R. T. de Wijs
i995_XXI_2
KARTOGRAFISCH TIJDSCHRIFT
De werkgroep voor de Geschie-
denis van de Kartografie in 1994
In 1994 werden door de werkgroep een
studiedag en een studiemiddag georga-
niseerd. De studiedag werd gehouden
op 11 juni en stond in het teken van de
bekende kaartmaker Gerard Kremer,
beter bekend als Mercator. In 1994 was
het 400 jaar geleden dat deze kaartpro-
ducent stierf. Het is jammer dat slechts
zevenendertig personen zieh voor deze
dag inschreven. Het gevolg was een
financieel deficit. Voor de eerste keer in
het bestaan van de werkgroep moest
een bedrag van ruim vijfhonderd gül
den bijgepast worden. Gelukkig bieden
overschotten (deze worden geparkeerd
bij de penningmeester van de NVK) uit
eerder gehouden studiedagen van de
werkgroep hiertoe de mogelijkheid. Per
bus werd naar het Stedelijk Museum in
het Belgische St-Niclaas gereden. Drie
lezingen werden gepresenteerd. Peter
van der Krogt hield een voordracht met
als titel Mercators kartografische werk,
Theo Penneman had het over De biblio-
theek van Mercator en Alfred van der
Gucht, de voorzitter van de Koninklij-
ke Oudheidkundige Kring van het
Land van Waes behandelde De Merca-
torcolLectie van de K.O.K W. Daarna werd
in het Stedelijk Museum een bijzonder
fraaie tentoonstelling, die vanzelfspre-
kend voor een groot deel aan het karto-
grafisch oeuvre van Mercator gewijd
was, bekeken. Vervolgens werd Rupel-
monde, de geboorteplaats van Mercator,
bezocht. Onder leiding van Julien
Lyssens, voorgesteld als de beste plaatse-
lijke VW-gids, werden allerlei Merca-
toriana bekeken. Hiertoe behoorde
onder andere een bezoek aan de
Graventoren. Deze toren maakte deel
uit van een veel groter complex dat in
vroeger eeuwen als gevangenis in
gebruik was. In deze gevangenis was
Mercator eens een paar maanden 'te
gast', op verdenking van politiek onwel-
gevallige denkbeeiden en/of uitspraken.
Tegen half zes werd in het Rupelmondese
restaurant Sealdiana (gelegen aan de
Scheide) een fantastisch koud buffet
genoten.
Op 4 november 1994 werd door werk-
groepslid Jan Werner in de Universi-
teitsbibliotheek van Amsterdam een
studiemiddag rond de Amsterdamse
kaartmaker Frederik de Wit georgani-
seerd. Hoewel het programma pas om
twee uur begon, was er in feite sprake
van een volwaardig dagprogramma. Er
werden maar liefst vier lezingen gepre
senteerd. Truusje Goedings hield de
voordracht Over de wijze van kleuring
van 17e eeuwse kaarten. Haar verhaal
werd door dia's van onder andere een
aantal kaarten van Frederik de Wit gei'l-
lustreerd. Vervolgens verhaalde Bert
Gerlagh over allegorieen in decoraties
op kaarten. In zijn lezing stonden Twee
allegorische tekeningen van Adriaen van
de Velde uit vermoedelijk 1670/1671 cen-
traal. De tekeningen zijn gebruikt als
ontwerpen voor decoraties van een
kaart van Amsterdam. Die kaart is ver-
volgens een jaar of wat later bij Frederik
de Wit uitgegeven. De tekeningen zijn
in 1994 door de Topografisch-histori-
sche atlas van het Gemeentearchief
Amsterdam verworven. Vervolgens pre-
senteerde Günter Schilder een lezing
over de Nederlandse wandkaarten in de
Klencke Atlas, een reuzenatlas die
bewaard wordt in de British Library in
Londen. De laatste bijdrage was van Jan
Werner. Hij gaf een inleiding op de ten
toonstelling Inde Witte Pascaert. Deze
bijzonder aardige tentoonstelling die
van 22 September tot 11 november 1994
in de Universiteitsbibliotheek van
Amsterdam gehouden werd, kon ver-
volgens door de circa zestig deelnemers
aan de studiemiddag bekeken worden.
