Meer onderwerpen in 'Zo kan het...'
Generalisatie: karakte-
ristiek of karikatuur?
I995-XXI-3
Uit inventarisatie blijkt dat een aantal onderwerpen niet of
nauwelijks aan de orde gekomen is, zoals generalisatie, typo-
grafie, kleurgebruik en vormgeving. Bij vormgeving zouden
we niet alleen kunnen denken aan de vormgeving van een
kaart op zieh, maar bijvoorbeeld van een reeks kaarten in een
publikatie. Dan komen ook onderwerpen als eenduidige
opzet en samengaan tekst en beeld aan de orde. Nu de vorm- Figuur 3.
geving binnen de Nederlandse Vereniging voor Kartografie Voorbeeld van
nieuwe impulsen krijgt door de oprichting van een werk- goede en siechte
groep en door de nieuwe vormgeving van het Kartografisch generalisatie in e
Tijdschrift, is het goed om eens na te denken hoe je een bete- figuur. Uit:
re vormgeving in 'Zo kan het... maar zo kan het ook!' zou Romeinen,
willen laten zien. De redactie doet een beroep op u als lezer Friezen en
van het KT om voorbeelden en ideeen aan te dragen! Zij ziet Franken in het
uw reactie met belangstelling tegemoet, ook wanneer u niet hart van
direct in Staat bent om zelf een 'betere versie' te leveren Nederland.
WARNEN
Doornik
Kamerijk
9 Reims
8 flETO^
Figuur 4.
Een poging tot betere generalisatie van figuur 3.
Doornik
7
Kamerijk
Reims
KARTOGRAFISCH TIJDSCHRIFT
Een van de nog niet eerder in deze
rubriek behandelde onderwerpen is
generalisatie. Generalisatie is onder
andere nodig wanneer we een kaart op
een kleinere schaal willen gaan gebrui-
ken. Niet alle details kunnen dan in de
nieuwe kaart weergegeven worden. Het
voert hier te ver om op alle facetten van
de generalisatie in te gaan. Als voor
beeld deze keer de generalisatie van lij-
nen. Een goede generalisatie van lijnen
is een vereenvoudiging van de vorm van
de lijn met behoud van de karakteristie-
ken van die vorm. Schitterende voor
beelden van goede en verkeerde genera
lisatie worden gegeven door onder
andere J. Pannekoek in zijn nog steeds
actuele artikelenserie over generalisatie
in de kartografie in Kartografie, Mede-
delingen van de Kartografische sectie van
het Koninklijk Nederlands Aardrijks-
kundig Genootschap [i, 2, 3].
Het hier gegeven voorbeeld is afkomstig
uit het boek Romeinen, Friezen en
Franken in het hart van Nederland onder
redactie van W.A. van Es en W.A.M.
Hessing, 1994 (figuur 3). Merkwaardig
is dat een stukje goede en siechte gene
ralisatie in een kaart voorkomen. De
karakteristieke contouren van Neder
land zijn voor deze schaal goed en niet
te gedetailleerd weergegeven. Bij de
kust van Belgie verändert ineens de
detaillering en ook de karakteristiek van
de lijn: die wordt ineens heel slap terwijl
opvallende knikken en bochten zijn
weggelaten. De kustlijn van Bretagne is
in een golvende lijn getekend die eerder
zandstranden dan grillige rotsen sugge-
reert. Ook de vorm van de kust van
Engeland is niet in overeenstemming
met de karakteristieke vorm die de kust
daar heeft. Figuur 4 laat zien hoe het
anders zou kunnen.
Literatuur
[1] Pannekoek, A.J. (1961), Beschouwingen
over generalisatie in de kartografie, I.
Kartografie Meded. KNAG, nr. 11, p. 203-
210.
[2] Pannekoek, A.J. (1961), Generalisatie in
de kartografie II: het relief. Kartografie
Meded. KNAG, nr. 11, p. 311-329.
[3] Pannekoek, A.J. (1962), Generalisatie in
de kartografie III: de plaatsen. Kartografie
Meded. KNAG, nr. 17, p. 411-420.
Summary en Resume op blz. 23.
20
