«I
Geluid
foto
tekening
afspelen
pauze
stap vooruit
stap achteruit
Auteurssystemen
7
KARTOGRAFISCH TIJDSCHRIFT
I995-XXI-4
De grafische regels die zijn ontwikkeld
voor de statische kaart bieden slechts
in beperkte mate houvast ten aanzien
van de dynamische kaart. Als aanvul-
ling op de bestaande grafische (stati
sche) variabelen dienen er derhalve dy
namische variabelen te worden onder-
scheiden welke de kartograaf houvast
bieden bij de ontwikkeling van geani-
meerde kaarten. Nader onderzoek naar
deze dynamische variabelen is noodza-
kelijk.
De begrippen visualisatie, animatie en
de weergave van kartografische 3D-ob-
jecten zijn nauw gerelateerd. Het visu-
aliseren en onderzoeken van driedi-
mensionale objecten is een thema dat
met de komst van multimedia sterk
wordt gestimuleerd. Het dynamisch
visualiseren van kartografische objec
ten in drie dimensies spreekt vanwege
het realistische karakter tot de verbeel-
ding van velen. Toepassingen vindt
men vooral in werkvelden waar be-
hoefte is aan de reele presentatie van
situaties in het terrein, zoals in de
ruimtelijke planning, architectuur en
kartografie. Het combineren van 3D-
visualisatie en animaties biedt interes
sante toepassingen zoals het dyna
misch varieren van positie en kijkrich-
ting.
De toepassing van geluid in een kaart
bevindt zieh nog in een pril Stadium.
Deze multimedia-component maakt
deel uit van een onderzoek naar de
toepassing van multimedia binnen de
kartografie [5]. De omvang en com-
plexiteit laat echter niet toe dit onder-
werp hier te behandelen.
Tekst
Tekst kan algemene informatie geven
over de kaartinhoud en speeifieke in
formatie over kaartelementen. Ten
aanzien van tekst geldt als richtlijn dat
het gebruik ervan eenvoudig en be-
perkt dient te blijven.
Foto/Video
Het gebruik van foto's en video geeft
de gebruiker inzicht in de terreinsitu-
atie door middel van niet-gegenerali-
seerde beeiden (figuur 2). Fotografie
en video enerzijds en kaarten ander-
zijds zijn daardoor complementaire in-
formatiebronnen. De inzet van deze
informatiebronnen kan de beeldvor-
ming van de ruimte versterken. Een
voorbeeld hiervan is de toepassing van
foto- en videomateriaal in een Gis-ap-
plicatie. In een ander geval zouden bij een terreininventari-
satie in verband met bouwplannen oblique videobeeiden
vanuit een helikopter van grote waarde kunnen zijn om het
terrein en de landschappelijke gevolgen van de bouwactivi-
teiten te visualiseren. Verticale luchtfoto's gekoppeld aan
een kaart in de Computer leveren 00k extra terreininforma-
tie en hebben daarnaast als voordeel dat er in bepaalde ge-
vallen kwantitatieve gegevens aan onttrokken kunnen wor
den.
Interactie, user-interface en navigatie
Een belangrijk aspect ten aanzien van multimedia ontwik
keling is de gebruikersinteractie. Door de mogelijkheid tot
interactie te bieden, kan de gebruiker zelfstandig door de
applicatie navigeren. Om dit in goede banen te leiden dient
de user-interface - via deze interface verloopt de communi-
catie tussen de gebruiker en de Computer - intui'tief en een
voudig te zijn. Om deze reden treft men veelal grafische
user-interfaces aan, met pictogrammen en menu's als navi-
gatiemiddel (figuur 3). Pictogrammen zijn grafische Sym
bolen die een functionaliteit vertegenwoordigen. Andere
richtlijnen ten aanzien van het ontwerpen van een naviga-
tiesysteem zijn onder meer het vermijden van veel tekst en
consistentie in het schermontwerp.
Figuur 3.
Pictogrammen.
De huidige auteurssystemen bieden de gemiddelde gebrui
ker een instrument om op eenvoudige wijze interactieve
multimedia te ontwikkelen. Een auteurssysteem bestaat
vaak uit twee onderdelen, te weten een module voor het in
tegreren van de multimedia-componenten en een module
voor het aanbrengen van interactiviteit. Dit laatste gebeurt
veelal door middel van een script-taal welke onderdeel uit-
maakt van het pakket. In een vergelijkend onderzoek naar
Systemen voor ontwikkeling van interactieve multimedia
dat is verricht bij de vakgroep Kartografie van de Universi-
teit Utrecht, zijn een zestal veelgebruikte auteurssystemen
onderzocht [6], Een belangrijke conclusie van dit onder
zoek is, dat auteurssystemen welke gebruik maken van een
script-taal de voorkeur verdienen omdat dit de gebruiker
een belangrijke mate van flexibiliteit biedt ten aanzien van
de ontwikkeling van multimedia. Uit het oogpunt van ge-
bruiksvriendelijkheid wordt deze ontwikkelmogelijkheid bij
bepaalde pakketten aangeboden in de vorm van pictogram
men (Authorware)Enkele van de in dit onderzoek geevalu-
eerde auteurssystemen zijn Macromedia Director, Author
ware, Multimedia Toolbook en Apple Media Kit.
Uit de ervaring die de auteurs met Macromedia Director
(Director) hebben, blijkt dat dit pakket kan worden geken-
