beeld van de hydrografische kaarten op film een SECMA-
plotter aangeschaft (een laser-foto-rasterplotter). In 1990 is
daarmee als eerste de hydrografische atlas 1811 tot en met
de vervaardiging van deelnegatieven geautomatiseerd tot
stand gekomen. De SECMA-plotter werd in 1991 opge-
volgd door een grotere versie waarmee ook zeekaarten kun-
nen worden geplot. De hoge onderhoudskosten en de
opkomst van bedrijven die plotdiensten aanbieden leidden
in 1993 tot het besluit het plotten op films uit te besteden en
de plotter af te stoten. Tot op heden is de produktie van
3 hydrografische atlassen (26 kaartbladen) volledig geauto
matiseerd en de andere 5 hydrografische atlassen zullen
spoedig volgen. De automatisering van de produktie van de
hydrografische kaart heeft voorrang gekregen boven de
automatisering van de zeekaart, onder andere omdat de
hydrografische kaart een vaste verschijningsdatum heeft en
de ontwikkeling van de elektronische zeekaart in internatio-
naal opzicht complex is.
ECDIS
Onder ECDIS (Electronic Chart Display and Information
System) wordt een systeem verstaan, waarbij ten behoeve
van de navigatie aan boord zeekaartinformatie en de positie
van het schip op een beeldscherm zichtbaar wordt gemaakt.
In 1988 werden 3 zeekaarten gedigitaliseerd en geleverd
aan de Noorse Hydrografische Dienst ten behoeve van het
'North Sea ProjecfDoor samenwerking van de hydrogra
fische diensten van de landen rond de Noordzee ging een
Noors schip proefvaren met kaarten van de Noordzee op
een beeldscherm. Dit vond plaats in het kader van de
ECDIS-ontwikkelingen zoals die door de Internationale
Hydrografische Organisatie (IHO) te Monaco worden
gecoördineerd. In 1991 werd door samenwerking met de
Nederlandse firma Rietschoten en Houwens (R H), die
gespecialiseerd is in het ontwikkelen en plaatsen van
scheepssystemen, aan boord van 'Hr.Ms. Buyskes' proefge-
varen met een ECDIS-prototype. De Nederlandse Hydro
grafische Dienst heeft dus daadwerkelijk bijgedragen aan
de ontwikkelingen en participeert nog steeds in diverse
commissies en werkgroepen van de IHO. Voor meer infor-
matie over ECDIS wordt verwezen naar het artikel van Kerr
eiders in dit tijdschrift. Daaruit blijkt dat het tijd vergt voor-
dat internationaal overeenstemming wordt bereikt over de
invoering van ECDIS als vervanging van de papieren zee
kaart. Hoewel sommigen enige jaren geleden dachten dat de
elektronische zeekaart snel zou zijn ingevoerd, is de ver-
wachting nu dat de papieren zeekaart nog minstens lOjaar
zal worden geproduceerd. Door de Dienst is dan ook het
besluit genomen niet langer meer te wachten met de auto
matisering van de produktie van de papieren zeekaart.
Kaartenkamercorrecties
Bij de Dienst der Hydrografie is de automatisering op alle
afdelingen doorgedrongen. Het voert te ver om al de ont
wikkelingen te beschrijven, de belangrijkste zijn hierboven
aan de orde geweest. Nog vermeldenswaard is het 'stand
alone' systeem waarmee correcties op papieren kaarten
kunnen worden uitgevoerd.
Het Kaartenkamercorrectiesysteem is in 1988 operationeel
42
geworden. Als een kaart is gedrukt zal dit papieren exem-
plaar ten behoeve van de veilige navigatie moeten worden
bij gewerkt met de meest actuele informatie (zie ook het
artikel van Witteveen eiders in dit tijdschrift). Dit gebeurde
voorheen met de hand en dat was een tijdrovend werk,
omdat dezelfde correctie vele malen op de kaartexemplaren
moest worden uitgevoerd. Met het Kaartenkamercorrectie
systeem wordt een wijziging eenmaal in het systeem (een
PC met grafische Software) gebracht (zie figuur 3). Bij
vraag naar een bepaalde kaart worden alle wijzigingen voor
die kaart geplot op de gedrukte kaart met behulp van een
Wild A10 tekenplotter, vanzelfsprekend na zorgvuldig posi-
tioneren van de kaart. Zodoende kunnen kaarten snel actu-
eel worden gemaakt voordat ze de deur uitgaan.
Nieuwe ontwikkelingen
Randvoorwaarde
De huidige (personele) produktiecapaciteit van de Dienst
der Hydrografie is voldoende voor de produktie van de
papieren nautische publikaties. Die papieren produkten zul
len nog vele jaren gepubliceerd worden. Toch geschiedt de
informatietoelevering en -uitwisseling in toenemende mate
digitaal. De benodigde extra capaciteit ten behoeve van het
leveren van digitale produkten is bij de Dienst niet aanwe-
zig en zal vanwege bezuinigingsoperaties bij Defensie ook
niet worden verkregen. De extra capaciteit zal moeten
komen uit een reorganisatie van de Dienst en verdere auto
matisering van de vervaardiging van de papieren produkten.
Daarvoor zijn, zoals uit het voorgaande blijkt, de eerst
schreden gezet, maar dat is niet voldoende.
Planontwikkeling
Steeds verdergaande ontwikkelingen in de informatica
maken het mogelijk de produktieprocessen doelmatiger en
efficienter in te richten. Reorganiseren vergt echter een
gedegen planontwikkeling.
Was in het begin de automatisering van de kartografische
produktie een soort mechanisering van het handmatige
werk, tegenwoordig behoort vanuit informatiekundig oog-
punt veel meer naar de organisatorische aspecten te worden
gekeken. Daartoe is bij de Dienst een informatieplan ver-
vaardigd en heeft een 'Bussiness Process Redesign' (BPR)
plaatsgevonden.
Informatieplan
Het belangrijkste uitgangspunt voor het informatieplan is
dat de Dienst der Hydrografie in een periode van 3 jaar het
huidige produktieproces volledig automatiseert. Als gevolg
hiervan kan dan enerzijds worden voldaan aan de eis van de
verwerking en uitwisseling van digitale informatie; ander-
zijds wordt binnen de huidige organisatie ruimte geschapen
om te kunnen voldoen aan de toenemende vraag naar digi
tale produkten. Het Informatieplan Hydrografie beschrijft
het migratiepad van de huidige naar de nieuwe situatie.
Daarvoor is eerst een bedrijfsmodel gemaakt. In het
bedrijfsmodel zijn alle produktieprocessen beschreven. Op
basis van analyse van het model kon een optimale informa-
KT I994.XX4
