KARTOGRAFISCH TIJDSCHRIFT
I996-XXII-2
schap hebben (behalve vorm). Dir is bij de dynamische va
riablen niet het geval, behalve in zwakke mate bij de varia
blen frequentie en volgorde. Binnen een kartografische
animatie lijkt ons daarom de combinatie van de dynami
sche variabelen met de grafische variabelen aan te bevelen.
Mits goed toegepast zullen op deze manier zeker aantrekke-
lijke, interessante en informatieve kartografische animaties
kunnen worden gerealiseerd. De overige multimedia de
menten (zoals geluid en interactiviteit/hypermedia) kunnen
worden gebruikt om de beeldvorming bij kartografische
animaties te versterken. De communicatieve eigenschappen
van het gepresenteerde materiaal stijgt hierbij echter uit
boven de eenvoud van de kartografische compositie. De
vraag hoe dit het beste kan worden gerealiseerd biedt inte
ressante onderzoeksmogelijkheden, niet alleen voor karto-
grafen maar 00k voor hen die van de interactieve multime
diale communicatie een effectief voertuig voor informatie
willen maken.
Conclusies
De kartograaf is verantwoordelijk voor ontwerp en produk-
tie van kaarten en heeft een coördinerende taak bij de ver-
zameling en bewerking van de brongegevens. Dit moet zo
blijven, onafhankelijk van de gebruikte middelen en het
soort produkt. Als we onze leidende positie in deze markt
willen behouden moeten we de uitdagingen van de multi-
media-technologie aanvaarden, en richtlijnen ontwikkelen
voor kartografische toepassingen. Het papier is niet langer
het enige medium wat ons ter beschikking Staat. Ook ande
re media, waaronder de digitale animatie komen binnen ie-
ders bereik.
Kartografische computeranimatie is een van die uitdagin
gen die wacht op de kennis en creativiteit van de kartogra-
fen. Daarmee is naar onze mening het doel van de kartogra-
fie, namelijk het zodanig karteren van de geografische data
dat informatie op een zo accuraat en efficient mogelijke
manier aan de eindgebruikers wordt gepresenteerd, beter
gediend. Voor een effectief gebruik van de mogelijkheden
van kartografische animaties dienen we de variabelen die
animaties controleren goed te beheersen. We hebben in dit
onderzoek een aanzet gegeven tot het nader bepalen van de
waarnemingseigenschappen van de dynamische variabelen.
Deze bevindingen kunnen een leidraad zijn bij het karto-
grafisch verantwoord opzetten van animaties. In de praktijk
zullen de dynamische variabelen met elkaar en met de grafi
sche variabelen worden gecombineerd ter bevordering van
beeldvorming, aangezien de dynamische variabelen op zieh
daarin te kort Schieten. Behalve een paar (ruwe) voorbeel-
den is daar wat deze combinatie betreft in dit artikel verder
niet op ingegaan. Dit is een onderwerp voor nader onder
zoek. Ook de combinatie van kartografische animaties met
andere multimedia elementen biedt naar onze mening
goede perspectieven en is verder onderzoek waard. Een
ander onderwerp voor verder onderzoek is het bepalen van
het maximum aantal klassen dat per dynamische variabele
kan worden weergegeven.
Een goede kartografische animatie dient interactief te zijn.
Deze interactiviteit moet zodanig zijn dat de gebruikte
menu's en iconen voor zichzelf spreken. Om een dergelijke
animatie op te zetten moet men de eisen en capaciteiten
van de eindgebruikers kennen. Dit kan worden gei'nventari-
seerd aan de hand van gerichte vragen die de ontwerper aan
zichzelf en aan de gebruikers steh. De ergonomie van inter
actieve multimedia in het algemeen en
animaties in het bijzonder dient aan
standaarden te worden onderworpen
om de boodschap niet te laten verdrin-
ken in de techniek.
Gezien de attractiviteit van multime
dia, lijken kartografische animaties ge-
schikt voor toepassingen op het gebied
van het aardrijkskunde- en geschiede-
nisonderwijs, met name in het lager en
middelbaar onderwijs. Er is op het
moment in de kartografische wereld
een grote belangstelling voor (onder
zoek naar) kartografische animaties en
andere multimedia toepassingen. Het
succes van kartografische animaties is
echter mede afhankelijk van de distri-
butie. Door diskettes met animaties als
bijlage bij kartografische tijdschriften
te leveren of het aanbieden van geani-
meerde kaarten op het Internet, zoals
www (World Wide Web) zou de ac-
ceptatie van animaties als een volwaar-
dig kartografisch produkt kunnen
worden vergemakkelijkt. Het is echter
niet zo dat we moeten trachten van
alle statische kaarten animaties te
maken. Animaties kunnen voor het
weergeven van bepaalde ontwikkelin-
gen, processen en patronen heel bruik-
baar zijn. Statische kaarten, met name
op papier, bieden daarentegen een
groot gemak in het gebruik en anima
ties kunnen daar soms niet tegenop.
Bij het maken van kartografische ani
maties dient men zieh daarom altijd af
te vragen, of het onderwerp niet wel-
licht beter op een ander manier en/of
medium kan worden uitgebeeld.
Literatuur
[1] Kraak, M.J. (1992), Kartografie en
multi-media: de ruimte-tijd kaart.
NVKpublikatiereeks nr. 5, Multi
media en kartografie, pp. 23-31.
[2] Foley, J.D., A. van Dam, S.K. Fei
ner J.F Hughes (1990), Compu
ter Graphics: Principles and Prac-
tice. Reading, Massachusetts, Ad-
dison-Wesley.
[3] Campbell, C.S. S.L. Egbert
(1990), Animated Cartography:
Thirty Years of Scratching the Sur-
face. Cartographica, vol. 27,
no. 2, pp. 24-46.
[4] Bertin, J. (1967), Semiology Grap-
hique. Paris, Den Haag: Mouton.
[5] Koussoulakou A. M.J. Kraak
(1992), Spatio-temporal maps and
cartographic communication. The
Cartographic Journal vol. 29,
no. 2, pp. 101-108.
[6] DiBiase, D. A.M. MacEachren,
20
