A
TOPhoogteMD
I
I
Van de Hoogtekaart 1 10 000 naar het
Digitale Hoogtebestand van Nederland
Van I 962 naar I 994
ir. W. J. C.
Wouters,
adviseur GIS bij
de Meetkundige
Dienst van de
Rijkswaterstaat
te Delfi.
De (analoge) Hoogtekaart 1:10 000
NGT GEODESIA KARTOGRAPISCH TIJDSCHRIFT
gis/lis, elevation model, survey
sig/sit, representation de relief, survey
gis/lis, hoogtemodel, overzicht
KEYWORDS
MOTS-CLES
TREFWOORDEN
Vanaf 1962 brengen de Topografische Dienst Nederland
(tdn) en de Meetkundige Dienst van de Rijkswaterstaat
(md) de Hoogtekaart van Nederland schaal 1 10 000 op
de markt. Deze kaart komt tegemoet aan de behoelite aan
meer coördinatie tussen organisaties die terreinwater-
passingen verrichten. In de periode 1981 - 1984 zijn
gedeelten van deze kaart geactualiseerd. De 3,8 miljoen
hoogtepunten en de hoogtelijnen voor het kustduingebied
en Zuid-Limburg, afkomstig van de Hoogtekaart, zijn in
1993 gedigitaliseerd. Het zo verkregen bestand, top-
hoogteMD genaamd, is reeds door een groot aantal
organisaties afgenomen [1]TOPhoogteMD is uitermate
geschikt om in een Gis-omgeving verder te worden
verwerkt en kan op diverse wijzen worden gepresenteerd
(hoogtelijnen, dtm's). Diverse klanten voor TOPhoogteMD
hebben reeds aangedrongen op bijhouding van het
bestand. De md studeert momenteel op de mogelijkheden
daartoe.
Het is aardig om te zien hoe de geschie-
denis zieh herhaalt. In 1962 schreef het
tijdschrift voor Kadaster en Landmeet-
kunde dat „tot nu toe er in ons land
dikwijls weinig contact en coördinatie
bestaat tussen de verschillende instan-
ties die terreinwaterpassingen verrich
ten" en dat „bij de Meetkundige Dienst
van Rijkswaterstaat en de Topografi
sche Dienst het voornemen is ontstaan
om een Hoogtekaart van Nederland
samen te stellen" [2]
Een zelfde situatie deed zieh midden
1993 voor ten aanzien van een lands-
dekkend digitaal hoogtebestand. Ook
daar werd een behoefte geconstateerd
waar de tdn en de md op inspeelden
door een digitale versie van de laatst
versehenen Hoogtekaart van Neder
land aan te bieden.
Dit bestand is reeds sinds begin 1994
verkrijgbaar en is door een groot aantal
organisaties afgenomen. Op dit moment is het actualiseren
van dit bestand onderwerp van Studie en dat komt weer over-
een met de situatie ten aanzien van de analoge Hoogtekaart
in 1981. In 1981 schreef ngt Geodesia dat een enquete onder
klanten van de Hoogtekaart had uitgewezen dat een meren-
deel van de afnemers van mening was dat de Hoogtekaart
moest worden bijgehouden [3]. Nu komen van de afnemers
van TOPhoogteMD dezelfde signalen binnen en wordt binnen
de md bekeken hoe dit kan worden gerealiseerd.
In 1962 verscheen het eerste blad van de Hoogtekaart van
Nederland op schaal i 10 ooo. In totaal zijn er 660 bladen
(Nederland landsdekkend, behoudens Flevoland) van de
Hoogtekaart gepubliceerd. De Hoogtekaart is op dit mo
ment nog bij de tdn verkrijgbaar. De kaart bestaat, met uit-
zondering van Zuid-Limburg en het gebied van de zee-
duinen, uit een gerasterd beeld van de Topografische Kaart
1 10 000, waarop in zwart de hoogtegetallen (afgerond in
deeimeters) met een dichtheid van ongeveer 1 punt per
hectare zijn aangegeven (fig. 1). De kaarten worden geleverd
als lichtdruk.
De hoogtekaarten van Zuid-Limburg werden uitgegeven in
tweekleurendruk, met als ondergrond de Topografische
Kaart 1 10 000 en de hoogtelijnen met een interval van
2,5 m en hoogtegetallen in bruin. Voor het gebied van de
zeeduinen zijn de hoogtelijnen en hoogtegetallen in bruin
aangegeven op de standaard Topografische Kaart 1 10 000.
Het formaat en de bladindeling komen overeen met de
Topografische Kaart 1 10 000. In 1994 bedragen de prijzen
per blad 18,- voor het zeeduingebied en verder f 30,80.
De werkwijze bij de produktie van de Hoogtekaart was als
volgt: de md verzamelde waterpassingen van derden en ont-
leende daaraan gegevens die konden worden gebruikt voor
Hoogtepunt
naar ligging en hoogte bepaald punt op het aardopper-
vlak (FiG-Woordenboek, 1963);
stip op de kaart waarmee men een hoogtecijfer lokali-
seert (Kartografisch Woordenboek, 1991).
37
