KARTOGRAFISCH TIJDSCHRIFT
I997-XXIII-I
meer punten in bebouwde gebieden,
op snelwegen, op dijken en spoordij-
ken enz. Het andere attribuut verte-
genwoordigt het jaar van meting van
het betreffende punt.
Van de meest geaccidenteerde gebie
den in Nederland, met name Zuid-
Limburg en het kustduinengebied (te
zamen 49 kaartbladen) zijn hoogtelij-
nen opgenomen met een interval van
2,5 m en een precisie van 0,5 m.
De opbouw van TOphoogteMD heeft
plaatsgevonden in Arc/Info, doch dit
bestand is uiteraard te converteren
naar elke andere Gis-omgeving en is le-
verbaar op elk gewenst medium. De
beide bestandslagen hebben een geza-
menlijke grootte van 335 Mb, waarvan
de puntencoverage 285 Mb in beslag
neemt. Per topografische kaart
1:10.000, met gemiddeld nagenoeg
6000 hoogtepunten, komt dit overeen
met ongeveer 0,4 Mb.
Gebruik van TOphoogteMD
In eerste instantie is de behoefte aan
digitale hoogte-informatie ontstaan bij
de landelijke gebruikers van het Wa-
terstaatkundig Informatie Systeem
(wis). Met name het rivm (verdro-
gingsonderzoek), het riza (Watersys-
teem verkenningen) en het Staringcen-
trum (Landschapskartering Neder
land). Gesteid kan worden dat TOp
hoogteMD een uitstekend instrument
is voor het completeren van de ruimte-
lijke informatie uit andere bestanden.
Naast de genoemde instanties bestaat
er 00k bij tno behoefte aan hoogte-in
formatie binnen het project regis (Re
gionaal Geohydrologisch Informatie
Systeem). Voorts heeft het een onder-
deel gevormd bij de gegevensverwer-
ving die in körte tijd door de directie
Limburg van Rijkswaterstaat is uitge-
voerd ten behoeve van een verdere Se-
teugeling van de Maas na de recente
overstromingen. Tevens hebben poli-
tieregio's er gebruik van gemaakt, om
in combinatie met de topografie te
kunnen antwoorden op vragen van
burgers over het wel of niet houden
van droge voeten in geval van dijk-
doorbraken.
In waterschapsverband zijn afgeleide
producten geleverd, meestal in combi
natie met waterstaatkundige informa
tie, welke verband houdt met procedu-
res rond de vaststelling van nieuwe
peilbesluiten of ter bepaling van dijk-
lastplichtigen. Ook MER-projecten zijn
een typisch voorbeeld van ruimtelijk
informatiegebruik, waar de hoogte-
component niet mag ontbreken.
De tdn zelf is ook een belangrijke ge-
bruiker, onder andere bij de ontschranking van luchtopna-
mes ten behoeve van de eigen kaartproductie.
Tenslotte zijn er in de bijna drie jaar dat het bestand nu op
de markt is nog legio voorbeelden te geven van het gebruik
door provincies, waterschappen, gemeentes en vooral ook
ingenieursbureau's in projecten waarbij het van belang is te
weten hoe hoog of laag het terrein is.
In een aparte applicatie is niet voorzien, enerzijds door de
betrekkelijk eenvoudige structuur, anderzijds doordat ge-
vraagde selectie- en analysevormen per project zeer uiteenlo-
pend blijken te zijn. Er bestaat geen aparte symbolenbiblio-
theek naast het bestand, of het moet de decimaalpunt van
het hoogtegetal zijn, die in feite de plaats in rd weergeeft.
Afgeleide producten
Uit TOphoogteMD is een grid-hoogtebestand met een cel-
grootte van 1 bij 1 km gegenereerd, terwijl van elke cel de
maximale, minimale en gemiddelde hoogte zijn berekend.
Tevens kan vrij eenvoudig een kleurenhoogtekaart van Ne
derland worden geproduceerd, met een vrij te kiezen hoog-
te-classificatie en bijvoorbeeld een eigen kleurentrap voor
beneden en voor boven nap. Ook als Digitaal Terrein
Model (dtm) is het bestand weer te geven, waarmee de ka-
rakteristieke terreinvormen in Zuid-Limburg, de Utrechtse
heuvelrug en de Hondsrug zichtbaar worden gemaakt.
Bijhouding van TOphoogteMD
Gezien de enorme hoeveelheid tijd en geld die een conven-
tionele updating van het bestand, met behulp van recente
en minder recente metingen door de B.V. Nederland, zou
kosten en de verwachte afzet, is besloten om te zien naar
een andere methodiek. Momenteel zijn dan ook onderzoek
en proeven gaande om met behulp van de nieuwe techniek
'laseraltimetrie' te komen tot een compleet nieuw digitaal
en actueel hoogtebestand van Nederland. Met laseraltime
trie wordt het terrein met een scandichtheid van 1 punt per
16 m2 opgenomen, waar na de nodige filteringen zeker een
betrouwbaar punt per 100 m2 overblijft. Daarom zal het
nieuwe bestand ook voor grootschalige toepassingen inte
ressant zijn.
Verkrijgbaarheid
De exploitatie van TOphoogteMD is blijkens een overeen-
komst voorbehouden aan de md en de tdn, die op fifty-
fifty basis dit product op de markt brengen. In de praktijk
is de Meetkundige Dienst het aanspreekpunt als het de le-
vering van het bestand, de afgeleide producten en overige
informatie betreft. De leveringscondities zijn vastgelegd in
de 'Voorwaarden voor gebruik van door de Meetkundige
Dienst geleverde producten en diensten' (wg/ MD'95), als-
mede de specifieke, in overleg met de Topografische Dienst,
vastgestelde gebruiksvoorwaarden.
Per kaartblad 1:10.000, ongeveer 6x10 km, is een prijs vast-
gesteld van /400,- voor de hoogtepunten en 800,- voor de
hoogtelijnen. Een compleet landelijk bestand met hoogte-
E-mail: g.e.o.gegevens@mdi.rws.minvenw.nl
Ook op Internet kunt u informatie
vinden en wel voor wis op het adres:
http://www.minvenw.nl/rws/mdi/produkt/wis.htm
en voor TOphoogteMD op het adres:
http://www.minvenw.nl/rws/mdi/produkt/tophoogt.htm
27
