KARTOGRAFISCH TIJDSCHRIFT
I996-XXII-2
nissen en probleemgebieden zijn goed
vermeld. Het voormalige Joegoslavie,
de Golfoorlog, milieurampen (zoals
veroorzaakt door de Exxon Valdez),
het broeikaseffect, de Falkland Eilan
den, Macedonie, Israel, Hongkong en
Oost-Timor zijn alle weergegeven en
kort beschreven. Genoemde bronnen
moeten garant staan voor een accurate
en betrouwbare beeldvorming van alle
in de atlas weergeven landen. AI snel
blijkt het valse vertrouwen van Micro
soft in deze bronnen, ofwel de gemak-
zucht van het achterwege laten van
controle op de gegevens. Voor een
groot aantal meer specialistische on-
derwerpen zijn volgens de opgave ge-
renommeerde adviseurs (o.a. Butten-
field en Monmonier) geraadpleegd.
Echter, 00k hierbij kan een zekere op-
pervlakkigheid worden waargenomen.
Definities wisselen sterk van kwaliteit.
Hierdoor is bij mij het vermoeden
ontstaan dat de makers geen specifiek
doel voor ogen stond bij de ontwikke-
ling van dit produkt, en dat dus 00k
niet aan de specialisten kon melden.
Kartografie
Kartografisch bezien zijn in de atlas
reeds de gevolgen van een aantal nieu-
we ontwikkelingen in computergebruik
waar te nemen. Het is mogelijk om met
een metertje de afstand van de waarne-
mer tot de aarde in te stellen, varierend
van 200 km (1:500.000) naar 50.000
km (1:125.000.000). Hierdoor is echter
nog steeds niet duidelijk wat de grootte
of omvang van verschillende zichtbare
structuren zou zijn. Pas bij het openen
van de legenda wordt een benaderd
schaalgetal gegeven. Het is daarnaast
00k mogelijk om van verschillende
punten de coördinaten te verkrijgen.
Dit is misschien handig als men wil
weten waar men is geboren (zodat een
horoscoop kan worden bepaald), maar
als instrument om eventuele afstanden
van plaats A naar plaats B te meten is
het niet het meest nuttige hulpmiddel.
Een afstandentabel is trouwens niet
aanwezig. De mate van detail in het
kaartbeeld verschilt naar gelang de af
stand tot de aarde. ledere stapsgewijze
nadering geeft meer detail in de topo-
grafische gegevens. De achtergrond met
reliefkleuren verändert echter niet ge-
lijktijdig, waardoor soms rare sprangen
worden ervaren in de gedetailleerdheid
van het kaartbeeld. Een andere achter
grond - bijvoorbeeld politieke kleuren
is niet aanwezig. Ook kan men de
achtergrond niet uitzetten, hetgeen de
snelheid van beeldopbouw van de atlas
aardig zou kunnen verhogen.
Topografie
De atlas is verrassend gedetailleerd in
het aantal plaatsen en wegen dat word
weergegeven op de grootste schaal.
Een eiland als Principe kent een ne-
gental plaatsen en een wegennetwerk
met verschillende typeringen. In een
atlas als de Times of de Rand McNally
ziet het er minder gedetailleerd uit met
slechts een plaatsnaam op een vlekje.
Heiaas is bij het verwerken van de ver
schillende bronnen een en ander aar
dig misgelopen. Dit uit zieh vooral
wanneer men naar bekende gebieden
kijkt, in mijn geval Brabant en de
Randstad. Een land als Nederland is
dermate goed in kaart gebracht en toe-
gankelijk dat men toch zou verwach-
ten dat ook door buitenlandse uitge-
vers een juiste weergave kan worden
gerealiseerd. Vreemd genoeg kleunt
Microsoft er dan wel heel erg naast
wanneer Steden de naam hebben van
een wijk van die stad, of een plaats als
Zoetermeer volledig op de verkeerde
piek plaatst. Heeft iemand al eens van
het Loete gehoord (een gehucht net
boven Boskoop van zo'n 20 huizen)?
