Twintig jaar historische kartografie in het
Kartografisch Tijdschrift
i995-xxi-3
KARTOGRAFISCH TIJDSCHRIFT
Geschiedenis van de kartografie; kartografische communicatie; overzicht
History of cartography; cartographic communication; survey
Histoire de cartographie; communication cartographique; etude
TREFWOORDEN
KEYWORDS
MOTS-CLES
Twintig jaargangen Kartografisch Tijdschrift onder
Ferjan Ormeling. Heeft de latente interesse van de
voorzitter van de redactie voor de geschiedenis van het
vak zijn sporen nagelaten en weerspiegelt het
Kartografisch Tijdschrift daarmee ook dit facet van de
kartografie? En heeft de oprichting van Caert-Thresoor
een en ander beinvloed? Daarop poogt de auteur een
antwoord te geven.
Wanneer is een artikel historisch-kartografisch? Eigenlijk zou
op deze vraag eerst een antwoord gegeven moeten worden
voor we over de historisch-kartografische bijdragen in het
Kartografisch Tijdschrift (KT) kunnen spreken. Een poging tot
bespreking van deze netelige kwestie zou te veel bladzijden
kosten en - mogelijk de nodige discussie opleveren. Deze
bijdrage is daarvoor niet de geeigende plaats. Bij de telling
van de historisch-kartografische bijdragen ben ik bijzonder
subjectief te werk gegaan. Mijn classificering komt niet altijd
overeen met die in de cumulatieve registers.
Volgens mijn standaarden zijn er in de twintig jaargangen KT
65 artikelen van historisch-kartografische aard te vinden. Dat
is ongeveer 10% van het totaal aantal artikelen.
De helft van dit aantal artikelen is geschreven door zes auteurs,
die allen direct betrokken zijn bij de Nederlandse Vereniging
voor Kartografie, namelijk C. Koeman en G. Schilder (beiden
8 bijdragen), EJ. Ormeling sr. (6 bijdragen) en J.J.C. Piket,
P.C.J. van der Krogt en M. Kok (elk 3 bijdragen).
De onderwerpen zijn zeer gevarieerd. Als er al enige lijn in te
ontdekken valt, dan is het dat de bijdragen vaak:
een relatie hebben met een actueel historisch-kartografisch
onderwerp, of
een historisch aspect belichten van een thema waaraan de
andere bijdragen in het KT zijn gewijd.
Tot de eerste categorie, de artikelen in relatie tot een actueel
onderwerp, behoren de eerste historisch-kartografische arti
kelen: Marijke Donkersloot-de Vrij over de heruitgave van
de Roman-Visscherkaart van Zeeland [1]C. Koeman over
een in het British Museum gevonden manuscript met o.a.
teksten over de zeekaarten van Blaeu [2] en F.J. Ormeling sr.
over honderd jaar Bosatlas [3].
Dr. P. C.J. van der
Krogt is onderzoe-
ker bij de vakgroep
Kartografie,
Faculteit
Ruimtelijke
Wetenschappen
Utrecht
(Heidelberglaan 2,
3584 CS Utrecht).
Sinds ippi is hij lid
van de redactie van
het Kartografisch
Tijdschrift, met
speciale aandacht
voor de historische
kartografie. Hij is
tevens eindredac-
teur van Caert-
Thresoor.
Opmerkelijk bij de vroege bijdragen
zijn de vertalingen van artikelen uit
andere tijdschriften, zoals een door C.
Koeman vertaalde bijdrage over de
plattegrond van Toledo door El Greco
en zijn mogelijke oorsprong [4], en een
artikel over Chinese stadsplattegron-
den en topografische kaarten uit graf-
tomben van de Han-dynastie [5]. De
interesse voor de kartografie van China
blijkt ook uit de bijdrage van R.J.M.J.
Bertrand over oude kaarten die ontdekt
zijn bij Changsha in China [6],
Artikelen uit de tweede groep doen
gewoonlijk dienst als historische inlei-
ding op een speciaal thema. De eerste
bijdrage van deze soort was het artikel
van C. Koeman in het extra kaarttypo-
grafienummer van 1976 [7]. G. Schilder
schreef in het nummer over legenda's
over de historische ontwikkeling van
legenda's [8]Het nummer over het 175-
jarig bestaan de van Topografische
Dienst Nederland telde twee historische
bijdragen [9, 10].
Twee themanummers waren geheel aan
de historische kartografie gewijd: KT
1980.VI.4 bevatte zes historische bijdra
gen over gevarieerde thema's (auteurs:
Koeman, Kok, Schilder, Sijmons,
Hofman en Schoorl) en KT 1989.XV.2 vijf
bijdragen (auteurs: Koeman, Schilder,
Zandvliet, Ormeling sr. en Kok). Dit
laatste nummer is uitgebracht ter gele-
genheid van de XHIth International
Conference for the History of Cartogra
phy, die in 1989 te Amsterdam werd
gehouden.
Hoewel deze 'gelegenheidsbijdragen'
natuurlijk en vanzelfsprekend ook een
grote wetenschappelijke waarde kun-
28
