'Een kaart moet je ruim zien'
Enkele 3D-presentatietechnieken toegepast
Ter inleiding
3D-PRESENTATIETECHNIEKEN
KARTOGRAFISCH TIJDSCHRIFT
1995-XXI-2
visualisatie; 3D-kartografie; onderzoek
visualisation; 3D-cartography; research
visualisation; figuration tridimensionelle; recherche
TREFWOORDEN
KEYWORDS
MOTS-CLES
Wat is het verschil tussen een giobe en een kaart? Het
medium! Een globe is namelijk niets anders dan een kar-
tografische voorstelling die is weergegeven op een 3D-
medium, meestal een plastic bol. Een kaart daarentegen is
weergegeven op een 2D-medium, vaak een vlak papier. In
zo'n platte kaart kan geen ruimte worden gerealiseerd,
maar wel worden gesuggereerd. Een kaart die 2D (dus
platis, maar 3D (dus ruim) lijkt, wordt in dit artikel een
ruimtelijke kaart genoemd. Enkele ruimtelijke kaartjes
worden hier nader besproken.
'Een kaart moet je ruim zien. Deze
Stelling heeft een dubbele betekenis.
Ten eerste moet een kaart als zodanig
ruim worden gezien omdat het weerge-
ven en waarnemen in 3D 'verheffender'
is dan in 2D. Ten tweede moet het
begrip kaart ruim worden gezien om de
kloof tussen 2D-kaartjes en 30-voor-
stellingen, die soms meer het karakter
van een plaatje hebben, te overbrug-
gen. Deze twee betekenissen hangen
sterk samen.
De meeste kaarten worden om pragma
tische redenen gepresenteerd op een vlak
medium. Om dergelijke kaarten toch
ruim te kunnen zien, dient bij de pro-
duktie ervan een 3D-presentatietech-
niek te worden toegepast. Dit leidt tot
een ruimtelijke kaart. De bewerkingen
die daarvoor nodig zijn, kunnen in de
regel beter met een Computer dan met
de hand worden uitgevoerd. Stormach-
tige ontwikkelingen op diverse gebie-
den, met name op dat van de computer-
technologie, hebben tot gevolg dat de
kwaliteit en kwantiteit van toe te passen
3D-presentatietechnieken zodanig is
toegenomen, dat de ruimtelijke kaart
zieh in een groeiende belangstelling mag
0SS
L.H.P.M.
Terhorst
De Beuk 31,
6941 ZA Didam,
tel. 08362-23484
studeerde Geodesie
aan de Hogeschool
Utrecht
Laurens Terhörst
rondde in juni 1994
het theoretisch gedeel-
te van de opleiding
Geodesie, dirferentiatie
Geo-Informatica, aan
de Sector Bouwnijver-
heid van de Hoge
school Utrecht af.
Hij deed dat met de
afstudeeropdracht Een
kaart moet je ruim zien,
hetgeen geleid heeft
tot net schrijven van
dit artikel.
Verheugen. KRAAK (1990) [1] heeft 3D-presentatietechnieken
geclassificeerd (zie tabel 1).
Als onderdeel van een afstudeeropdracht, waarin het op
geheel eigen wijze kennis maken met diverse aspecten van de
3D-kartografie centraal stond, zijn drie bestaande technieken
toegepast bij de produktie van kaartjes van vier willekeurige
gebieden [2]. Er zijn thematische kaartjes gemaakt van cen
traal geprojecteerde delen van de wereldbol, met staven die
loodrecht op het aardoppervlak zijn gepositioneerd. Daarbij
ging het om het toepassen van de technieken met gebruik
van bestaande gegevens. Minder aandacht werd daarom
besteed aan het actualiseren van de gegevens, de keuze van de
topografische basiskaarten en het toekennen van de kleuren.
De kaartjes zullen hierna worden besproken. Allereerst wordt
ingegaan op drie kaartjes waarin grafische Stimuli zijn gebruikt
voor 3D-beeldvorming van achtereenvolgens Nederland
(opgedeeld in provincies), Europa (opgedeeld in landen) en de
wereld (opgedeeld in werelddelen). Deze kaartjes verschillen
dus niet in presentatietechniek, maar wel in weergegeven
gebied (en thema). Bij de drie kaartjes die dan volgen is dat
precies andersom; het gebied is steeds Zuid-Amerika, maar
Tabel 1. jD-presentatietechnieken [1]
realistische
representatie
enkel model
globe
reliefmodel
braillekaart
suggestieve
representatie
enkel beeld
'grafische Stimuli'
mentale kaarten
parallax beweging
dubbel beeld
optische stereo'
'anaglyfen'
polarisatie
meer beeiden
holografieen
lenzen
varifocus spiegeis
41
