KARTOGRAFISCH TIJDSCHRIFT
kan een heel prettige ervaring zijn, mits
je beschikt over een niet al te klein
beeldscherm (minimaal 17 inch) en een
redelijk snelle Computer. In beide op-
zichten laat de voor de cursus beschik-
bare apparatuur nogal te wensen over.
Dit komt voornamelijk doordat de
computerzalen voor Studenten over het
algemeen niet zijn voorzien van de
meest geavanceerde Computers, maar ik
ben dan 00k als Power Mac-gebruiker
tamelijk verwend. Ook het netwerk is
een vertragende factor, en printen wil
nog wel eens problemen geven. Desal-
niettemin kon er onder de deskundige
leiding van Ide Bouma voldoende wor
den opgestoken om in FreeHand
mooie kaarten te kunnen maken. Na
de basisoefeningen en het vervaardigen
van een aantal diagrammen kwam het
echte werk, het vervaardigen van een
choropletenkaart (met grijswaarden) en
een figuratieve kaart aan de hand van
een tabel met relatieve en absolute ge-
gevens. Het betrof een tabel met voor
alle Nederlandse provincies gegevens
over de grondprijzen in guldens en het
percentage braakliggende grond. De
laatste opdracht van de FreeHand-ses-
sies was het 'heads-up', dat wil zeggen
op het beeldscherm werkend, digitali-
seren van een gescand beeld van het ei-
landje Ile Maurice en de daaropvolgen-
de opbouw in lagen en de kartografi-
sche afwerking met verschillende lijn-
diktes, rastervullingen en Symbolen.
Hierbij zijn de eerder genoemde 'stij-
len' erg handig. Na het aanmaken van
een stijl, dat wil zeggen het vastleggen
van bijvoorbeeld lijndikte, lijnsoort,
kleur, rasterpercentage en soort vulling
is met een simpele muisklik deze stijl
op verschillende objecten toepasbaar.
Meer theorie
Tijdens de theorielessen overdag werd
uitvoerig ingegaan op de Computer.
Hoe werkt een Computer en met welke
besturingssystemen? Wat is de klok-
snelheid? Hoe werkt het geheugen?
Wat zijn bits en bytes? Interessante
vragen op het eerste gezicht, maar het
antwoord op een aantal van deze vra
gen is bij wijze van spreken morgen al
achterhaald. Naar mijn mening werd
er te veel tijd aan besteed. De les ge-
wijd aan het inwinnen van kartografi-
sche basisgegevens, vectoriseren, be-
standsuitwisseling tussen eps (Electro
nic Publishing)-applicaties en cad/gis-
applicaties moet gezien het lesmateri-
aal zeer informatief geweest zijn, helaas
heb ik deze les echter moeten missen.
Dan de lessen over thematisch karte-
I996-XXII-4
ren van de heer De Wijs. Tijdens deze
lessen kwamen veel kartografische ter-
men uitvoerig aan de orde. Een greep
uit hetgeen besproken is:
Kaartredactie: de functie van kaar
ten, kaartsoorten, van meting naar
kaart, projecties, toepassingen, (digi
tale) kaartvervaardiging, enzovoort.
Thematisch karteren: generalisatie
(vooral dit zie ik als een van de moei-
lijkste aspecten van het karteren, met
name het consequent toepassen
ervan). Kwantitatieve, kwalitatieve
en digitale generalisatie.
Ook de vergelijkingen tussen kaarten
met een overeenkomstige thematiek
heb ik als zeer leerzaam ervaren.
De heer De Wijs wist mij, en naar ik
aanneem ook mijn medecursisten, een
duidelijk inzicht te geven in deze as
pecten van de kartografie. (Zelf zal hij
daar wellicht enige twijfels over heb-
ben, gezien het feit dat hij tijdens de
diploma-uitreiking zei: "Als deze cur
sus op HBO-niveau gehouden was, dan
waren jullie, een enkeling daargelaten,
allemaal gezakt."). Een van de cursis-
ten vond het jammer dat er niet meer
tijd was gereserveerd voor de lessen
van de heer De Wijs. Daar ben ik het
zeker mee eens.
