dere verfriesing door andere gemeenten zal minder weer-
stand oproepen. Of over zoveel jaren de weg naar eenta-
ligheid doorgetrokken kan of moet worden, hangt van
de ontwikkelingen binnen Friesland af.
De Friese namen voor de grotere eenheden zijn al lang
verzameld en hun spelling is vastgelegd. Een bestand
daarvan is aanwezig op de Fryske Akademy in Leeu-
warden. De namen zijn bovendien te vinden op de twee-
talige Kaart van Friesland/Kaart fan Fryslän, die door
de Fryske Akademy in samenwerking met de VVV-
Friesland en enkele andere instellingen uitgegeven
wordt. Het namengoed van de kleine eenheden is voor
een deel al in het Fries en zou bij een volgende uitgave
door de Topografische Dienst, wellicht in samenwerking
met de provincie, gemeenten, waterschappen en andere
beheerders, ondersteund door de Nammejouwingskom-
misje (Naamgevingscommissie) van de Fryske Akademy
verder in het Fries gesteld kunnen worden.
Het laatste punt betreft de randbeschrifting en soort-
aanduidingen in de kaart. Thans worden de Friese
namen beschouwd als namen die min of meer 'toevallig'
van Friese komaf zijn, maar die op een nederlandstalige
kaart staan. Fries komt wel voor in de namen, maar is
geen voertaal op de kaart. Het gevolg van de erkenning
van tweetaligheid zou zijn dat ook (een deel van) de
randbeschrifting, zoals bijvoorbeeld de legenda en de
verklaring van de afkortingen, in het Fries verschijnt.
Als het voor buitenlandse gebruikers in het Engels kan,
is het dan niet even vanzelfsprekend dat het voor de
eigen Staatsbürgers ook in hun eigen taal verschijnt, ook
als die Staatsbürgers Fries als moedertaal hebben? Aan-
duidingen op de kaart, zoals 'ijsbaan' of 'bejaardente-
huis' hören op een tweetalige kaart ook in het Fries.
Naar mijn mening kunnen bovengenoemde aanbeve-
lingen nauwelijks een bezwaar vormen voor de Topo
grafische Dienst:
Voor een deel vormen ze een rechtstreekse uitbouw
van bestaand beleid.
Het is onderdeel van een rechtvaardig minderheden-
beleid.
Aan de belangen van nederlandstaligen wordt ruim-
schoots tegemoet gekomen.
De huidige ongeordende mengeling van Fries en
Nederlands op de kaart wordt aanzienlijk verkleind,
een mengeling die elke rechtgeaarde kartograaf een
doorn in het oog moet zijn.
Alles gaat in Nederland rüstiger en geleidelijker dan in
het buitenland. Friezen gooien geen bommen en
gelukkig maar. In een democratische rechtsstaat als
Nederland hoeft een minderheid als het goed is ook geen
bommen te gooien om zijn rechten erkend te krijgen.
Längs geleidelijke weg zou geheel in Nederlandse stijl -
en daarin zijn Friezen en niet-Friezen beiden evenzeer
Nederlanders recht gedaan kunnen worden aan de
Friese belangen in Nederland.
Gearfetting
Op de nijste topografyske kaarten fan Fryslän binne de
nammen hjoeddedei foar in part yn it Frysk en in part yn
it Nederlänsk. It gehiel is in somtiids nuver grienmank.
Oarsaak derfan is it ünderskate belied fan gemeenten,
behearders en kartearingstsjinsten. It grienmank fan
nammen is net winsklik, sawol kartografysk net as dat
net foldwaande yn mjitte kaam wurdt oan de rjochten
fan it Frysk as twadde rykstaal. De skriuwer steh derom
üt dat de Topografyske Tsjinst yn 'e takomst de
nammen fan lytse terreinienheden yn it Frysk werjout en
de nammen fan gruttere ienheden, krekt as de leginda en
ferklearrende teksten, twatalich.
Noot
Arjen P.Versloot (Brederhorst 21, 6714 KA Ede, tel. (werk-
tijden) 053-874374) is docent bij de afdeling Kartografie van
het ITC in Enschede. Het artikel is geschreven naar aanleiding
van de herziening van de Toponymic Guidelines voor de
UNGEGN.
Literatuur
Grote Provincie Atlas Friesland 1:25.000. Wolters-Noord-
hoff, Groningen, 1991.
Kaart van Friesland/Kaart fan Fryslän 1:100.000. Uitgave
van: Provinciaal Bestuur van Friesland, Fryske Akademy,
Leeuwarder Courant, VVV-Friesland, Falkplan/CIB, (nieuwe
uitgave in voorbereiding).
Ormeling, F.J. (1984), De kartografische weergave van Friese
aardrijkskundige namen. Fryske Nammen 6, N.R.,
Arhammar e.a., Ljouwert, pp. 71-87.
United Nations (1968), United Nations Conference on the
Standardization of GeographicaI Names, Volume 1Report of
the Conference, New York.
KT 1992.XVIII.3
34
