0jj
U LJ-Ü
Remote sensing en
(multi-) temporele
analyse
i995-XXI-3
KARTOGRAFISCH TIJDSCHRIFT
niet per se progressief hoeft te gedragen; er kan sprake zijn van
een periode waarin een aanzienlijke toename wordt voorafge-
gaan door een cijdelijke afname. Kennis over de dynamiek van
een verschijnsel kan leiden tot de selectie van passendepeildata
en een juiste inschatting van het Stadium van ontwikkeling
van een verschijnsel. Hierdoor wordt de kans op zogenaam-
de temporele onzekerheid gereduceerd.
TIJD w
(a) locatie
(b) omvang
(c) vorm
(d) aard
(e) waarde
(f) tempo
9
(g) richting
(h) manifestatie
Richting
De richting waarin een fenomeen zieh verplaatst of uitbreidt
kan een indicatie zijn van een bepaalde trend, als gevolg
waarvan bijvoorbeeld twee Steden langzaam 'naar elkaar toe-
groeien'.
Manifestatie
Individuele veranderingen kunnen zieh op geheel eigen wijze
in ruimtelijke zin manifesteren: bijvoorbeeld als gexsoleerde,
pionierende voorboden van een grotere verandering, als een
dynamische band om een zieh uitbreidend object of als gro-
te, op zichzelf staande kolonies.
Het is duidelijk dat veel van dergelijke veranderingen zieh
gelijktijdig kunnen voordoen. Zo zal een wijziging in de
vorm van een object veelal een verandering in omvang tot
Figuur i.
Voorbeelden van
verschillende typen
veranderingen.
gevolg kunnen hebben. Figuur i leert
verder dat de observatie van zowel een
begin- als een eindsituatie interessante
informatie oplevert; met andere woor-
den: de verandering zelf verschaft de
informatie! Het volgende voorbeeld
illustreert dit:
"...in 1994 bezit land A nog 20.000 ha
tropisch regenwoud...
dat is $000 ha minder dan in 1988, ofte-
wel een afname van 20%
Het gebruik van satellietdata voor de
detectie en identificatie van de verschil
lende aspecten van temporele verande
ringen is een van de meest waardevolle
toepassingen van de remote sensing als
data-acquisitie-techniek. Dit blijkt uit
het bijgaande overzicht, dat siechts een
willekeurige selectie van de toepas-
singsgebieden vertegenwoordigt.
Atmosfeeronderzoek
TOVS, een instrument aan boord van
de NOAA-weersatellieten, levert ozon-
waarnemingen aan de hand waarvan
ozonkaarten kunnen worden gege-
nereerd.
Landbouwkundig onderzoek.
Het afleiden van landbouwstatistie-
ken en het opsporen van verande
ringen in agrarisch landgebruik. In
dit kader wordt verwezen naar het
MARS-project van de Europese Unie
(Monitoring of Agricultural Re
sources with Remote Sensing).
Verder is het periodiek afleiden van
vegetatiekaarten op basis van remo-
te-sensing-data een effectief onder-
deel van de bestrijding van sprink-
hanenplagen.
Pianologisch/sociaal-economisch
onderzoek.
Ten behoeve van studies van zieh
snel en ongestruetureerd onrwikke-
lende stadsranden (miljoenenste-
den in ontwikkelingslanden) wordt
onder meer de bruikbaarheid van
satellietbeelden bekeken.
Milieu-onderzoek.
Een bekend voorbeeld wordt ge-
vormd door het Aralmeer, dat door
de sterk afgenomen watertoevoer van
de in het meer uitmondende rivieren
(als gevolg van een ondoordachte
irrigatie van de katoenvelden) enorm
in omvang is afgenomen. Diverse
satellietbeelden worden benut om
86