Ook hier is een naamsverwisseling op-
getreden, Waddinxveen is Boskoop
gaan heten en Boskoop Loete. Daar
naast is de relatie schaal/rangorde van
weergave van objecten een beetje
vreemd. Bij een schaal van om en
nabij 1:1.800.000 zijn Den Haag en
Rotterdam wel weergegeven, maar
Amsterdam nog steeds niet..
Thematische kartografie
Het werken met thematische informa-
tie is uiterst ondoelmatig. Ondanks de
grote hoeveelheid aanwezige numerie-
ke informatie over de meest uiteenlo-
pende zaken - varierend van economi-
sche gegevens, sociale gegevens tot het
aantal tandartsen is het onmogelijk om
een aantal landen of Clusters van lan
den goed met elkaar te vergelijken (er
is bijvoorbeeld geen informatie opge-
nomen van de Europese Unie, of het
Aziatische blok versus het Zuid-, Mid-
den- en Noord-Amerikaanse). Per land
kan een individueel op te roepen staaf-
diagram op het scherm worden ge-
plaatst met een variabele in beeld.
Voor een vergelijking tussen twee lan
den en twee tijden (soms zijn gegevens
van meerdere jaren beschikbaar) levert
dit vier diagrammen op. Een eenvou-
dige berekening geeft al aan dat als
men ontwikkelingen in Europa wil
leren kennen er zo'n 15 maal twee dia
grammen op het scherm verschijnen
die ieder apart moeten worden inge-
steld en geplaatst.Thematische kaarten
zijn eigenlijk niet aanwezig maar alleen
realiseerbaar door plaatsing van dia
grammen in de kaart.
Culturele informatie
Behalve de gebruikelijke topografische
zaken en de statistieken kent de atlas
een grote verzameling foto's, satelliet-
beelden en geluidsfragmenten. Daar
naast komen er ook nog een aantal vi-
deofilmpjes in voor. Deze audiovisuele
attributen worden gebruikt ter onder-
steuning van het verkrijgen van een in-
druk van een land, gebied of cultuur.
Weliswaar pretendeert de atlas geen
'algemeen geldend' beeld te geven;
deze randvoorwaarde verdwijnt echter
snel uit beeld en wordt verder niet
meer herhaald. De beeiden en gelui-
den die men bij de verschillende plaat
sen, landen en families heeft toege-
voegd beantwoorden geheel aan het
beeld van de gemiddelde buitenlandse
toerist. Nederland is bekend om de
folklore, bloemen, dijken en grachten
en dat zullen we dan ook zien. De ar-
moede en onderontwikkeling van de
derde wereld, het jagersgebeuren in
Scandinavie en het hoog ontwikkelde
geavaneeerde Amerika; alle stereotypen
zijn terug te vinden. De atlas kent van
31 families een kort profiel over wat ze
zoal doen in het dagelijkse leven.
Vooral de keuken en het schoolleven
komen hierin steeds terug. Microsoft
heeft voor de makkelijke weg gekozen.
Niet het politieke of werkelijk culturele
beeld van een land wordt weergegeven,
maar het toeristische voorspelbare
beeld, dat commercieel natuurlijk aan-
trekkelijker in de markt ligt. Eenzelfde
voorspelbare invulling is te vinden in
informatie rond het computergebeuren.
Apple, de uitvinder van een windows-
achtige omgeving, wordt niet als zoda-
nig geeerd, het is Windows 95 wat als
de nieuwe ontwikkeling wordt gezien.
Een dergelijke bevooroordeling geeft te
denken over de invulling van de rest
van de informatie, en de betrouwbaar-
heid van de atlas heeft, voor mij al-
thans, een aardige deuk opgelopen.
Gebruiksvriendelijkheid
Belangrijk naast de inhoudelijke ver-
anrwoording is het gemak waarmee in
formatie kan worden geraadpleegd.
Heiaas komt hier het creatieve vermö
gen van Microsoft (en tevens juist het
gebrek eraan) aan het licht. Het raad-
plegen van informatie geschiedt via
een standaard zoeklijst of via de lokatie
op de kaart. Informatie is tevens met
elkaar verbonden via het hyperlink-
prineipe, hetgeen de mogelijkheid
58
