Technologie
55
KARTOGRAFISCH TIJDSCHRIFT
I995-XX1-3
werden de verschillende kaarttypen ge-
leidelijk aan wel steeds beter en vaker
toegepast. Een dergelijke stapsgewijze
verbetering door informatie-uitwisse-
ling (welke tevens elementen van stan-
daardisering in zieh draagt) vond 00k
plaats met betrekking tot de details van
het ontwerpen van thematische kaart-
symbolen en de toepassing van visuele
variabelen [19]. Tenslotte werd het
niveau verhoogd door de mogelijkhe-
den die de nieuwe technologie begon te
bieden om meer te experimenteren met
methoden van weergave en symbool-
ontwerp (figuur 2) [20]. Maar echt
radicale veranderingen traden er op
deze gebieden in de praktijk niet op.
De aandacht van de kartografie was
kennelijk vooral juist gericht op de ver-
dere ontwikkeling van die nieuwe tech
nologie en op de gevolgen daarvan. Een
van die gevolgen was het voor de
gebruikers ontstaan van de mogelijk-
heid om nu zelf met behulp van de
Computer eigen thematische kaarten te
genereren. Het probleem daarbij was
echter wel, dat de niet-kartografisch
geschoolde gebruikers nogal eens ver-
keerde methoden hanteerden voor de
weergave van hun ruimtelijke gegevens,
waardoor het gevaar dreigde van een
onjuiste informatieoverdracht. Mede onder aansporing van
de rubriek Zo kan hetmaar zo kan het 00k! in het KT heb-
ben thematisch kartografen veel energie en tijd moeten aan-
wenden om gebruikers en leveranciers van kartografische
hard- en Software op die fouten in de weergave te wijzen (en
zullen dat nog moeten blijven doen om de reeds bestaande
kartografische kennis niet verloren te doen gaan) [21]Maar
de onmiskenbare verbetering van de kwaliteit van door leken
vervaardigde thematische kaarten (bijvoorbeeld in kranten) is
voorlopig wel ten koste gegaan van een mogelijke verdere ont
wikkeling en uitbreiding van de weergavemethoden.
Op het gebied van de technologie is er de laatste 25 jaar zeer veel
gebeurd in de thematische kartografie. Met de geleidelijke
invoering van de Computer en steeds betere randapparatuur,
alsmede met het beschikbaar komen van digitale basisgegevens,
kan er gerust gesproken worden van een revolutie, die er voor
gezorgd heeft dat de ontwikkelingen op andere terreinen van
de thematische kartografie, zoals bijvoorbeeld de methoden
van weergave, hebben stilgestaan of minder snel zijn verlopen.
De technologische veranderingen hebben de thematische
kartografie geraakt op verschillende gebieden en doen dat
nog steeds. Belangrijk waren en zijn bijvoorbeeld de gevol
gen van de opkomst van de autonavigatiesystemen voor de
traditionele wegenkartografie [24] en het beschikbaar komen
van actuele digitale remote-sensing-data, die meer of minder
rechtstreeks kunnen worden omgezet in thematische kaarten
[25]In deze paragraaf zal de aandacht echter verder alleen
Figuur 1.
Gescand fragment
van de kaart
Wandelingen door
het stuiflandschap
van de Noordwest-
Veluwe.
actief
niet cloot begrpeiing
vmtgeUtgd stuifzand
actief stulfzand
uitgestoven
grindhoodend Zand
snagte
depressie
schematisch profiel ter ve
t
Kaai, nog heden ten dage stuivend land.
Vlak uitgestoven terrein met grind aan de
oppervlakto en dennen begroeimg.
Geomorfologische kaarten
Met regelmatige tussenpozen versehenen er geomorfologische
kaarten als bijlage bij Kartografie en KT. In de begeleidende
artikelen was er vooral aanvankelijk met name aandacht voor
het karteringssysteem (classificatie van de geomorfologische
eenheden en de standaardisatie daarvan) en voor het pro
bleem van de kartografische weergave van de vaak zeer com-
plexe informatie (al dan niet in meerdere lagen') [16]Later
pas kwam er meer aandacht voor het daadwerkelijke gebruik
van dit soort kaarten.
De geomorfologische kaart van de Noordwest-Veluwe
(figuur 1), die in 1993 werd gepubliceerd door de Vereniging
tot Behoud van Natuurmonumenten in Nederland, is hele-
maal toegesneden op het gebruik als wandelkaart voor een
breed publiek en was daarmee de eerste in zijn soort in
Nederland [17].
Dit speciale gebruiksdoel komt 00k tot uitdrukking in de
vormgeving van de legenda, die duidelijk maakt dat een
legendakleur in werkelijkheid is opgebouwd uit verschillen
de vormen en bodemlagen.
Waarschijnlijk mede door het - naar verhouding - minder
dynamische karakter van een fysisch geografisch verschijnsel
als de geomorfologie werden de lange duur en de hoge kos
ten van het handmatige produktieproces lange tijd kennelijk
aanvaardbaar geacht. De kaart van de Noordwest-Veluwe is
in 1993 overigens al op geheel automatische wijze vervaar-
digd met FreeHand Software op de Apple Macintosh.
