59
KARTOGRAFISCH TIJDSCHRIFT
geeft snel van het ene onderwerp naar
het andere te springen en te verdwa-
len. Er wordt nergens goed bijgehou-
den wat de gebruiker reeds heeft beke-
ken/gelezen waardoor een zekere her-
haling vaak voorkomt. Informatie is
ook niet in thematische groepen of ge
schiedkundige perioden onderver-
deeld. Het verplaatsen over de globe is
wel erg handig aangepakt via een
mini-globe, die snel manipuleerbaar is.
De hoofdkaarc volgt wanneer men de
muisknop los laat. Deze mogelijkhe-
den zijn echter reeds beproefd en nou
niet bepaald 'de' toekomst te noemen.
Waarom is niet een thematische in-
kleuring van de kaart mogelijk ge-
maakt? Waarom zijn graheken van sta
tische informatie niet gekoppeld aan
tekst en lokade, en verschillende the-
ma's aan de lokatie (bijvoorbeeld re
gio's van de wereld met veel laagland,
landen met een hoge aarbevingsfre-
quentie, Steden met meer dan 70%
sloppenwijk enz.)? Ook het niet ge-
bruiken van de rechter muisknop duidt
op Software die volgens oude Micro-
soft-normen is ontwikkeld en in een
nieuw platformjasje is gestoken.
Het hulpbiedende mannetje (dat de
vreemde naam Cosmo draagt) doet
aandoenlijk aan, maar komt voor de
meer volwassen gebruiker een beetje
infantiel over. Het lijkt een beetje op
Bob, een eerdere poging van Microsoft
om gebruikersvriendelijkheid te bevor
deren, al is ook die poging mislukt
door een niet goed gespecificeerde ge-
bruikersbenadering. Het is nu eenmaal
niet mogelijk een en dezelfde software-
interface te gebruiken voor alle moge-
lijke leeftijden en ervaringsniveau's van
gebruikers.
Conclusie
Voor de verzamelaar van atlassen zou
de Encarta Atlas zeker niet moeten
ontbreken vanwege de goede kwaliteit
van het fotomateriaal en de grote ge-
detailleerdheid in topografie, al is de
betrouwbaarheid van het laatste erg
laag te noemen. Mocht men op zoek
zijn naar een mooie en vriendelijke
multimedia atlas dan zou men beter
nog even verder kunnen kijken naar
ofwel een specifieke thematische atlas,
ofwel een andere algemene atlas. De
prijs van 50,- hoeft echter geen be-
zwaar te zijn om toch tot aanschaf over
te gaan, een conventionele gedrukte
wereldatlas ziet hier toch al vaak zo'n
drie tot vijf keer boven!
R.E. Kuunders
Almanak verzamelingen topogra-
fiscb materiaal: Een overzicht van
kaartenverzamelingen en topogra-
fisch-historische atlassen in Neder-
land. Red. Paul van den Brink [eind-
red. Eveline Berghuis et al.]. Den
Haag: Koninklijke Bibliotheek, 191)5.
540 pp. ISBN 90-6259-122-1.
Nederlandse bibliotheek- en docu-
mentatiegids '96- 97; Adresboek van
in Nederland gevestigde bibliothe-
ken en docnmentatieinstellingen.
Red. Ch.J.Klaver et al.Den Haag:
NBLC Uitgeverij1995. 596pp.
ISBN 90-5485-080-8. Prijs f 150,—
Körte tijd na elkaar versehenen er twee
uitgaven die de kartograßsch onder-
zoeker behulpzaam moeten zijn bij een
speurtocht naar kartografische docu-
menten en kartografische uitgaven, de
Almanak verzamelingen topografisch
beeldmateriaal en de Nederlandse
Bibliotheek- en Documentatiegids (ik zal
ze verder Almanak en NBD-gids noe
men).
De Almanak vervangt twee meer dan
tien jaar oude werken: de Gids voor
kaartenverzamelingen in Nederland uit
1980, samengesteld door Annemieke
van Slobbe en uitgegeven door de Ne
derlandse Vereniging voor Kartografie,
en de Gids voor topografisch-historische
atlassen, samengesteld door E.H.A.
