Canada, waarvan het derde deel vol-
tooid werd in 1993. In ICA Nieuws-
brief 21 Staat een 'In Memoriam' voor
de Duitser Karl-Heinz Meine, die
overleed op 2 maart 1993. Meine is
onder meer voorzitter geweest van de
ICA-commissie 'Education and Trai
ning' en redacteur van het Internatio
naal Kartografisch Jaarboek. In
nummer 22 Staat een 'In Memoriam'
voor de directeur van het Japan Map
Center Masayoshi Takasaki, die over
leed op 4 juli 1993, en voor David
Bickmore uit het Verenigd Konink-
rijk, die overleed op 31 augustus 1993.
Bickmore was onder meer erelid van
de ICA en initiatiefnemer voor de
Eurocarto conferenties. Zonder
anderen tekort te doen was Bickmore
wellicht de belangrijkste internatio
nale pionier die de Computer introdu-
ceerde in het vakgebied van de karto-
grafie.
Kopieen van ICA Nieuwsbrieven
kunnen worden aangevraagd bij de
secretaris van de NVK (drs. J.H.R.
van der Schuit, Postbus 590, 2501 CN
Den Haag) en bij ondergetekende.
C.P.J.M. van Elzakker
Verslag Eurocarto XI, 8-11 december
1993, Kiruna, Zweden
Er ging een schok door de kartografi-
sche wereld, toen in September bekend
werd dat David Bickmore niet langer
onder ons was. Als gevolg van een
kortstondige ziekte overleed hij op 31
augustus in zijn geliefde Oxford,
Engeland. In datzelfde Oxford mocht
hij in Oktober 1992, helaas voor de
laatste maal, schitteren als het middel-
punt van het tiende Eurocarto-con-
gres. Als geestelijk vader van deze suc-
cesvolle serie congressen (de eerste
Eurocarto werd in 1981 gehouden in
Oxford), waarin thema's op het raak-
vlak van de kartografie en de geografi-
sche informatiesystemen aan de orde
kwamen, wist hij keer op keer mensen
enthousiast te maken voor de organi-
satie van een dergelijk congres. Zo
mocht Nederland dit genoegen
smaken in 1987, toen een zeer succes-
volle editie werd verzorgd door het
ITC in Enschede.
Ondanks het wegvallen van David
Bickmore als motor achter het Euro-
carto-concept, is het toch gelukt om in
1993 een congres te organiseren, niet
in de laatste plaats door het toedoen
van Bickmore zelf. Als een van zijn
laatste bijdragen wist hij de Zweedse
Kartografische Vereniging warm te
krijgen voor het organiseren van
Eurocarto XI. De taak van de organi-
satie werd gedelegeerd aan Bengt Rys-
tedt (Landmäteriet topografische
dienst) en Wolter Arnberg (Universi-
teit van Stockholm). Als locatie voor
het congres werd gekozen voor
Kiruna.
Kiruna is een plaats van ca. 25.000
inwoners en de tweede stad van de
noordelijkste provincie van Zweden,
Norrbotten län. Kiruna ligt ca. 140
km ten noorden van de poolcirkel in
Zweeds Lapland. Kiruna is in en
buiten Zweden vooral bekend om de
enorme ijzerertsvoorraden welke in de
directe omgeving worden gedolven,
zowel boven als onder de grond. De
economische monocultuur heeft tij-
dens de staalcrisis in de jaren zeventig
en tachtig geleid tot grote economi
sche Problemen in deze geisoleerde
gemeenschap. Om dit probleem aan te
pakken heeft de Zweedse overheid
getracht om via stimuleringssubsidies
nieuwe industrieen en diensten naar
het noorden te lokken. Zo heeft in
Kiruna de European Space Agency
(ESA) in samenwerking met de Swe-
dish Space Corporation (SSC) een
Esrange-complex opgezet, waar
onderzoek wordt gedaan naar de
effecten van gewichtloosheid op
allerlei fysische en biologische Pro
cessen. Hiertoe worden kleine
raketten buiten de atmosfeer
geschoten. Deze raketten vallen direct
terug naar de aarde en komen in een
van te voren daartoe bestemd gedeelte
van Zweeds Lapland terecht.
Behalve dit type onderzoek bevindt
zieh bij Esrange een van de twee Euro-
pese ontvangststations (de andere in
Fucino, Italie) waar gegevens van
diverse remote-sensing satellieten
worden ontvangen en voorbewerkt.
De noordelijke locatie werd gekozen
in verband met het feit dat een grond-
station daar vrijwel alle banen van
deze polaire satellieten kan 'zien' op
het moment dat een satelliet de pool
passeert.
Naast het ontvangen van remote-sen
sing materiaal is rond het thema
'remote sensing, GIS en kartografie'
een aantal bedrijven gevestigd, alle
overheid en semi-overheid, welke te
samen hun intrek hebben genomen in
het imposante 'Rymdhuset' oftewel
'Het Ruimtehuis' te Kiruna. In dit cen-
trum voor ruimtelijke informatie-
voorziening wordt gewerkt aan de
levering en verwerking van remote-
sensing materiaal. Tevens wordt de
nationale atlas van Zweden er gepro-
dueeerd en is er een indrukwekkend
trainingscentrum gevestigd, waar cur-
sisten uit geheel Zweden en daarbuiten
(er wordt veel assistentie verleend aan
de jonge Baltische staten) opgeleid
kunnen worden in het gebruik van
GIS, remote sensing, fotogrammetrie,
enz.
Kiruna beschikt over een indrukwek
kend hotel, met de intrigerende naam
Ferrum, dat tevens dienst doet als con-
ferentieoord. De reeds ingetreden
poolnacht, de grote hoeveelheid
sneeuw en temperaturen die daalden
tot 15 graden onder het vriespunt
gaven dit congres een bijzondere
atmosfeer welke uiterst inspirerend
werkte op de aanwezigen. De afge-
legen locatie maakte dat het aantal
deelnemers beperkt bleef tot ca. 60,
waarvan 15 uit Kiruna en het 'nabij'
gelegen Luleä. Ondergetekende was
als enige Nederlander aanwezig en
heeft gezien de hoge kosten van het
vliegen, een treinreis van 44 uur
moeten maken om dit ca. 3500 km ver
gelegen oord te bereiken. Opvallend
was de substantiele deelname van
Russen en Letten, dankzij een subsidie
van de Zweedse Academie van Weten-
schappen. Het congres was verdeeld
over twee dagen met een excursiedag
daartussenin.
De eerste dag stond in het teken van de
kartografische en geografische infor-
matievoorziening. Het congres werd
geopend door Bengt Rystedt die een in
memoriam uitsprak voor David Bick
more. Hierna werd het onderzoek en
de ontwikkeling op het vakgebied in
Norrbotten gepresenteerd door een
aantal locale onderzoekers. Het meest
in het oog sprong het GIT-project
(Geografisk InformationsTeknologi i
Norbotten) waarin men een elektroni
sche markt voor GlS/kartografie-
data heeft opgezet. Deze markt
(Växel) bestaat uit een meta-informa-
tiesysteem, waarbij beschrijvende
gegevens over data van een breed scala
van producenten wordt bijgehouden.
Via een kartografische gebruikersin-
terface kan men kijken of een bepaald
gebied of een bepaald thema leverbaar
is en waar deze te bestellen zijn. Via
het systeem kan direct een bestelling
worden geplaatst, waarna via een off
line medium of via een openbaar net-
KT 1994.XX. 1
13
