I S TER RARUM. I N j
KARTOGRAFISCH TIJDSCHRIFT
rentsz dit concept heeft vervaardigd tijdens zijn verblijf in
het Behouden Huis. Op deze kaart is niet alleen de door
Barentsz en zijn medereizigers gevolgde route ingetekend,
maar ook zijn alle ontdekkingen erop aangegeven. In de
eerste plaats zien we het Bereneiland afgebeeld. Het eiland
werd na de ontdekking ervan zo genoemd omdat men er
een ijsbeer signaleerde, die men na veel moeite wist te
doden [1'Honore Naber, 1917]. Het eiland heeft de door Ba
rentsz en de zijnen gegeven naam tot op de huidige dag be
houden, zij het wel in vertaalde vorm (Noors: Bjormyd).
Het Staat op de kaart overigens aangeduid als 't veere Ey-
landt. Blijkbaar is door de kaartgraveur, Baptista van Doete-
cum, de naam 't beere Eylandt op het concept foutief gele-
zen en dus verkeerd op de drukplaat aangebracht. Dit is
niet zo raar, want in het 16e-eeuwse schrift konden de letter
b en de letter v erg op elkaar lijken. Hoewel uit de kaart
duidelijk wordt dat tijdens de reis het Bereneiland tweemaal
werd bezeild, zijn de contouren van het eiland op de kaart
niet bijster goed weergegeven.
In de tweede plaats is op de kaart de tweede belangrijke
ontdekking afgebeeld: Spitsbergen. Ook deze naam is door
Barentsz en zijn reisgenoten gegeven. De naam verwijst
naar de vele op deze eilandengroep voorkomende bergen en
spitse heuvels [1'Honore Naber, 1917] en is eveneens nog
steeds gangbaar. Op de kaart is echter een alternatieve naam
gebruikt: Het nieuwe land. Uit de kaart blijkt duidelijk dat de
noord- en de westkust van Spitsbergen is bezeild en dat aan
diverse markante punten een naam is gegeven. De afgebeelde
contouren van het eiland zijn in grote trekken wel juist, maar
de details kloppen niet erg goed. Dit is te begrijpen als men
I997-XXIII-I
Figuur 10. Uitsnede
van een wereld-
kaart, vervaardigd
door Jodocus Hon-
dius (Amsterdam,
1596 of1597).
Figuur 11. Kaart
van het noordpool-
gebied, vervaardigd
door Willem Ba
rentsz (Amsterdam,
1598).
beseft dat de tijd ontbroken heeft om
een uitgebreide kartering te verrichten;
men was niet op zoek naar nieuw land
in het noorden, maar naar een noord-
oostelijke doortocht naar China.
In de derde plaats zien we op de kaart
de kust van Nova Zembla vanaf Vai-
gach tot aan de plaats van overwinte-
ring in vrij grote mate van detail weer
gegeven. Voor deze kustlijn geldt het-
zelfde als voor die van Spitsbergen: in
grove trekken is ze juist, maar de de
tails zijn te schetsmatig. Ook hier had
■1 mn Iii» 1
•tafc ftudiofi gratiain graphide dcfignatur. i I1U.1A
tJh- 1 Zrmi.jk« i«**, I
^•\TARTARIA7
Mtoiri
STQT7LAND,
FrisJ» Ju
l Island;
ix fWC
7^\Tabm
iEbndcslns^Uj
L^UT
'Nova
.Colmac
MrvhchUn
FraMARCHIA
TarXta ria^
IM
Öbdora.^ —.m
EDI A-
f.o^Ooli Finland. ***/-
;ora.
\OMER ZEE.
12