Verhees, die in 1982 door de Vereni
ging 'De Topografisch-Historische
Atlas' is uitgegeven. Beide verenigin-
gen vatten enkele jaren geleden het
plan op een bijgewerkte uitgave te ver-
zorgen. In een vroeg Stadium werden
de plannen ineengeschoven tot een ge-
meenschappelijk project dat onder
auspicien van de Koninklijke Biblio
theek uitgevoerd en uitgegeven zou
worden.
De NBD-gids is een een maal per twee
jaar verschijnende periodieke uitgave
onder auspicien van de Federatie van
Organisaties op het gebied van Biblio
theek-, Informatie- en Documentatie-
wezen (fobid). De uitgave voor
D96/97 is de vijfde in de reeks.
De inhoud van beide gidsen vertoont
Sterke overeenkomsten, zij het dat de
NBD-gids uiteraard een veel grotere
hoeveelheid bibliotheken opsomt
(1862 tegenover ca. 280).
Alfabetisch geordend op plaats worden
de bibliotheken vermeld. Van elke bi
bliotheek wordt eerst het volledige
adres en de naam van de medewer-
ker(s) genoemd - de NBD-gids vermeldt
I996-XXII-2
als enige ook de e-mail adressen. De
Almanak voegt daaraan toe de ope-
ningstijden NBD-gids heeft het alleen
over 'normale kantooruren') en de be-
reikbaarheid met het openbaar ver-
voer. Beide gidsen geven een overzicht
over de collectie. In de Almanak is dit
een verhalende beschrijving, waarin
o.a. iets over de geschiedenis verteld
wordt, met daaropvolgend een tabel
waarbij voor verschillende categorieen
beeldmateriaal het aantal, de periode
en het thema opgesomd worden. De
categorieen zijn zeer gevarieerd, o.a.
gedrukte kaarten, atlassen, technische
tekeningen, prenten, prentbriefkaar-
ten, foto's, film, affiches en wat dies
meer zij. De NBD-gids geeft bij 'collec
tie' alleen de omvang (aantal banden
en tijdschriften) en de hoofdgebieden.
Beide gidsen geven vervolgens infor
matie over de dienstverlening (in de
Almanak 'voorzieningen') en een over
zicht van de literatuur over de be
treffende bibliotheek of zijn deelverza-
melingen.
Laten we een paar min of meer wille-
keurige collecties vergelijken. De
bibliotheek van het Ministerie van
Volkshuisvesting, Ruimtelijke Orde-
ning en Beheer in Den Haag. Volgens
de NBD-gids is deze geopend tijdens
normale kantooruren, de Almanak
schrijft 'ma-di, do-vr 9.00-16.00 uur').
De NBD-gids komt op woensdag dus
tevergeefs, maar de Almanak-gebruiker
komt ook op andere dagen tevergeefs,
aangezien de NBD-gids vermeld 'alleen
toegankelijk op afspraak'.
Volgens de NBD-gids bestaat de collec
tie uit 165.000 banden en 1500 tijd
schriften, de ca. 50 gedrukte kaarten
uit de periode 1650^900 en de ca. 250
atlassen vanaf 1800, die de Almanak
meldt, vallen daarbij in het niet. Uit
dit voorbeeld blijkt al direct het belang
van de Almanak voor de kartografisch
gei'nteresseerde, want onder de 'hoofd
gebieden' in de NBD-gids wordt alleen
gesproken over ruimtelijke ordening,
(sociale) geografie en planologie.
De 10.000 technische tekeningen in de
collectie van de Meetkundige Dienst
van Rijkswaterstaat, die bewaard wor
den in 's-Heer Arendskerke, staan al
leen in de Almanak, de betreffende af-
deling van de Rijkswaterstaat komt
niet voor in de NBD-gids. Hetzelfde
geldt voor de collectie van de Stichting
Hedels Historie te Hedel (10 gedrukte
kaarten, 10 prenten, 50 prentbriefkaar-
ten en 120 foto's, alle betreffende
Hedel). Naast het voorkomen van deze
marginale 'verzameling topografisch
