jf
KARTOGRAFISCH TIJDSCHRIFT
I996-XXII-3
maar wat nog een veel groter gebrek is, een overzicht van
het totale atlasproject en de invloed op de latere atlaspro-
duktie schittert door afwezigheid. Het werk is zeer rijk ge'il-
lustreerd met veel kleur en groot-formaat platen, vrijwel alle
van hoge kwaliteit. Maar 00k hier ontbreekt visie in de
keuze: het lijkt erop dat gedacht is als er maar veel illustra-
ties in staan dan is het wel goed.
Hoewel Gerard Mercator Rupelmundanus niet mag ontbre-
ken in de bibliotheek van een Mercatorofiel, zal hij voor
een overzicht nog steeds Averdunk Müller-Reinhard,
Gerhard Mercator und die Geographen unter seinen Nach
kommen moeten raadplegen, een werk dat twee jaar na
Mercators 400c geboortejaar verscheen en daarom nu de
leeftijd van Mercator bereikt heeft.
In december volgde eveneens bij het Mercatorfonds de
Atlas Europae [viii], een facsimile van de samengestelde
atlas, die in 1979 bij Sotheby verkocht is en zieh thans in de
kluis van het British Rail Trust Fund bevindt. Deze atlas is
daarom zo belangrijk omdat er de enig bekende manu-
scriptkaarten van de hand van Mercator in zitten. Een vol-
ledige kleurenfacsimile op losse bladen wordt vergezeld van
een boek met bijdragen over de naam Atlas en over de
wandkaarten van Europa, de Britse Eilanden en de wereld,
waaruit de Atlas Europae is samengesteld.
Het kon niet op bij het Mercatorfonds, dus gaven zij 00k
een prachtige kalender uit. Bij elke maand is een deel van
Mercators kaart van Europa uit 1572 op wäre grootte afge-
beeld, zodanig dat men alle bladen te zamen kan monteren
tot een grote wandkaart. Er zijn 15 bladen: er is een omslag
en er zijn twee extra maanden (december 1994 en januari
1996) aan toe gevoegd. De basis voor deze kalenderfacsimile
is het ongekleurd exemplaar te Basel. De foto's daarvan zijn
ingekleurd door Photogravure De Schutter in de oorspron-
kelijke waterverftechniek, volgens de kleurstelling zoals in
de Atlas Europae te zien is.
De kokw
De Koninklijke Oudheidkundige Kring van het Land van
Waas (kokw) organiseerde vele Mercator-activiteiten in het
verleden. In 1871 werd op hun initiatief het grote stand-
beeld van Mercator geplaatst in zijn geboortestad Rupel-
monde. Ook dit Mercatorjaar Voerde de kokw de boven-
toon in de Belgische activiteiten. Deelnemers aan de studie-
dag van de NVK-werkgroep voor de
Geschiedenis van de Kartografie op 12
juni 1994 in Sint-Niklaas zullen zieh
de goede ontvangst in het Stedelijk
Museum wel weten te herinneren, an
deren kunnen het verslag van R. Steur
in Caert-Thresoor (13 (1994) 4, pp. Hi
rn) er op nalezen.
Het voert te ver om alle festiviteiten
van de kokw op te noemen. Enkele
belangrijke activiteiten van blijvende
aard zal ik hier noemen.
In juni opende het Stedelijk Museum
van Sint-Niklaas na een grondige ver-
bouwing de deuren van zijn Mercator-
zaal. Centraal in de permanente ten-
toonstelling Staat de Mercatorcollectie
van de Koninklijke Oudheidkundige
Kring van het Land van Waas, die be
gonnen is door de eerste Mercatorvor-
ser, Jean van Raemdonck. Hier krijgt
de bezoeker een overzicht van het vol-
ledige oeuvre van de grote kartograaf.
Pronkstukken zijn de beide globes, die
speciaal voor het Mercatorjaar geres-
taureerd zijn en er thans uitzien alsof
ze Mercators werkplaats net verlaten
hebben (zie de artikelen van Peters in
Caert-Thresoor (14 (1995) 2, pp. 37-43)
en de Annalen van de kokw [iv]). Wat
niet in origineel in de collectie is,
hangt er in facsimile. Op de route naar
deze collectie zien we facsimile's en ob-
jecten uit de tijd vöör Mercator, hierna
is de tentoonsteliing gewijd aan de
kartografische produkten nä Mercator
tot de topografische kartering van Bel-
gie in deze eeuw toe. Een catalogus
van deze tentoonsteliing is er helaas
niet, maar de Mercatorcollectie wordt
kort beschreven in de catalogus van de
Brusselse tentoonsteliing.
Ter ere van Mercator wijdde de kokw
haar Annalen van 1994 geheel aan de
kartografie [iv]Een lange bijdrage van
Theo Pennemans handelt over de as-
trologie ten tijde van Mercator. Dit
was ook het onderwerp van de ten
toonsteliing Sterren in beeiden, die van
6 maart tot 6 juni 1994 in het Stedelijk
Museum Sint-Niklaas het Mercator
jaar inluidde. De rijk gei'Uustreerde ca
talogus [in] daarvan geeft een goed
overzicht van dit bij de meeste kaart-
historici onbekende onderwerp.
Kortere bijdragen in de Annalen be-
spreken de restauratie van het globe-
paar en van de iATO-atlas. Een aardige
körte bijdrage leert dat er ook in Oude
Tonge een Gerard Mercator leefde. De
laatste bijdrage is een kartobibliografie
van de kaarten van Viaanderen.
Een belangrijke tentoonsteliing sloot
het Mercatorjaar te Sint-Niklaas. Van 3
december tot 30 januari 1995 was in
20
