KARTOGRAFISCH TIJDSCHRIFT
I996-XXII-4
papier
werk. Er hoeven immers geen films en platen te worden ge-
maakt. Hierdoor is de oplagegrens laag. Volgens de meeste
bedrijven die beschikken over een digitale drukpers is een
oplage van 25 goed mogelijk, zonder op extreem hoge stuk-
prijzen uit te komen. Wordt de stukprijs als norm be-
schouwd, dan ligt het oplagegebied grofweg tussen de 50 en
800 stuks. Voor minder dan 50 is het goedkoper om kleur-
kopieen te maken, voor meer dan 800 is het traditionele
drukproces financieel aantrekkelijker. Een hogere of lagere
oplage hoeft echter niet alleen door de prijs te worden inge-
geven. Digitaal drukwerk kan in de regel sneller worden af-
geleverd. Een hogere stuksprijs is in zo'n geval minder be
palend voor de keuze digitaal- of traditioneel drukwerk.
Aan de andere kant kunnen hoge kwaliteitseisen, ongeacht
de oplage, de keuze op traditioneel drukwerk doen vallen.
Wat betreft de mogelijke aan te leveren bestandsformaten is
er weinig verschil met de mogelijkheden die er zijn om van-
uit het bestand films uit te draaien. De meeste gangbare
DTP-programma's worden ondersteund.
Verbrsding toepassingsgebied
De gevolgen van digitaal drukwerk beperken zieh niet al
leen tot het drukprocede zelf. Het vergroot het toepassings
gebied van drukwerk aanmerkelijk. Aangehaald is al de mo-
gelijkheid om in een relatief kort tijdsbestek in kleine opla-
gen, bijvoorbeeld huisstijlhandboeken, in kleur te drukken.
Digitaal drukken biedt daarnaast de mogelijkheid databases
te koppelen aan grafische bestanden. Op deze manier kan
er variabel gedrukt en gepersonaliseerd drukwerk worden
vervaardigd; printing-on-demand. Een voor de hand lig-
gende toepassing voor gepersonaliseerd en variabel drukken
is de produktie van 'direct-mail'. Naast persoonlijke gege-
vens kan tekst variabel, bijvoorbeeld per regio worden ver
werkt.
Ook binnen de kartografie betekent dit een scala aan nieu-
we toepassingen. Een voorbeeld hiervan is een uitgave van
de anwb, de ANWB Routewijzer, voor u op maat gemaakt (fi-
guur 17). De Routewijzer heeft een oplage van een. Per aan-
vraag wordt een unieke Routewijzer samengesteld en ver-
volgens digitaal gedrukt. Er is een route uitgestippeld die
wordt weergegeven in een tabel, en in een overzichtskaart
en een aantal gedetailleerde kaarten. Het tolgeld en de be-
nodigde brandstof zijn berekend en de wisselkoersen zijn
Figuur 15.
Digitale drukpers,
Xeikon dcp-i.
opgevraagd. Verder zijn in de Route
wijzer enkele interessante plaatsen in
de buurt van de vakantiebestemming
beschreven. Bijzonder aan deze uitgave
is dat zowel de samenstelling, de op-
maak en de produktie van de Route
wijzer geheel is geautomatiseerd.
Tot slot
Kan het drukprocede geheel verschil-
lend zijn, het eindresultaat dient altijd
aan de gestelde eisen te voldoen, al-
hoewel voor reclamefolders de kwali
teitseisen anders zullen liggen dan voor
een encyclopedie. Traditionele druk-
technieken als hoogdruk, diepdruk,
vlakdruk en zeefdruk zijn nog steeds in
meer of mindere mate in gebruik.
De digitale drukpersen die op dit mo-
ment in gebruik zijn behoren tot de
eerste generatie van dit type drukper
sen. Ze geven een indicatie van de mo
gelijkheden. De kwaliteit is op dit mo-
ment niet vergelijkbaar met die van
traditionele druktechnieken. Het is
echter in de druktechniek eerder voor-
gekomen dat de introduetie van een
nieuw procede aanvankelijk een ver-
slechtering van de kwaliteit inhield.
Vaak gaven de mogelijkheden die de
nieuwe techniek bood de doorslag. De
introduetie van digitale drukprocede's
lijkt op dit moment eerder een aanvul-
ling op de bestaande druktechnieken
dan een concurrerende factor. Met
name de mogelijkheid om in kleine
oplagen in kleur te drukken werd tot
voor kort beperkt door hoge kosten.
Het digitale drukprocede vult zo de
leemte tussen kleurenprint en traditio
nele drukprocede's op. In hoeverre de
traditioneel drukwerk in de toekomst
zal worden vervangen door digitaal
drukwerk hangt af van onder andere
een verbetering van de kwaliteit, een
groter bedrukbaar papierformaat, mo
gelijkheden om op meerdere papier-
soorten en andere materialen te druk
ken en een hogere snelheid van de di
gitale drukpersen. Ook milieu-aspec-
ten kunnen een rol gaan speien, omdat
de digitale techniek beduidend 'schö
ner' is. Op dit moment zijn het vooral
prepress-bedrijven die een digitale
drukpers aanschaffen en in mindere
mate de drukkerijen. Het is zeker mo
gelijk dat traditionele en digitale druk
procede's nog lange tijd naast elkaar
blijven bestaan. Zo wordt in de offset
momenteel gestreefd naar een steeds
hogere kwaliteit (resolutie). Echter de
database en het prepressbestand krij-
gen ook een steeds belangrijkere rol en
42
