Q
TZ
41
KARTOGRAFISCH TIJDSCHRIFT
I995-XXI-4
Jiang, A. Brown, F.J. Ormeling
Visualisatie van onzekerheid
met een 'fuzzy' kleurensysteem
Gis-gebruikersinterfaces zullen in de
toekomst waarschijnlijk gebruik ma-
ken van een natuurlijke taal voor het
analyseren van ruimtelijke gegevens,
dit ten behoeve van besluitvormers die
weinig ervaringen met een gis hebben.
De gebruiker zal bijvoorbeeld mis-
schien liever werken met een inexacte
classificatie van numerieke gegevens
(met aanduidingen zoals laag, gemid-
deld, hoog) dan met een exacte classi
ficatie. Dergelijke classificaties zijn
'fuzzy', en de relatie met de data Staat
niet vast. De poster beschrijft enkele
interactieve grafische technieken waar-
bij de categorie-aanduidingen op basis
van taal aan de numerieke gegevens
gerelateerd kunnen worden. Terwijl bij
de traditionele methoden duidelijke
klassegrenzen worden vastgesteld,
maakt de voorgestelde methode ge
bruik van 'standaard punten' en lid-
maatschapsfuncties. Dit leidt tot
'fuzzy' klassegrenzen.
Een probleem bij het visualiseren van
onzekerheid van numerieke gegevens
is dat de kartograaf eigenlijk gebruik
wil maken van de visuele variabele
grijswaarde voor de gegevens zelf en
voor het weergeven van de onzeker
heid. Dit is natuurlijk onmogelijk op
een en dezelfde kaart.
Een oplossing kan liggen in het ge
bruik van de variabele helderheid voor
de weergave van onzekerheid, waarbij
de helderste kleuren worden gebruikt
voor de meest zekere gegevens. Het ge
bruik van helderheid als onafhankelij-
ke variabele, die geen invloed heeft op
grijswaarde, blijkt echter in de praktijk
moeilijk, vooral als dezelfde kaart op
een kleurenmonitor en afgedrukt op
papier gelezen moet worden.
Een andere mogelijkheid is het maken
van aparte kaarten voor elke gegevens-
categorie. In dat geval kan grijswaarde,
al dan niet ondersteund door variaties
in helderheid, worden gebruikt om
onzekerheid weer te geven. De varia
ties in grijswaarde (en eventueel in hel
derheid) worden gerelateerd aan de
eerdergenoemde lidmaatschapfuncties.
Het resultaat is een 'fuzzy' kleuren-
schema. In het onderzoek zijn verschil-
lende Schemas, die ontworpen zijn
voor weergave op een monitor met een
witte achtergrond, toegepast in kaart-
voorbeelden en vergeleken.
Noten
1. De heer Jiang verricht op het ITC (Postbus 6, 7500 aa Enschede)
Ph.D onderzoek naar hypermap technieken voor de exploratie van
fuzzy gegevens. Het onderzoek wordt begeleid door Allan Brown
M.A. van de vakgroep Kartografie van het ITC en door prof.dr.F.J.
Ormeling van de vakgroep Kartografie, Universiteit Utrecht. De
laatste treedt tevens als promotor op.
2. De volledig tekst van de presentatie is versehenen in de Procee-
dings 2 van de I7e iCA-conferentie in Barcelona, pp. 1923-1927.
Jiang, W. Kainz en F.J. Ormeling
Hypermap technieken
bij de exploratie van onzekerheid van gegevens
Algemeen wordt aangenomen dat de onzekerheid van gege
vens gevisualiseerd kan worden met behulp van kartografi-
sche technieken [3]. Er zijn verschillende benaderingen voor
de visualisatie gebruikt, maar de kartografische voorstellin-
gen die daaruit voortkomen worden door de gebruiker niet
altijd efficient waargenomen, omdat niet ieder individu in
Staat is om dezelfde informatie eruit te halen. Een manier
om een efficiente communicatie van informatie over onze
kerheid te bewerkstelligen, is door instrueties te maken die
aangeven wat werkelijk bedoeld wordt. Dit is mogelijk door
de ontwikkeling van geavaneeerde interactieve computer-
technieken, met name op multimedia- en hypermediage-
bied.
Er zijn twee basisprineipes die toegepast kunnen worden in
combinatie met een hypermap om de gebruiker bij de ex
ploratie van onzekerheidsaspecten te leiden. Het eerste
principe is dat een hypermap interactief gemanipuleerd kan
worden. Dit kan door een set funeties te definieren die ac-
tieve exploratie van de gegevens toelaat (zie figuur 1). Het
tweede principe is dat pereeptie van persoon tot persoon
verschilt. Door onderzoek wordt onder meer getracht om
hypertext en multimedia presentatietechnieken te koppelen
aan de exploratie van onzekerheid van ruimtelijke gegevens,
en om een conceptueel raamwerk voor die koppeling te bie
dern
De hypermap moet tenminste de mogelijkheid bieden om
gegevens op verschillende wijzen weer te geven. Voor een
gegeven dataset moeten meerdere symbolisaties worden ge-
boden, zodat de gebruiker kan vergelijken en kiezen. Daar-
Figuur 1.
pan
click
runcties voor de
exploratie
van gegevens.
drag
Exploratory
acts
blink
highlight
