(S. Vicente en Santos) en van Rio Genero (Rio de
Janeiro), een van Salvador (Bahia) met de Allerheiligen-
baai en een van Pernambuco (Recife). Deze afbeel-
dingen zijn in vogelvlucht weergegeven. Bijzonderheden
op deze prenten zijn met letters aangegeven, die in de
tekst uitgebreid verklaard worden.
De auteur schrijft dat zijn Reys-boeck het derde deel van
een tractaat is, waarvan het eerste deel over de noorder-
kwartieren handelt en het tweede over de grote en over-
vloedige schatrijke landen van Peru en Chili. In het
vierde deel zullen "custuymen, Gods-dienste, Wetten,
Trouwe, danssen en speien" uitgelegd worden. Deze
delen zijn verloren gegaan, zo ze ooit hebben bestaan7.
N.(V.)G. beschrijft de kust, plaatsen, baaien, rivieren,
kapen, eilanden en geeft hun onderlinge afstanden
steeds in mijlen van een uur gaans. Daarenboven geeft
hij weer wat er overal is aan te treffen aan bevolking,
vredelievend dan wel vijandig, aan gedierte en aan
planten. Ook maakt hij er melding van of een haven
makkelijk te bereiken is, of deze meer of minder
geschikt is om vers voedsel en drinkwater in te slaan en
zo meer. Daarbij geeft hij de volgende mening weer, die
voor kartografen, historisch gezien, interessant kan
zijn: "men siet hedens-daeghs, so haest alsser een lant
gevonden, ende in een groote caerte uytgebeelt is, dat
andere het selve ter stont in cleynder formaet brengen,
ende door de veelheyds der namen dicwijls de alder
slechtste plaetsen uyt drucken, ende de grootste ende
principaelste overthooft sien. Het welck claerlijck
bewezen can werden op desen wegh van Rio de la Plata
van peru ofte na de Stadt de la Plata, alwaer in diversche
caerte afgeteyckent zijn, de rustplaetse van de eene dach
tot de andere: en werde van de meestedeel dergener die
de caerte oft caert-boecke gebruycke, aengesien als oft
so veel Steden wäre die daer onder wege laghen: zijnde
inderdaete anders niet als herberghen."
Het klimaat van Brazilie wordt uitvoerig beschreven,
belangrijke onderdelen daarvan zijn de zeestromingen
en de passaten. Zowel in de inleiding als verderop in het
pamflet is een globale zeilinstructie vanuit Nederland
naar Zuid-Amerika opgenomen.
Het Reys-boeck vervolgt met mededelingen over wat er
in noordwaartse richting längs de kust wordt aange-
troffen. Voigt men achtereenvolgens de drie kaarten dan
blijkt dat alles daarop van het begin tot het eind terug te
vinden is. Voorts geven bijkaarten en tekeningen op de
kaarten de bijzonderheden weer, die op bepaalde
plekken aangetroffen worden.
Op de derde kaart is de wijze gei'llustreerd waarop de
Indianen wonen. "Hare huysen ende wooninghen waren
seer langh op staecken, ende met riet ghedeckt, ja soo
groot datter in een twee ofte drij hondert menschen
conden woonen, van binnen al vol staecken zijnde, daer
sy hare netten ofte beddens aen vast maeckten. Heb-
bende voorders in huyshoudinghe elck Man sijn eyghen
Vrou, die sy sonder veel Ceremonien in hare hangende
Bio Genzko
Figuur 4. Sao Vicente/Santos en Rio de Janeiro (Koninklijke Bibliotheek, pfl. 3450).
KT 1992.XVIII.3
11
•attlas
llJanjaJ.'
