Kwaliteitsinformatie ter ondersteuning van de integratie
van ruimtelijke gegevens
R.M. Hootsmans en F.J.M. van der Wel
Het op eenvoudige wijze integreren van verschillende soorten ruimtelijke gegevens is een van de voordelen van een
geografisch informatiesysteem GISEchter, het gebrek aan een consistent, theoretisch kader waarbinnen op een
verantwoorde monier gegevens en bewerkingen kunnen worden geselecteerd, werpt een schaduw op deze computer
technologische mogelijkheden. Meer achtergrondinformatie over zowel de gegevens als de bewerkingen is vereist om de
resultaten van integraties te kunnen beoordelen op hun geschiktheid voor de beoogde toepassing. Deze
kwaliteitsinformatie is in feite meta-informatie en beperkt zieh vooralsnog tot de fysieke hoedanigheid van een
gegevensbestand. Implementatie van meer inhoudelijke kwaliteitsinformatie in een 'intelligente', kennisgestuurde
computeromgeving, wordt gezien als een mogelijkheid om het integratieprobleem te hanteren. Voordat deze kennis kan
worden geformaliseerd is de vorming van een bredere theoretische basis onontkoombaar. Kartografen dienen een
bijdrage te leveren aan deze multidiseiplinaire taak.
Inleiding
Ruimtelijke gegevens zijn van groot belang voor het
verkrijgen van een beter inzicht in onze leefomgeving.
Topografische, geologische, landgebruiks- en bodemge-
gevens zijn slechts enkele voorbeelden van gegevens
waarvan de betekenis mede bepaald wordt door de lig-
ging op het aardoppervlak.
Het afgelopen decennium kan worden gekenschetst als
de periode waarin de verwerking van dit soort gegevens
voor een belangrijk deel is geautomatiseerd. De invloed
van technologische en organisatorische ontwikkelingen
op de verzameling, opslag, bewerking en presentatie van
deze gegevens draagt bij aan het idee dat de jaren '90
gekarakteriseerd zullen worden als 'Digital Decade'
(TAYLOR, 1991).
De komst van ruimtelijke informatiesystemen als GIS
(Geografisch Informatiesysteem) heeft het proces van
informatie-extractie en -communicatie in hoge mate ver-
eenvoudigd en dientengevolge versneld. Met name het
combineren of sterker, integreren van diverse gegevens-
bestanden is hierdoor op grote schaal mogelijk
geworden. Deze werk wijze werd al ver voor de komst
van de Computer toegepast in de vorm van 'overlay map-
ping' (tomlin, 1990) en onderkend als een nuttig middel
om bepaalde ruimtelijke relaties te doorgronden.
De beschikbaarheid van gegevens in digitale vorm, zoals
remote sensing gegevens, en geavaneeerde informatie
systemen (GIS en beeldverwerkingssystemen), gekop-
peld aan een steeds speeifiekere informatiebehoefte,
heeft geleid tot de huidige populariteit van ruimtelijke
gegevensintegratie. In het gemak waarmee de gegevens
worden bewerkt, schuilt tevens het gevaar; de vergevor-
derde technische mogelijkheden staan tal van irrelevante
en onjuiste integraties toe, waarbij de nauwkeurigheid
van het resultaat op een veelal onbekende manier wordt
beinvloed en een onbekende hoeveelheid onzekerheid
word geintrodueeerd. Figuur 1 toont een veel voorko-
mende situatie: niet het originele gegeven maar het
geklassificeerde gegeven is beschikbaar en wordt gecom-
bineerd met een ander gegeven. De verschillen in resul
taat spreken voor zieh, waarbij de geschiktheid van het
resultaat aan het gestelde gebruiksdoel getoetst moet
worden, muehrcke (1990) wijst in dit licht op het misver-
stand dat gedigitaliseerde kaarten als absolute, geografi-
sche informatie en niet als geabstraheerde, kartografi-
sche informatie worden behandeld.
Het ontbreken van een eenduidig theoretisch raamwerk
waarbinnen de aard van zowel digitale ruimtelijke gege
vens als bewerkingen kan worden beschreven, is een van
de belangrijkste lacunes in de hedendaagse geautomati-
seerde gegevensverwerking. Immers, een objectief oor-
deel over de informatiewaarde van een gei'ntegreerd Pro
dukt is nu nog een ontbrekende factor.
Ruimtelijke gegevens en integratie
Ruimtelijke gegevens onderscheiden zieh door ver-
*V
c vy
Figuur 1. Voorbeeld van een veel voorkomende situatie bij
gegevensintegratie: niet het originele maar het geklassificeerde
gegeven is beschikbaar; de verschillen in eindresultaat zijn dui-
delijk.
KT 1992.XVIII.2
49
Aantal inwoners
Bereikbaarheid voorzieningen
«jv.
.*VJ*
Y
Be volkingsdichtheid
per adm. eenheid
Reistiid
A - <1 um
in aantal in
C - >2uu
wAm2
>2000
1500-2000
1000-1500
<1000
<1500
>1500
<1500
Bereikbaarheid voorzieningen
<1500,
>1500,
<1500. >1
