kan het.maar zo kan het ook!
Een staaltje van kartografie waarin zo ongeveer tegen
alle regels van leesbaarheid en duidelijkheid gezondigd
is stond in het onlangs uitgegeven boekje Alwin Goos
sens. Brieven uit Oost-Monglie 1900-1921.
Het boekje bevat een verzameling brieven die pater
Alwin Goossens als missionaris in Mongolie verstuurde
aan familie in Nederland. De samensteiler van het boek
voegde een kaartje toe met de kennelijke bedoeling dat
de lezer alle in de brieven genoemde plaatsen zou
kunnen localiseren, temeer omdat veel namen niet in
atlassen voorkomen.
Waar schiet het kaartje allemaal in te kort?
Op de eerste plaats zijn de meeste namen door een veel
te Sterke verkleining niet meer leesbaar. De schaal
1:2.500.000 klopt niet. Omrekening van het schaalstokje
geeft een schaal van ongeveer 1:13.500.000. De meri-
dianen en parallelen zijn afgebeeld zonder de lengte- en
breedtegraden er bij te geven.
Wat niet uit het kaartje blijkt, maar wat wel aan het licht
komt wanneer je het boek leest, is dat de spelling van de
topografische namen in de tekst en op de kaart niet
eenduidig is. De samensteiler hanteert in de inleidende
hoofdstukken voor een paar topografische namen zelfs
nog een derde spelling!
Verder komen een aantal plaatsen in de tekst niet voor.
Omgekeerd: een aantal plaatsen die op de kaart staan
worden in de tekst niet genoemd. Het gaat dan niet om
grote plaatsen die ter orietatie zouden kunnen dienen,
maar om vaak onbeduidende plaatsen.
De les van deze figuur:
tekst en Symbolen in de kaart moeten goed leesbaar
zijn (houd bij kaarten in een boek altijd rekening met
verkleining);
de schaalaanduiding van kaarten die in boeken
worden opgenomen moet bij voorkeur met een
schaalstok worden aangegeven en niet met een breuk;
de spelling van topografische namen dient in kaart en
tekst eenduidig te zijn;
alle in de tekst genoemde namen moeten op de kaart
voorkomen.
Figuur 2 is weer de gebruikelijke poging tot verbetering.
Daarbij is uitgegaan van de spelling van de namen op het
oorspronkelijke kaartje (voorzover leesbaar).
G.W.J. van Omme
Figuur 1. De kaart uit het boek Brieven uit Oost-Mongolie Figuur 2. Een verbeterde versie van de kaart uit figuur 1
1900-1921.
48
KT 1993.XIX.2
•bw Vicariaatsgrens
Grote Muur
Palissade
'Maosjantung
Ligging
hoofdkaart
MONGOLIE
OOST MONGOLIE
Makiawop'oe
Sjämiaoeul-keou
Sansjekiatse
Siyingtse#
Eutsjesanbao,
Laohoekow
Kwiboatsj't
Jehol P^ow Sjaewatse
Kaokiangtsow
Kalgan
(ORTOS)
Holl-
PEKING
250km
120°
