijn kartografen
van nature behoudend ingesteld, dus
is het te begrijpen dat ook hier wel
enige bezorgdheid over de toekomst
aanwezig was. Om te weten hoe het
was zult u oude artikelen op moeten
zoeken en lezen; over het nu wordt in
het volgende iets verteld; daarna zal
getracht worden iets van het waarheen
aan te geven. Een waarheen, met zoals
het er heden uitziet, goede perspec-
tieven.
Momenteel heeft de afdeling Karto
grafie tot taak alle kartografische Pro
dukten van de ANWB te verzorgen of
te begeleiden. Dit houdt concreet in
dat er zowel aan informatie-inwinning
en redactie als aan samenwerking en
eindredactie gewerkt wordt.
Het totale fonds waaraan wordt
gewerkt bestaat uit zes onderdelen:
1. ANWB-autokaarten Nederland,
schaal 1:200.000.
Deze kaarten geven onder andere
de afritbenamingen, de restaurants
längs de snelwegen en een uitge-
breid plaatsnamenregister; ze zijn
uitgevoerd in zeskleurendruk.
KT 1992.XVIII.2
27
