KARTOGRAFISCH TIJDSCHRIFT
Transformatie naar een standaard
referentiesysteem
De gegevensbestanden zijn met siechts enkele uitzonderin-
gen gebaseerd op nationale referentiesystemen. Zij verschil-
len niet alleen met betrekking tot de geodetische datum,
maar er zijn bovendien specifieke kaartprojecties gebruikt.
Voor gemeenschappelijk transnationaal gebruik moeten de
gegevens worden getransformeerd naar een standaard ruim-
telijk referentiesysteem (figuur 3).
I996-XXII-4
Y
X
Nationale kartografische coördinaten
Kaartprojectie {parameters}
Nationale ellipsoide {a,b}
Nationale geografische coördinaten
Nationale
ellipsoide
X
-g Nationale
datum
X
Z ETRF89 of
WGS84
Nationale ellipsoide a,b
Nationale Cartesische coördinaten
Transformatie {rotatie,
verschuiving,
schaalverschil}
Internationale Cartesische coördinaten
Standaard ellipsoide {a,b}
XJ7
Internationale geografische coördinaten
GRS80
Als referentiesysteem is gekozen voor geografische coördina- Figuur 3.
ten op de GRs8o-ellipsoi'de volgens datum WGS84 of ETRF89. Transformatie naar
Transformatie van de gegevensbestanden naar dit standaard een standaard
referentiesysteem wordt uitgevoerd in vier stappen: referentiesysteem.
De kartografische coördinaten moeten worden getransfor
meerd naar geografische coördinaten op de nationale el
lipsoide. Voor dit doel is kennis vereist van de projectie
die gebruikt is, haar specifieke parameters en de nationale
ellipsoide.
Vervolgens moeten de nationale geografische coördinaten
worden getransformeerd naar nationale rechthoekige
coördinaten. Daarvoor is kennis nodig van de parameters
van de gebruikte ellipsoide. Als resultaat worden Cartesi
sche coördinaten verkregen die zijn gebaseerd op de na
tionale datum.
De nationale rechthoekige coördinaten worden getrans
formeerd naar een standaard referentiesysteem (WGS84 of
ETRF89 in dit geval). Om dat te kunnen doen is kennis
vereist van de translatie-, de rotatie- en de schaalparame-
ters. Deze parameters worden over het algemeen niet ge-
publiceerd door de verantwoordelijke topografische instel-
lingen, maar in de meeste gevallen kunnen tenminste be-
naderingen worden verkregen die voor kartografische
doeleinden volstaan.
Tenslotte worden de internationale rechthoekige coördi
naten getransformeerd naar geografische coördinaten die
zijn gebaseerd op de standaard ellip
soide grs8o.
Vanuit het standaard referentiesysteem
kan het geharmoniseerde gegevensbe-
stand later worden getransformeerd
naar elke kartografische projectie door
inversie van de transformaties.
Harmonisatie van de geometrie
Als de individuele gegevensbestanden
eindelijk beschikbaar zijn in een uni
form gegevensmodel en met een uni
form ruimtelijk referentiesysteem
moeten ze zodanig met elkaar worden
verbonden, dat een consistent niet-re-
dundant gegevensbestand ontstaat, en
dat de geintegreerde geometrie zo ho-
mogeen mogelijk lijkt.
Omdat de nationale gegevensbestan
den zieh beperken tot de verschillende
nationale territoria komt redundantie
alleen voor bij gemeenschappelijke
grenzen. Deze hebben in de regel al
het attribuut 'nationale grens' en kun
nen daardoor gemakkelijk worden ge-
vonden. In alle gevallen wordt de geo
metrie genomen van het bestand dat
oorspronkelijk op de grootste schaal is
gedigitaliseerd, er vanuit gaande dat
het bewuste bestand een hogere nauw-
keurigheid heeft. De topologie van het
andere bestand wordt aan deze geome
trie aangepast. Een lokale aanpassing
vindt niet plaats. Als de twee grenslij-
nen sterk van elkaar verschillen moet
de oorzaak van de discrepantie worden
bepaald in overleg met de leveranciers
van de gegevens. Figuur 4 laat zo'n si-
tuatie zien in het grensgebied van twee
staten, a en b.
Op het eerste gezicht lijkt de reden
voor de afwijking te liggen in een ster-
kere mate van generalisatie van de in
ternationale grens van bestand A. Dit
is tegenstrijdig met het feit dat a een
nauwkeuriger origineel heeft gebruikt
voor het digitaliseren, hetgeen blijkt
uit de details van de grens. In de be
standen zijn waarschijnlijk grensdefini-
ties uit verschillende tijden gebruikt.
Dit voorbeeld bewijst dat zorgvuldig
onderzoek nodig is, en het illustreert
de moeilijkheden die zieh kunnen
voordoen bij het zoeken naar fouten
en de analyse daarvan.
De nationale gegevensbestanden laten
aanzienlijke verschillen zien als gevolg
van de enorme variatie in schaal van
de kaarten die als bronnen zijn ge
bruikt. Harmonisatie van de uiterlijke
vorm betekent daarom tevens generali-
18
