Zo kan het... maar zo kan het 00k!
i.
siüi! tili
Verbeteren aan verbeteringen
21 jaar'Zo kan het.-
maar zo kan het 00k!'
KARTOGRAFISCH TIJDSCHRIFTI995-XXI-3
Visualisatie; kartografische vormgeving; overzicht
Visualisation; map design; survey
Visualisation; conception cartographique; etude
TREFWOORDEN
KEYWORDS
MOTS-CLES
In Kaartbulletin nr. 32 (april 1973), de
voorloper van het Kartografisch Tijd-
schrift (KT), komt de rubriek 'Zo kan
het... maar zo kan het 00k!' voor het
eerst voor. De redactie omschrijft het
doel van de rubriek als volgt: 'Als kar-
tografen zijn we geneigd kaarten die
ons onder ogen komen automatisch en
onmiddellijk kritisch te bekijken. Ieder
van ons komt af en toe in boeken of
kranten of waar dan 00k wel eens kaar
ten tegen waarvan hij denkt: hoe kan
iemand het zo doen! Als ik dat kaartje
had moeten maken had ik het heel
anders gedaan... Welnu, laat ons dan
maar eens zien hoe u het gedaan zou
hebben. Daar kunnen we met zijn allen
iets van opsteken'. De rubriek was
blijkbaar vooral bestemd voor eigen
lezers. Dat is in de loop der jaren ver-
anderd. De maker van het gebruikte
voorbeeeldkaartje krijgt het KT waarin
zijn of haar kaart is opgenomen toege-
stuurd met een begeleidend schrijven
waarin het doel van de rubriek wordt
toegelicht. De openingsinzending voor
'Zo kan het... maar zo kan het 00k!'
kwam van de heer E.P. Boode uit Delft.
Hij toonde een kaartje van Limburg
overig
boek
tijdschrift
onderzoeksrapport
vaktijdschrift
losse kaart,
folder, reclamekrant
rapport, verslag
MMM
dagblad
G.W.J. van Omme
is werkzaam als
freelance karto-
graaf'(Nieuwe
Pyramide ip, 3962
HX, Wijk bij
Duurstede) en in
deeltijd als senior-
kartograaf bij de
Faculteit
Ruimtelijke
Wetenschappen
van de Universiteit
Utrecht. Hij is
redacteur van het
Kartografisch
Tijdschrift en ver-
zorgt de rubriek
Zo kan het... maar
zo kan het 00k!.
Figuur 2.
De herkomst
van de
voorbeelden in
'Zo kan het...
maar zo kan
het 00k!'
waarin de lijnvoering en de typografie nog wel enige verbe-
tering konden gebruiken. De bron van het getoonde kaart-
fragment wordt niet genoemd, maar is waarschijnlijk het
CBS. Inmiddels is dit de vijfendertigste aflevering van deze
rubriek.
De regelmaat waarmee de rubriek verschijnt varieert nogal
(Gguur 1). In 1977 en 1978 en in de periode 1981-1984 ontbrak
het de lezers kennelijk aan inspiratie. Het is niet voor te stel
len dat er in die tijd kaarten gemaakt zijn waaraan niets meer
te verbeteren viel. Tot tweemaal toe werd een prijsvraag uit-
geschreven om de lezers meer bij de rubriek te betrekken.
Heiaas met een onbevredigend resultaat. Inzendingen van
lezers zijn er nog steeds zeer weinig.
Kijken we naar het soort misstappen dat in 'Zo kan het...' de
revue gepasseerd is, dan blijkt dat het overgrote deel terug te
voeren is tot het verkeerde gebruik (of helemaal geen
gebruik) van visuele variabelen. De hierarchische opbouw
van een kaart komt 00k een aantal keren aan de orde. Slechts
een enkele keer zijn er andere zaken die de aandacht vragen,
zoals een verbeterde kaartprojectiemethode, een slimmere
manier van produceren of een betere vormgeving of typo
grafie. Bronnen zijn publikaties van overheidsinstanties,
onderzoeksrapporten van geografische faculteiten, reclame-
folders, dagbladen en tijdschriften (figuur 2). Vooral de dag-
bladen scoren erg hoog: dertien keer in totaal.
JIL
JL
JL
m un
r\ r\
CTn Oh
o
00
Oh
00
Oh
o
o\
On
uO ro
Oh
Oh c
«- E
Reactie op 'Zo kan hetgeplaatst bij de mededeiingen
Figuur I.
De verschijning van Zo kan het... maar zo kan het ook!' in
Kaartbulletin en het Kartografisch Tijdschrift 1972-1995/3.
19
