Gemeente versus uitgeverij:
een kwestie over auteursrecht
KARTOGRAFISCH TIJDSCHRIFT
P.C.J. van der Krogt
auteursrechten; praktijk
Copyright; applications
droit d'auteur; applications
TREFWOORDEN
KEYWORDS
MOTS-CLES
In de loop van 1995 heefit er in Nederland opnieuw een
rechtszaak op het gebied van de auteurswet plaatsge-
vonden (zie 00k Kartografisch Tijdschrift 1992.XV111.4,
pp. 9-10). De zaak werd aangespannen door een ge
meente tegen een uitgeverij van reclameplattegronden.
De gemeente beweerde dat de door de uitgeverij ver-
spreide plattegrond zodanig op haar eigen plattegrond
gebaseerd was, dat van inbreuk op het auteursrecht
sprake was. De uitgeverij bestreed de inbreuk enerzijds,
en anderzijds verkeerde de uitgeverij in de mening dat
de gemeente toestemming verleend had tot het gedeel-
telijk gebruik.
De procedure is afgehandeld in twee
zittingen. In de eerste zitting van 1 fe-
bruari 1995 werd vastgesteld dat de
kaart van de uitgeverij inderdaad ont-
leend was aan die van de gemeente en
is de inbreuk op het auteursrecht be-
wezen verklaard. Uit nadere getuigen-
verklaringen moest later blijken of de
uitgeverij van te voren op de hoogte
gesteld was dat de gemeente aanspraak
maakte op een vergoeding voor het ge
bruik.
Tijdens de zitting van 13 december
1995 werd vastgesteld dat de gemeente
dit duidelijk had laten weten en werd
de uitgeverij veroordeeld, zij het dat de
door de gemeente geeiste vergoeding
voor waardevermindering van het au
teursrecht niet werd toegekend.
De eerste uitspraak is van groot belang
voor kartografische produktiebedrij-
ven. Er wordt duidelijk gemaakt hoe-
ver het auteursrecht op aardrijkskun-
dige kaarten' zieh kan uitstrekken. Op
het eerste gezicht zijn beide platte-
gronden namelijk geheel verschillend;
het zijn een aantal dementen die bin
nen de weergavevrijheid van de karto-
graaf Valien waarop de inbreuk op het
Dr. P. C. J. van der
Krogt, docent-on-
derzoeker aan de
Faculteit Ruimte-
lijke Wetenschap-
pen, Universiteit
Utrecht (Heidel-
berglaan 2,
3484 CS Utrecht),
is in het kader van
het project 'Explo-
kart' werkzaam
aan een hernieuiv-
de uitgave van
prof. Koemans
Atlantes Neerlan-
dici.
auteursrecht gebaseerd is. Een en ander is in deze kwestie
veel gedetailleerder omschreven dan in het eerdere vonnis
van 1992. De topografische situatie, het stratenplan, valt
niet onder het auteursrecht. Daarover is nooit een probleem
gerezen. Het gaat erom welke dementen uit dat beeld een
kartograaf kiest en op welke wijze hij deze afbeeldt. Omdat
niet iedereen van luchtfoto's gebruik maakt, werd er tot
voor kort veelvuldig van uitgegaan dat als de kaart maar
voldoende afwijkingen had van de gebruikte basiskaart het
auteursrecht dan geen probleem was. De uitspraak gaat
echter niet uit van het aantal verschillen, maar van het aan
tal overeenkomsten. De kaart kan er weliswaar volkomen an
ders uitzien, opnieuw getekend zijn, met andere Symbolen
en dergelijke, maar als er duidelijke overeenkomsten zijn
aan te wijzen met een andere kaart, dan is er sprake van
schending van het auteursrecht.
Met toestemming van betrokkenen (waarvoor hartelijk
dank) kunnen we in het Kartografisch Tijdschrift van beide
kaarten een fragment afbeelden (figuur 1 en 2) met daar-
naast als vergelijking hetzelfde fragment van de Falkplan-
kaart (figuur 3), die 00k in de rechtszitting ter tafel kwam
(reproduktie van een fragment met toestemming van Suur-
land-Falkplan bv te Eindhoven, waarvoor eveneens dank).
Op het fragment zijn een aantal van de genoemde kenmer
ken duidelijk zichtbaar.
Iets rechts van het midden zien we bijvoorbeeld de straat
Rosmolen. Op de plattegronden van de gemeente en de
uitgeverij maakt deze straat aan het noordelijke uiteinde
een zeer scherpe bocht en gaat längs een sloot naar het
zuidwesten. De Falkplan-plattegrond toont een ander
beeld. De Rosmolen maakt een haakse bocht naar het Wes
ten. Tussen de sloot en de straat is een driehoekig stuk land
vrij. Een bezoek ter plaatse toonde aan dat de situatie op de
Falkplan-plattegrond juist is (figuur 4). Op het driehoekje
land Staat een fraaie bungalow met tuin aan twee zijden di-
rect aan het water. Deze al dan niet opzettelijke fout is door
de gemeentekartograaf gemaakt, en door de uitgeverij over-
genomen.
Een ander voorbeeld betreff de weergave van woonerven.
Op de gemeente- en uitgeverijplattegronden zijn woonerf-
straten aangegeven met een overduidelijke wegversmalling,
de Straten zien er 'haltervormig' uit (bijv. Papiermolen, in
het midden van het fragment). Falkplan geeft dit soms aan
27
