functionaliteit wordt geboden om op een op kartogra-
fisch gestructureerde manier tot een produkt te komen,
dat een zeer efficiente informatie-overdracht mogelijk
maakt.
Naast de doelmatigheid van haar produkt is Cart/o/
GRAPHIX als kartografisch gereedschap ook zeer
efficient. In deze tijd van digitale opslag van enorme
hoeveelheden ruimtelijke gegevens vormt de omzetting
van deze gegevens in leesbare Produkten in toenemende
mate een probleem. Wanneer we in deze situatie voor
wat betreft de vervaardiging van hoogwaardige karto-
grafische produkten nog steeds voornamelijk onze toe-
vlucht nemen tot de veel geroemde 'desktop Publishing'
pakketten, kan gesteld worden dat de ontwikkeling van
onze kaartvervaardigingstechnieken geen gelijke tred
heeft gehouden met de ontwikkeling in de beschikbaar-
heid van gegevens. Kaartvervaardiging met deze pak
ketten in een wereld die overloopt van in principe direct
verwerkbare ruimtelijke gegevens is eenvoudigweg te
duur. Willen wij ons als kartografen niet uit de markt
prijzen, dan zal naar andere wegen gezocht moeten
worden. Cart/o/GRAPHIX is een pakket, dat qua con-
ceptuele opzet en databehandelingstechnieken als zo'n
andere weg kan dienen. Het is in Staat om enorme hoe
veelheden ruimtelijke gegevens, die afkomstig zijn van
bestaande bronnen, op een uiterst efficiente manier te
bewerken tot een hoogwaardig kartografisch eindpro-
dukt.
Deze efficientie heeft als keerzijde dat het pakket slechts
geschikt is voor een beperkt aantal kaarttypes. Deze
vallen alle onder de groep van de thematische kaarten.
Voor de produktie van kaarttypes als de topografische
kaart, de wegen- of de toeristenkaart, is het pakket aan-
merkelijk minder geschikt. Er zijn echter ook specifieke
thematische kaarttypes waarvoor het pakket minder
goed geschikt is. Hieronder vallen de stippenkaart, de
dasymmetrische kaart en de isolijnenkaart. Wat dit be
treft is het pakket aanmerkelijk minder flexibel dan een
desktop Publishing pakket. Gezien de voordelen die hier
tegenover staan, verdient het aanbeveling om te over-
wegen of de toekomst van de digitale kartografie wel-
licht ligt in de ontwikkeling c.q. toepassing van softwa-
repakketten die heel specifiek gericht zijn op de pro
duktie van een beperkt aantal kaarttypes. Hierdoor ont-
staat namelijk de mogelijkheid om het automatiserings-
traject ten volle af te stemmen op de manier van gege-
vensafbeelding volgens een bepaald kaarttype.
Naast positieve punten zijn er echter ook kritische
opmerkingen te maken. Het is namelijk zo dat de con-
ceptuele structuur op een manier is uitgewerkt, die op
sommige punten van twijfelachtige kwaliteit is. Zo bevat
het programma een aantal nog niet volledig uitgewerkte
opties. Het is bijvoorbeeld voor een correcte digitalisatie
nodig dat het kaartblad perfect horizontaal op de digita-
liseertafel ligt, aangezien de mogelijkheid tot affiene
afbeelding vooralsnog ontbreekt. Ook komt het voor
dat het pakket op bepaalde punten, die zieh weliswaar
grotendeels in de periferie van het programma bevinden,
tot onverwachte acties komt. Op sommige punten is de
functionaliteit van het programma te ver doorgeschoten
of draagt een wel erg sterk ad hoc karakter. Zo leidt de
mogelijkheid om binnen de Lay-Out Window een pijl
met maximaal een knik aan het kaartbeeld toe te voegen
op zijn minst tot het optrekken van de wenkbrauwen.
Deze kritiek doet aan het concept van het programma
echter niets af. In de eerste plaats betreft het slechts een
klein aantal details. Bovendien zijn deze op een betrek-
kelijk eenvoudige manier te verhelpen. Het verdient
echter aanbeveling om deze aspecten zo spoedig moge
lijk te verbeteren, aangezien zij zowel het humeur van de
gebruiker als de efficientie van het produktieproces
negatief beinvloeden. En het zou onterecht zijn indien
deze factoren in een beoordeling van het programma de
veel belangrijkere structurele aspecten naar de achter-
grond zouden doen dringen.
Noten
Drs. R. J. van Essen is geografische-informatie-analist bij Tele-
Atlas International (Postbus 420, 5201 AK 's-Hertogenbosch,
tel. 073-429800). Voor zijn aanstelling bij Tele-Atlas heeft hij
bij het ITC in Enschede en ook bij de Universiteit van Utrecht
bijgedragen aan de introductie van het pakket Cart/o/GRA
PHIX bij de vakgroepen Kartografie aldaar.
Bij dit artikel hoort een losse gekleurde bijlage die is gevoegd
in dit nummer van het Kartografisch Tijdschrift. Aan de hand
van de voorbeelden van een bosbouwkaart van Ghana (ver-
vaardigd als CAR.4 eindproject door ITC-student
G.T. Ardayfio) en een bevolkingskaart (gemaakt door
H. Hendriks bij de Afdeling Grafische Beeldvorming van de
RPD in Den Haag) wordt op deze bijlage nogmaals een over-
zicht gegeven van de structuur van het softwarepakket en van
de stappen, die in Cart/o/GRAPHIX moeten worden door-
lopen bij de opbouw van een kaart.
Ter aanvulling is tevens een brochure Over het informatiesys-
teem Cart/o/INFO bij dit nummer van het Kartografisch
Tijdschrift gevoegd.
KT 1993.XIX.2
47
