samen met vijf man de terreinverkenning voor die vier
bladen te verzorgen.
Het eiland is bijna geheel bedekt met bomen en het
binnenland rijst op enkele plaatsen tot 1000 meter
hoogte. De enige weg loopt längs de kust en is op vele
plaatsen onbegaanbaar. Sommige gedeelten zijn in zee
verdwenen of worden geblokkeerd door naar beneden
gevallen rotsen of grondafschuivingen. In het binnen
land lopen een of twee onverharde wegen naar kleine
dorpen met slechts enkele huizen. De twee districts-
hoofdsteden zijn de kleine Steden Bulagi en Tataba,
beide met beperkte electriciteitsvoorziening door gene-
ratoren. De tocht längs de kust begon in Bulagi en ein-
digde aan de westkust in Tataba. Het transport was een
mengeling van wandelen längs onverharde wegen en zieh
verplaatsen in lange, smalle boten die van het ene naar
het andere kustdorp voeren.
Het dieet bestond uit cassave en vis, geen groenten, en
na een paar dagen kreeg ik ontstekingen in de mond en
zweren op het lichaam als gevolg van vitaminegebrek en
werken en slapen in natte kleren.
In Luwuk had ik geweigerd in de overvolle boot naar
Peleng te stappen en had ik een boot gecharterd voor de
eigen groep. Na 8 dagen op Peleng sprang ik in Tataba
zonder enige aarzeling aan boord van de overvolle boot
die ons terug zou brengen naar Luwuk. De volgende dag
vlogen we naar Palu en de dag daarop terug naar
Jakarta. Er was geen gelegenheid geweest mijn kleren te
wassen en ik reisde in vochtige, stinkende kleren. Toen
ik op de luchthaven van Jakarta op de taxi naar Bogor
wachtte wierp men mij verachtelijke blikken toe, welke
ik trachtte te negeren. Thuis in Bogor aangekomen zei
mijn vrouw dat ik eruit zag als de 'wildeman van
Borneo'. Haar aardrijkskundige plaatsbepaling was
echter onjuist, ik was de 'wildeman van Peleng'.
Invoering van kwaliteitscontrole
Na deze ervaring vroeg de leider van het Technisch
Advies Team (TAT), ir. A.H. Polderman, een kwali-
teitscontrolesysteem op te zetten voor de contractors. Ik
schreef twee handleidingen over fotogrammetrische uit-
werking, het uit voeren van terreinverkenningen, karto-
grafie, reproduktie, drukken en terreincontrole aan de
hand van de gedrukte kaarten. Beide werden vertaald in
het Indonesisch en dienden twee doeleinden. De eerste
was dat Bakosurtanal ze zou gebruiken voor controle
van het werk van de contractors. De tweede was dat ze
beschikbaar waren voor de contractors als een gids voor
hun eigen kwaliteitscontrole.
Het werd snel duidelijk dat het begrip kwaliteitscontrole
nogal vaag was. Zowel de contractors als Bakosurtanal
hadden het idee dat het controleren van de kleurproef,
bijna aan het eind van het karteringsproces, voldoende
zou zijn. De contractors realiseerden zieh niet dat
meteen vanaf het begin van de produktie een intensieve
kwaliteitscontrole moest worden toegepast. De handlei
dingen beschreven formele en informele controles en
benadrukten dat fouten, gevonden bij een formele con
trole, moesten worden gecorrigeerd vöör de volgende
stap in het proces. Het bleef tot het einde van het project
een gevecht de contractors de controle serieus te laten
uitvoeren.
Het opleiden van het personeel van Bakosurtanal was
niet eenvoudig, omdat de meeste mensen nog jong
waren en geen ervaring hadden. Sinds hun opleiding aan
de PPFK in Bandung was weinig gelegenheid geweest
produktiewerk van betekenis te doen en hun ervaring op
het gebied van topografisch karteren was beperkt. Een
goede kwaliteitscontrole voor topografische kaarten
vraagt echter juist om ervaren medewerkers.
Voor de terreinverkenningen en de controle op het ter-
reinwerk van de contractors kregen zowel fotogram-
meters als kartografen een opleiding. Ze kregen les in
elementaire topografie en het gebruik van het kompas,
theodoliet en planchet. Ook kaart- en luchtfotolezen
kreeg aandacht. De training vond plaats in het kustge-
bied van West-Java. Degenen die het beste resultaat
behaald hadden werden gekozen om de teams te vormen
die de contractors zouden controleren.
De kartografen kregen ook een opleiding voor het con
troleren van Stereominuten en kleurproeven. AI de oplei-
dingen werden in de loop van proces ook op een per-
soonlijke basis voortgezet.
Een verfrissende meloen na een lange terreindag, längs de weg
van Pare Pare naar Barru.
46
KT 1993.XIX.3
