Integratie:
praktische en technische aspecten
1995-XXI-3
KARTOGRAFISCH TIJDSCHRIFT
omtrent methoden nog ver weg is en dat de praktijk wellicht
aantoont dat het onmogelijk is gestandaardiseerde kwaliteits-
beschrijvingen en -berekeningen voor te schrijven voor iede-
re denkbare toepassing. Belangrijk is echter het hanteren van
een gestandaardiseerde terminologie bij de beschrijving van
digitaal kaartmateriaal, om verwarring over de context van
kwaliteitsinformatie te voorkomen. Kwaliteitsinformatie kan
alleen juist ge'fnterpreteerd worden door een kaartgebruiker
als hij de beschrijvings- en berekeningsmethoden begrijpt.
De kartografische weergave van digitale geografische gege-
vens is onderhevig aan bekende (statistisch bepaalde marges)
en onbekende (door het ontbreken van informatie) onzeker-
heden in de invoergegevens en het verwerkingsmodel. Het
vereenvoudigde beeld (op monitor of hard copy) presenteert
een schijnbaar onvoorwaardelijke waarheid, hetgeen echter
aanleiding kan zijn tot misinterpretatie. De gepresenteerde
kartografische weergave weerspiegelt slechts een beeld in een
reeks van mogelijke beeiden! Het verdient aanbeveling de
beschikbare onzekerheidsinformatie te exploreren: het analy-
seren van de gevoeligheid van het kartografisch resultaat ten
opzichte van onzekerheden in gegevens en model.
Zoals in de inleiding vermeld, is de hier behandelde prakti
sche en technische uitwerking van integratie gericht op een
eenvoudige 'low-budget' oplossing waarbij gebruik gemaakt
wordt van DTP-apparatuur en Software die in veel kartografi
sche omgevingen beschikbaar zijn.
De meest 'low-budget' oplossing is feitelijk de analoge
methode. Hierbij worden over een gedrukt of uitgeprint
remote-sensing (RS)-beeld een of meer transparante overlays
gelegd. Het möge duidelijk zijn dat deze methode alleen
bruikbaar is bij visuele integratie.
Meestal zal de integratie echter digitaal plaatsvinden. Het is
van belang dat gebruik wordt gemaakt van de Sterke punten
van de diverse software-pakketten:
Bewerkingen van het RS-beeld in een beeldverwerkings-
pakket (bijvoorbeeld ILWIS, Erdas/Imagine enz.). Het
betreff hier bijvoorbeeld een deel van de bewerkingen ten
behoeve van het maken van image maps (geometrische en
radiometrische correcties, contrastverbetering).
Analytische integratie en delen van visuele integratie in RS-
of GIS-pakket (bijvoorbeeld ILWIS, Erdas/Imagine,
Arc/Info, MGE, Grass enz.). Zo zijn visuele integraties als
het combineren van RS-beelden met vectorbestanden van
bijvoorbeeld perceelsgrenzen of topografie en projectie- en
schaalveranderingen het beste in pakketten met GlS-func-
tionaliteit te doen. En zeker voor analytische integraties
zijn de mogelijkheden van bewerken van attribuutinfor-
matie van dit soort pakketten onmisbaar.
Randinformatie, kartografische bewerking ed. in teken/
DTP-pakket (FreeHand, Illustrator, Pagemaker, Xpress
enz.). Ofschoon RS- en GIS-pakketten altijd wel enige func-
tionaliteit hebben op dit gebied, bieden teken/DTP-pro-
gramma's veel meer mogelijkheden, grafische kwaliteit en
bedieningsgemak.
Formaten en Formats
Er moet rekening mee worden gehouden, dat de formaten van
documenten die verwerkt kunnen wor
den door de eerder genoemde DTP-pak-
ketten, meestal beperkt zijn. Dit is te
wijten aan de fysieke grenzen van de uit-
voerapparaten (printers, fotozetters) en
aan de hardware beperkingen, zoals de
beschikbare hoeveelheid RAM-geheugen
en capaciteit van de harde schijf.
Om gebruik te kunnen maken van
diverse computerprogramma's voor de
integraties is de compatibiliteit van de
gegevensbestanden natuurlijk van groot
belang. We moeten de RS-beelden na
tuurlijk wel kunnen gebruiken in ons
DTP-pakket, anders loopt de hele inte
gratie als snel spaak. Deze uitwisseling
wordt vergemakkelijkt wanneer gebruik
gemaakt wordt van een aantal standaard
formats:
Voor rasterfiles (RS-beelden) is het
TIFF (Tagged Image File Format)
geschikt. Vrijwel alle raster-georien-
teerde Software kan dit format ver-
werken.
Voor vector-informatie, zoals die
bijvoorbeeld in GIS-bestanden ge-
bruikt wordt zijn formats als EPS
(Encapsulated Postscript) of DXF
(Drawing eXchange Format) ge
schikt. Met name DXF kan door bij na
alle GIS- en CAD-pakketten gebruikt
worden.
Voor attribuutinformatie is, omdat
het hier tekstuele informatie betreff,
het ASCH-format (ook wel 'platte
teksf genoemd) het meest voor de
hand liggend. Probleem hierbij is
wel, dat de aard van de attributen
heel verschillend kan zijn en dat er
voor de beschrijving geen alom geac-
cepteerde standaard is.
Voor het uitwisselen van meta-infor-
matie zijn de problemen nog groot.
Er is al geen overeenstemming over
de precieze aard ervan, laat staan
over de wijze van beschrijven.
Werkwijze
De toepassing van wat hiervoor geschre-
ven is kan aan de hand van een voor-
beeld beschreven worden. In figuur 5
vindt u een stroomdiagram van de pro-
duktie van een landbedekkingskaartje
van de omgeving van Zeist.
Te zien is dat er sprake is van analytische
integratie, want met behulp van extra
attribuut-informatie (ground-truth)
wordt het satellietbeeld geclassificeerd
tot een landbedekkingsbeeld. Deze stap
vindt plaats in het beeldbewerkingspro-
gramma Erdas.
Van dit landbedekkings/'ffZa!' wordt ver-
volgens door middel van visuele integra-
96
