taten dan verwacht.
De kaarten zijn natuurlijk niet perfect. Hoewel alle tot
dezelfde serie behoren zagen de kaarten van een con-
tractor er toch anders uit dan die van de andere twee. Dit
is veroorzaakt door het schritt. Binnen zekere grenzen
kon de chef-kartograaf van iedere contractor de grootte
van het schritt bepalen voor de topografische details. In
de specificaties was de schriftgrootte niet in detail aan-
gegeven. Ook de kwaliteit van het schritt verschilde. De
contractors besteedden het zetten van het schritt uit.
Van twee contractors was het gezette schritt van een
goede kwaliteit, van de derde echter niet. Echter, de
kwaliteit van het schritt en de juiste plaatsing daarvan
hebben een groot effect op het uiterlijk van een kaart.
Noten
P.J. Oxtoby DipEdTech is sinds de oprichting van de karto-
grafische afdeling als docent verbonden aan het ITC. Van
1986-1992 werkte hij als kartograaf-expert in het Technisch
Advies Team bij Bakosurtanal in Cibinong.
Het artikel is vertaald door A.J. Kers, waarbij zeker wat van
Oxtoby's typische Engelse humor verloren is gegaan.
1. Badan Koordinasi Survey dan Pemetaan, de Indonesische
nationale instantie voor karteringen en inventarisatie van
natuurlijke hulpbronnen.
2. Het woord contractor is onvertaald gelaten omdat de
Nederlandse vertaling 'aannemer' slechts geldt voor de
bouw en weg- en waterbouw.
Conclusies
Deze kartering was zonder twijfel omvangrijk. Het is
een voorbeeld van een karteringsproject in de overgangs-
periode van traditionele naar geautömatiseerde
methoden. Voor de meetkundige grondslag werden satel-
lietopnamen en aerotriangulatie gebruikt; de hoogtebe-
paling gebeurde gedeeltelijk barometrisch. De fotogram-
metrische uitwerking was analoog, de kaartvervaardi-
ging zeit gebeurde door graveren en beperkt tekenen in
inkt. Bij de terreinverkenning werd het kompas gebruikt,
evenals het planchet, de theodoliet en soms electronische
afstandsmeting. De aanschaf van een draagbaar instru-
ment om GPS te kunnen gebruiken bij de terreinverken
ning stuitte af op de kosten.
Hoe verder op de produktielijn, des te meer traditioneel
werden de methoden. Veranderingen gaan snel in deze
tijd. Misschien is deze topografische basiskartering de
laatste met zoveel traditionele technologie.
Het werken aan dit project was een rijke ervaring en gaf
veel voldoening. Naast het werk namen mijn vrouw en ik
deel aan sommige facetten van de Indonesische samenle-
ving en we konden daar nuttige dingen doen. We zagen
beiden plaatsen die nog onberoerd en oorspronkelijk
waren, plaatsen waar geen toeristen komen. Op de
tochten in het terrein was de behandeling altijd beleefd
en gastvrij, werden onderdak en verfrissingen aange-
boden, ondanks de soms grote armoede.
Iedereen heeft van dit grote project geleerd en er is nu
meer ervaring in Indonesie voor toekomstige taken. Een
van de contractors maakt nu zonder buitenlandse
partner topografische kaarten voor Bakosurtanal. Met
de verkregen kennis zal het gemakkelijker zijn de stap
naar digitaal karteren te maken.
50
KT 1993.XIX.3
Pre-press weet u wat dat betekent?
lay-out van scripties. proefschriflen en andere
publikaties
ontwerp van huisstijlen. logo s briefpapier.
visitekaartjes. boekomslagen e d
handmade- en computer-illustraties
vervaardiging van thematische kaarten en
posters
scannen en manipuleren van (kleuren-l foto s
en illustraties
rasterfotografle. luchtfotografie studio-
fotografie en infrarood-fotografie
overheadsheets en (tekst-)dia s uit bijv
boeken en van beeldscherm
fotoreportages van speciale gelegenheden
Studenten 15% korting
GRID gebouw G Nieuwe Prinsengracht 130
1018 VZ Amsterdam
T (020) 525 7424 of 7336 7389
F (020) 525 7436