Kennismaking met Quatro Pro
Het programma Quatro Pro was het
volgende 'obstakel Voor mensen zoals
ik die nog nooit met een spreadsheet
programma gewerkt hadden, leek dit
een wäre uitdaging. Een spreadsheet
programma - zoals Quatro Pro - is ui-
termate geschikt voor de invoer van
gegevens die later worden verwerkt in
een Gis-pakket. Met het invoeren van
formules kunnen op een vrij eenvoudi-
ge manier berekeningen worden ge-
maakt.
De opdracht was het invoeren van de
mografische en economische gegevens
uit een tabel, en het berekenen van
(bijvoorbeeld) de bevolkingsdichtheid
van Duitsland, het Bruto Nationaal
Produkt (bnp) per hoofd van de bevol-
king en de groei van het bnp. Na be-
werking kan een Quatro Pro-bestand
worden opgeslagen in een formaat dat
direct in te lezen is in een Gis-pakket.
Het gebruik van Atlas*Gis
Als Gis-pakket voor deze cursus is ge-
kozen voor het desktop programma
Atlas*Gis. De reden hiervoor is, naar ik
heb vernomen, dat Atlas*GiS het meest
overzichtelijke (vector) Gis-pakket van
dit moment is. Ide Bouma leidde iede-
re avond in met een kort overzicht op
de Computer van de te behandelen les-
stof. Het werken met een Gis-pakket
was voor mij een absoluut nieuwe er
varing. Als je dagelijks werkt met te-
kenprogramma's zoals Illustrator en
FreeHand, die een zeer gebruiksvrien-
delijke interface hebben, dan komt de
A t las G1S - in c e r face op het eerste ge
zicht nogal onlogisch over. Verder zijn
de grafische mogelijkheden van de (he
laas verouderde) versie waar wij mee
moesten werken nogal beperkt.
De verschillen tussen een pakket zoals
Atlas*Gis en een zuiver grafisch pakket
zoals Freehand liggen voor de hand.
FreeHand heeft veel meer en betere
grafische uitvoermogelijkheden, maar
mist vanzelfsprekend de mogelijkheid
om databestanden om te zetten naar
een grafisch model. Atlas*GiS (althans
de versie waar ik tijdens de cursus mee
heb gewerkt) is zeker niet geschikt
voor het vervaardigen van een hoog-
staand kartografisch produkt. Ik zie
een Atlas*Gis eindprodukt als een
'naakt' bestand dat bijvoorbeeld in
FreeHand moet worden 'aangekleed'.
Zo'n bestand kan, naar ik heb begre-
pen, via een DXF-conversie worden
omgezet in een voor FreeHand lees-
baar formaat.
De Atlas*Gis eindopdracht bestond uit
het aanmaken van geografische en at-
tribuutbestanden en het karteren van
de gegevens. Dit betekende inlezen
van een geografische bestand van Ne-
derland, het toevoegen (intekenen)
van provinciegrenzen, het aanmaken
van lagen, het splitsen van elementen
en het verplaatsen van elementen naar
andere lagen, het aanmaken van een
attribuuttabel met nieuwe variabelen
zoals oppervlakte, bevolkingsaantal,
aantal werklozen en aantal werklozen
per vierkante kilometer per provincie.
De eindopdracht
De eindopdracht bestond uit het ver
vaardigen van een thematische kaart
van de Uithof met FreeHand. Het
thema was vrij en moest door de cur-
sisten zelf worden ingevuld. Mijn the
matische kaart was bedoeld als een
weergave van de infrastructuur in het
gebied. Bij de beoordeling van de re-
sultaten werd gelet op de opbouw in
lagen, het toepassen van stijlen en de
toegepaste generalisatiemethode.
Conclusie
Minpunt is de computerzaal met, zoals
eerder genoemd, de daarin aanwezige
apparatuur.
57
