n
44
i995_XXI_2
KARTOGRAFISCH TIJDSCHRIFT
sifoubcnqwuodbnßJ .QJ3H3W 30
.YYer ni I99bbl9i9w i9q 9ifouboiqwuodbnsl 9b nev Bnill9ten9mßa n9 gnßvrnO
:n9Wuboiqai86d :n9nnol 9bi990ubcnq9Q IßJnßß
9wißt cm
Jaih
aißm
n9l9qqßbißß
000.000.5S
"aßllßaoa 9t01ö 90" tiu an9V9Q9Q IßßH jhV
Figuur }b.
Het kaartje van de
wereld, met
'grafische Stimuli'
(achterzijde).
Opmerkelijk genoeg is dit niet geheel conform de regels van
de eerder behandelde kartografische grammatica.
Bij de drie kaartjes kan worden volstaan met het noemen van
enkele aandachtspunten, die samenhangen met de betreffende
presentatietechniek. De kaartjes vertonen wederom veel over-
eenkomsten, öök met de voorgaande afbeeldingen. Bij de vorm-
geving is onder meer uitgegaan van richtlijnen die WIELAND
(1980) [4] heeft opgesteld (zie kader 2 voor een beschouwing van
de kaartelementen).
Het kaartje met'grafische Stimuli'
Het kaartje met grafische Stimuli (figuur 4) vertoont de mees-
te overeenkomsten met de voorgaande drie figuren. Dezelfde
3D-presentatietechniek is gebruikt. Drie aandachtspunten
zijn het vermelden waard.
Ten eerste lijkt het of de herkenbaarheid van het gebied
enigszins te wensen over laat. Toch is bewust voor deze vorm
gekozen, met de bedoeling er een prikkeling van uit te laten
gaan en zo aandacht te vragen voor het ruimtelijk karakter
van de kaart.
Ook van de aangehouden klassegrenzen dient een prikkeling
uit te gaan. Een kartograaf zal misschien staan te popelen om
een andere classificatie toe te passen, en daar valt ook wel iets
voor te zeggen.
Het derde aandachtspunt betreft de staven van Chili en
Suriname. Deze wijzen de aarde in omdat de groei van het
Bruto Nationaal Produkt in die landen negatief is. Iets soort-
gelijks vertoonde het kaartje van Europa.
Het 'anaglyfen'-kaartje
Het kaartje gemaakt volgens de anaglyfentechniek (figuur 5)
De kaartelementen
lay-out
De lay-out van alle kaartjes is exact gelijk,
en valt te typeren met termen als strak,
sober en eenvoudig. Om de eilandkaart-
jes is een kader gezet om het ruimtelijke
karakter te accentueren.
titel
Bij elk voorbeeld bestaat de titel uit een
aanduiding van het gebied met de
omschrijving van de invariant. Het
gebruikte lettertype is een telg uit de
Helvetica-familie.
ondertitel
De ondertitel omschrijft in alle gevallen
de twee componenten, maakt duidelijk
dat het gaat om waarden per provincie,
land of werelddeel £n dateert de kaartge-
gevens. Hiervoor is hetzelfde lettertype
gebruikt als in de titel.
legenda
De legenda van elk kaartje bestaat uit
twee delen, een voor elke component. De
zwarte cirkeltjes die de delen markeren,
vormen enerzijds bakens voor de waarne-
mer en anderzijds contragewichten voor
het zwart van de titel.
bronvermelding
De bronvermelding maakt duidelijk waar
de in kaart gebrachte gegevens aan zijn
ontleend. Niet zozeer de gegevens als wel
de weergaven zijn vrij bewerkt.
graadnet
Over het al dan niet weergeven van een
graadnet is geruime tijd getwijfeld.
Enerzijds pleit het accentueren van de
oppervlaktevorm vöör, terwijl anderzijds
het waarborgen van de eenvoud tegen
pleit. Er is geen graadnet weergegeven.
noordpijl
Ook een noordpijl is op elk van de kaart
jes achterwege gelaten. De reden daar-
voor is meerledig: de richting naar het
noorden verschilt per punt op het kaartje
en de noordrichting is in geen van de
gevallen echt van belang. De gekarteerde
gebieden zijn zö bekend dat iedere kaart-
lezer zieh ook zonder noordpijl zal kun-
nen orienteren.
schaalaanduiding
In grote lijnen geldt voor de schaalaan
duiding hetzelfde als voor de noordpijl;
schaalaanduidingen zijn dan ook niet bij
de kaartjes te vinden.
kaartbeschrifiing
De belangrijkste reden voor het ontbre-
ken van kaartbeschrifting is het streven
naar zo eenvoudig mogelijke kaartjes, dit
ten behoeve van de beeldvorming.
Daarnaast speien veronderstellingen aan-
gaande de bekendheid van de kaartlezer
met de gekarteerde gebieden een rol.
