De eerste streekplankaart van de provincie Flevoland
J. Schilder
Volgens het Kartografisch Woordenboek (bosetal, 1991) is een streekplankaart een 'Kartografische weergave van
een globaal beleidsplan (streekplan) waarin de beoogde toekomstige ontwikkeling van een aantal aan elkaar gren
zende gemeenten in hoofdlijnen wordt aangegeven.
Dit artikel gaat nader in op de totstandkoming van de streekplankaart van Flevoland met een blik naar de organisatie
van de kartografische werkzaamheden bij deze provincie. De kaart, en dus ook deze streekplankaart, wordt in
Flevoland beschouwd als communicatiemiddel bij uitstek voor (complexe) informatie-overdrachtDaarbij fungeert
de kartograaf als vertaler van beleidsinformatie, bestemd voor burgers en belanghebbenden.
Uitgangspunten voor het streekplan
In de inleidende tekst van Het streekplan Flevoland
(1993) Staat, dat het gebied van de provincie Flevo
land het resultaat is van een veeljarig proces dat mede
gericht is op het helpen oplossen van ruimtelijke vraag-
stukken eiders in Nederland'.
Flevoland heeft een bijzondere positie verworven als
gebied met een modern en hoogwaardig milieu. In delen
van de provincie moet de primaire inrichting nog nader
gestalte krijgen, en tegelijkertijd treedt eiders, met name
in de wat 'oudere' gebieden, alweer behoefte aan veran-
dering in ruimtegebruik op. Dit heeft, samen met zieh
regelmatig aandienende nieuwe vraagstukken, aanlei-
ding gegeven tot het opstellen van een streekplan.
Overeenkomstig wettelijk voorschrift bestaat het streek
plan uit:
een beschrijving van de gewenste ontwikkeling in
hoofdlijnen;
een streekplankaart, waarop de hoofdlijnen in beeld
zijn gebracht;
een toelichting.
Deze onderdelen zijn gebundeld in een handzaam boek-
werk van ruim 200 pagina's. Bij de beschrijving van de
gewenste ontwikkeling ligt de nadruk op de ruimtelijke
struetuur in de körnende 10 jaar, danwel op de periode
tot 2015. Bij de aanduiding hiervan is zoveel mogelijk
gebruik gemaakt van recente plannen en visies van Rijk,
gemeenten en andere instellingen. Deze zijn, waar moge
lijk, in onderlinge samenhang gebracht met het in het
streekplan neergelegde beleid voor de provincie als
geheel.
De gewenste funeties en ontwikkelingen zijn globaal en
samengevat weergegeven op de streekplankaart. Deze
kaart is mede bepalend voor het uit te voeren beleid in
het kader van het streekplan.
Uitgangspunten voor het kartografisch
ontwerp
Er bestaan in Nederland geen bepalende richtlijnen voor
de kartografische vormgeving van plankaarten. Ook is
er geen duidelijkheid over het gebruik van een topografi-
sche basis als ondergrond voor de visualisatie van de
gewenste thema's. Een streekplankaart blijft het resul
taat van een dialoog tussen de planoloog en de karto
graaf, en het eindprodukt hangt sterk af van de verbeel-
dingskracht van de kartograaf. Na het tonen van de
eerste schetsen voor het ontwerp en het uiteindelijke
streekplan werd ik door de afdeling Ruimtelijke Orde-
ning en Volkshuisvesting van de provincie Flevoland in
contact gebracht met Frits Kroeze van de Fa. Kuiper
Compagnons te Rotterdam, daarvoor medewerker bij
de PPD van de provincie Noord-Flolland. Aanleiding
hiervoor was de door deze dienst in 1989 gemaakte (ont-
werp-)streekplannen voor de kop van Noord-Holland,
Texel en Waterland, gebaseerd op een 'nieuwe streek-
planmethodiek'. Deze methodiek wordt uiteengezet in
het Studiebericht Nakaarten van de Dienst Ruimte en
Groen van de provincie Noord-Holland (1990) en is fei-
telijk gebaseerd op toepassing van de kartografische
semiologie. Zij resulteerde in een aantal plankaarten
met een heldere kartografische expressie; een meer-
waarde die aansloot bij het kartografisch concept van de
streekplankaart voor Flevoland.
In de legenda komt dit concept tot uiting in drie hoofd-
categorieen, namelijk:
de stedelijke funeties;
de landelijke funeties;
de verbindingen.
Binnen deze funeties heeft het onderscheid 'bestaand',
'toekomstig te ontwikkelen' en 'toekomstig nader te
bepalen' zowel betrekking op fasering in de tijd, als op
de mate van concretisering van de ruimtelijke inrichting.
Dit heeft de schematische vorm van de legenda bepaald.
KT 1994.XX. 1
57
