Het basisontwerp is door de werkgroep nader uitgewerkt
in een detailontwerp. Hierbij zijn de juiste vormen,
groottes, lijndiktes en kleuren voor de verschillende
punt-, lijn- en vlaksymbolen en het schrift ontworpen of
gekozen en in voorschriften vastgelegd. Ook is hierin de
lay-out geheel uitgewerkt en de juiste plaats van de rand-
informatie (omslag, legenda, toelichting, schaalstok
enz.) vastgelegd. Het ontwerp van de omslag zelf is
echter uitbesteed. Twee ontwerpbureau's hebben aan de
hand van door de werkgroep opgestelde criteria ieder
een omslagontwerp gemaakt, waaruit de werkgroep-
leden slechts door stemming hebben kunnen kiezen.
Tenslotte is ook een lijst opgesteld met technische eva-
luatie-criteria, die een objectieve kwaliteitsbewaking
mogelijk moeten maken.
Dit detailontwerp is in eerste instantie uitgetest op een
fragment van een bestaande kaart en meermalen bijge-
steld. Hiervoor is gebruik gemaakt van een Apple
Macintosh IIcx met het tekenpakket Freehand, waar-
door eventuele veranderingen snel doorgevoerd en zicht-
baar gemaakt konden worden.
De definitieve proef is in een Pilot Project uitgevoerd,
waarover straks meer.
Procesgang
De werkgroep Procesgang heeft het toekomstige pro-
duktieproces uitgewerkt. Randvoorwaarden daarbij zijn
onder meer geweest:
waar mogelijk kant-en-klare Software kiezen om pro-
grammeerinspanningen tot een minimum te
beperken;
waar mogelijk hardware en Software kiezen die vol-
doet aan bestaande Rijkswaterstaat-standaarden om
het onderhoud te vergemakkelijken.
De taken van de werkgroep zijn verdeeld over een drietal
deelgebieden, waarbij de bezetting ook wisselde.
De toekomstige werkprocedures zullen wat betreft de
inwinning weinig veranderen: de gegevens zullen nog
steeds door veldwerk en besprekingen bij de lokale
beheerders moeten worden verzameld. Digitale aanleve-
ring wordt de körnende tien jaar niet verwacht. De werk-
wijze voor de verwerking, opslag en kartografie zal wel
geheel aangepast moeten worden. De ingewonnen gege
vens worden in het bestand ingevoerd door het direct op
beeldscherm tekenen van de punten, lijnen en vlakken
met behulp van een muis. Voor een nauwkeurige plaat-
sing is een digitale topografie onontbeerlijk. En zolang
de topografische kaart 1:50.000 niet in digitale vorm
verkrijgbaar is, wordt een gescande weergave hiervan op
het beeldscherm gebruikt. Vanwege de rasterstructuur
zal deze gescande topografie geen deel uitmaken van het
WIS. De attributen, zoals namen en klassen, worden
daarna ingevoerd met behulp van speciale menu's.
Op welke wijze gegevens in digitale vorm aan derden
geleverd zullen worden is nog niet nader onderzocht. En
voor kartografische uitvoer in analoge vorm zijn twee
mogelijkheden onderscheiden: proefplots en definitieve
kaarten.
Het kiezen van hard- en Software is in eerste instantie
beperkt gebleven tot het benodigde voor het Pilot Pro
ject. Allereerst is gezocht naar een systeemonafhanke-
lijk vector-georienteerd GIS-pakket. De selectie is
gedaan aan de hand van literatuuronderzoek, erva-
ringen van andere gebruikers, eigen ervaring met drie
GIS-achtige pakketten en een benchmark met vier GIS-
pakketten voor een verwant project. Het pakket dat het
beste aan de eisen voldeed was Arc/Info, mits in een
later Stadium gekoppeld aan een krachtiger database-
pakket. En als platform hiervoor is een SUN Spare 1
Werkstation gekozen. Voor proefplots is verder een HP-
kleurenpenplotter aangesloten.
Omdat GIS-pakketten niet direct geschikt zijn voor
hoogwaardige kartografische produktie in kleur en op
groot formaat, werd voor de definitieve kaarten een
apart kartografisch opmaakstation onontbeerlijk
geacht. De keuze daarvoor was niet moeilijk: in andere
projecten was al veel ervaring opgedaan met een Scitex
Response-280 Werkstation.
De gevolgen voor de organisatie wat betreft personeel,
financien en huisvesting zijn in grote lijnen wel verkend,
maar een uitgebreid onderzoek hiernaar moet nog opge-
start worden. De meeste veranderingen worden op het
personele vlak voorzien: nieuwe Systemen en werkproce
dures vragen om nieuwe vaardigheden en mogelijk ook
om een andere organisatie. Om de betrokkenheid van
het huidige personeel te vergroten, heeft men aan iedere
werkgroep deelgenomen. Dit vertraagde soms de voort-
gang, maar de deelname werd onmisbaar geacht zowel
vanwege hun praktijkkennis, als voor een soepele invoe-
ring van het nieuwe produktieproces.
Pilot Project
Een proef is nodig om de gekozen inhoud, vormgeving
en werk wijze in de praktijk te testen en om nadere gege
vens te verkrijgen voor de keuze van het definitieve data-
bestand en de computer-configuratie.
Daartoe is een representatief blad van de Waterstaats-
kaart geheel volgens de nieuwe opzet gemaakt. Ter wille
van de snelheid is slechts een deel van het blad werkelijk
herzien en is de rest vanaf het bestaande blad naar het
nieuwe ontwerp vertaald.
Om het eigenlijke WIS-bestand te kunnen opbouwen,
moest eerst het datamodel vertaald worden naar Are/
Info-coverages. Deze implementatie is uitbesteed aan
Logisterion b.v.
Voor de feitelijke kaartvervaardiging uit het WIS-
bestand is, zoals reeds opgemerkt, een Scitex Response-
280 Werkstation gebruikt.
Een aantal Problemen die zieh tijdens de proef voor-
deden, mögen hier niet onbesproken blijven.
Zo bleek de gewenste generalisatie veel moeilijker te
realiseren dan gedacht. Deels is dat veroorzaakt door
gebrek aan ervaring hiermee, maar deels ook door het
ontbreken van voldoende uitgewerkte voorschriften. Er
waren wel regels opgesteld voor generalisatie op basis
van minimum grootte van gebieden, maar deze moeten
KT 1992.XVIII.2
42