De werkgroep hoopt dat het in de toe-
komst mogelijk zal zijn om, naast de
meer gebruikelijke studiedagen, vaker
dit soort middagen te houden. Was in
1994 de aanleiding voor de studiemiddag
de Frederik de Wit-tentoonstelling, in de
toekomst valt er in dit verband 00k te
denken aan een georganiseerd bezoek
aan een kaartencollectie. De WGK hoopt
dat het dan mogelijk is dat de conserva-
tor van de collectie, en mogelijk nog een
tweede deskundige, presentaties over die
collectie kunnen geven.
Voor wat betreft het Historisch Karto-
grafisch Fonds (voor nadere gegevens
hieromtrent zie: KT XVII.1991.2, p. 15)
kan gemeld worden dat er in 1994 geen
aanvragen ontvangen zijn ter Sponsoring
van projecten. Dientengevolge zijn er in
1994 00k geen uitgaven gedaan.
M. Hameleers
MONACO
De werkgroep Onderwijs en
Onderzoek in 1994
Studiedag
De zesde onderzoeksdag' van de werk
groep, gewijd aan Rampenkartografie&GIS,
vond plaats op 16 december 1994, bij de
Faculteit der Ruimtelijke Wetenschappen
aan de Universiteit Utrecht, parallel met
een programma van NexpRi over diverse
GIS-toepassingen.
Publikaties
De lezingen van onderzoeksdag VI
worden gepubliceerd in de NVK Publi-
katiereeks, verkrijgbaar via C.P.J.M. van
Elzakker, ITC, afd. Kartografie, Post
bus 6, 7500 AA Enschede.
MBO-kartografie
De werkgroep Onderwijs Onder
zoek heeft de berichtgeving over de bij-
scholingscursussen Technisch Kartograaf
overgedragen aan de begeleidingscom-
missie. Voor het jaarverslag zie aldaar.
De werkgroep Kartografie en
Vormgeving in 1994
Tijdens de vorige ALV te Gent is het
besluit genomen om een werkgroep op
te richten die zieh primair bezig houdt
met de kaart als grafisch ontwerp. In de
zomer van dat jaar vond de eerste bijeen-
komst van de nieuwe werkgroep plaats,
met als leden: Paul Benjaminse (Carto
Studio, Amsterdam), Michel van Elk
(KartLab, Universiteit Utrecht), Max
van Fingen (VRTI Design, Den Haag),
Ton Mank (afd. Kartografie, ITC,
Enschede), Jan Schilder (afd. Kartografie
en Grafisch Ontwerp, Provincie Flevo-
land, Lelystad), Frans van der Wel (vak-
groep Kartografie, Universiteit Utrecht)
en Jeroen van den Worm (afd. Karto
grafie, ITC, Enschede).
In het nog jonge bestaan van de werk
groep is vooral gei'nvesteerd in ideevor-
ming en draagvlak. De eerste activiteit
die door de werkgroep werd ontplooid,
bestond uit het opstellen van de doel- en
taakstellingen zoals die onlangs in het
NVK-Adresboek zijn gepubliceerd.
Daaruit blijkt dat de werkgroep niet
zozeer de rol van technische Vraagbaak'
met betrekking tot kartografisch ontwer
pen nastreeft, maar veeleer een interme-
diair wil vormen tussen de kartografische
wereld enerzijds, en de voor de kartogra
fie relevante diseiplines en initiatieven
anderzijds. Daartoe worden contacten
gezocht met nationale en internationale
(karto)grafisch ontwerpers, terwijl een
centraal punt wordt ingesteld alwaar
relevant nieuws over het vakgebied
wordt verzameld. Door de interactie tus-
62
