KARTOGRAFISCH TIJDSCHRIFT
alleen voor auto's bereidbare Straten
opgenomen) staan er maar 4 benzine-
pompen vermeld. Per vermelding is er
informatie over de bedrijfsnaam, het
adres, de postcode, het telefoonnummer
en het faxnummer, en soms nog meer
(wanneer er advertenties zijn gezet).
Volledigheid en updating
Zo'n nieuw medium wil je natuurlijk
uitproberen, en er is nagegaan of alle
Straten die tot en met 1993 in Utrecht
bestonden, 00k op de Citydisc van 1994
waren opgenomen. Er is 00k nagegaan
of bij kruisingen de straatnamen tijdig
veranderen, en in beide gevallen werden
geen problemen geconstateerd met de
Citydisc Utrecht.
Of de volledigheid 00k geldt voor de
bedrijven is moeilijker na te gaan. De
bron daarvoor wordt gevormd door
eigen opgaven van de bedrijven. En
waarschijnlijk hebben de producenten
om het produkt voor een bepaalde stad
op te starten een selectie gemaakt uit
een uitdraai van de plaatselijke Kamer
van Koophandel. Wel weten we hoe de
geometrische data verzameld worden.
Om van copyright-problemen af te zijn
is de informatie verzameld aan de hand
van een GPS-systeem waarmee in de
auto rondgereden wordt door de be
treffende stad. Het is dan een kwestie
van correct de straatnamen coderen.
Qua actualiteit is het de bedoeling elk
jaar een update van elke stad te verzorgen
en die Updates zijn voor een diskette
eenvoudiger te vervaardigen dan voor
een reguliere kaart Ook de methode
voor het verzamelen van de geometri
sche informatie leent zieh goed voor het
updaten: alleen de Straten in de nieuwe
wijk moeten even worden nagereden.
En de nummers van de hoekhuizen
moeten worden genoteerd, anders ver
mag het programma niet bij benadering
de lokaties van bedrijven in een straat
correct aan te geven.
Citydiscs zijn er nu behalve van Utrecht
van Amsterdam, Alkmaar, Amersfoort,
Apeldoorn, Arnhem, Breda, Den Bosch,
Dordrecht, Eindhoven, Enschede, Gro
ningen, Den Haag, Haarlem, Leiden,
Maastricht, Nijmegen, Rotterdam,
Tilburg en Zwolle. Voor de prijs hoeft
u het niet te laten. Voor het gemak ook
niet, want dit nieuwe stuk gereedschap
om geografische informatie te leveren is
uiterst gemakkelijk te bedienen.
F.J. Ormeling
(Noot van de redactie: Inmiddels is een
nieuwe versie van Citydisc versehenen.)
Buttenfield, Barbara P. Robert
B. McMaster red.Map
Generalization, making rules for
knowledge representation. Essex:
Longman Scientific Technicalippi.
245 pp., 24 x 16 cm.
ISBN 0 582 08062 2.
Het onderwerp generalisatie Staat sinds
de tweede helft van de jaren tachtig weer
volop in de belangstelling. Was dit eerder
vooral in de jaren zestig het geval, in de
jaren zeventig en tachtig waren het voor
al de geautomatiseerde kartografie en
vervolgens de geografische informatie-
systemen die om aandacht vroegen. In
die periode was er wel sprake van enige
vooruitgang. De nadruk lag op de ont-
wikkeling van algoritmen, foutenanaly-
se, geometrie en logische modellen.
We kunnen nu spreken van een Come
back van het onderzoek op het gebied
van generalisatie. Het hier besproken
boek is een bewerking van de papers
welke zijn gepresenteerd op een drie-
daags Symposium over generalisatie in
april 1990 in Syracuse, New York, bij-
gewoond door de meeste van de voor-
aanstaande onderzoekers op het gebied
van automatische generalisatie.
De publikatie bevat 13 hoofdstukken,
gerangschikt naar vier hoofdgroepen:
I Rule base Organization
II Data modelling issues
III Formulation of rules
IV Computational and representation-
al issues
In de inleiding wordt gesteld dat genera
lisatie geen eenvoudige zaak is. Gene
ralisatie is tijdrovend werk en vereist
opgeleide kartografen met een gedegen
1995-XX1-3
ervaring. Algemeen leeft de wens dit
arbeidsintensieve werk door Computers
te laten verrichten op een meer unifor
me, nauwkeurige en snellere manier en
tegen lagere kosten. Dit doel is echter
moeilijk te bereiken.
Generalisatie is een complex proces en
veel van de uitvoering wordt momenteel
overgelaten aan de ad hoc-beslissingen
van de ervaren kartograaf. De 'expert-sys-
tem' benadering wordt naar voren
geschoven als een veelbelovende ontwik-
keling om dit doel te bereiken: systema
tisch de collectief aanwezige kennis verza
melen, welke wordt gebruikt bij het
uitvoeren van de generalisatie, deze te
classificeren en te ordenen in een duide-
lijke lijst van regels ('rule-base') en vervol
gens deze toe te passen middels een com-
puterprogramma. Hiermee is reeds enige
vooruitgang geboekt, maar de meningen
lopen uiteen over de vervolgaanpak. Dit
boek geeft een overzicht van de stand
van zaken met betrekking tot de auto
matische generalisatie.
In het eerste hoofdstuk van K. Stuart
Shea wordt het probleem via kunstmati-
ge intelligentie benaderd: Design consi-
derations for an artificially intelligent
system. Het bespreekt diverse ontwerp-
overwegingen voor een digitaal generali-
satiesysteem met kunstmatige intelli
gentie. In het hier ontwikkelde op regels
gebaseerde expert-systeem worden de
dementen van een kaart in klassen inge-
deeld met hun kenmerken, hun attri-
buutwaarden en prioriteitsvolgorde;
verder de van toepassing zijnde generali-
satiehandelingen en de daarvoor beno-
digde algoritmen. Aldus ontstaat een
complex systeem van tabellen die onder-
ling met elkaar in relatie staan.
Robert McMaster beschrijft een Con-
ceptual framework for geographical
knowledge. Volgens McMaster moeten
er drie complexe problemen worden
opgelost:
1. er moet overeenstemming worden
bereikt over duidelijke definities en
begripsomschrijvingen met betrek
king tot digitale generalisatie;
2. er moeten speciale procedures voor
het generalisatieproces (generalisa-
tie-operatoren) ontworpen, geco-
deerd en getest worden;
3. de kartografische kennis welke is
vastgelegd in kaarten, moet worden
omgezet in kennisbanken en wor
den vertaald in generalisatieregels.
Voorts beschrijft hij de diverse genera-
lisatiemodellen, waarvan de door
Brassel en Weibel ontwikkelde voorals-
nog de beste lijkt.
Het derde artikel is van de hand van
Bradford G. Nickerson met de titel
113
