Atlas van Wonen en Werken in Friesland
Atlas fan Wenjen en Wurkjen yn Fryslän:
de eerste sociaal-economische atlas van de provincie Friesland
(Frl.),
tel. 098-2919701)
maakt als zelfitan-
KARTOGRAFISCH TIJDSCHRIFT
I997-XXIII-2
A.P. Versloot
productie van geografische informatie, atlaskartografie, particuliere kartografie TREFWOORDEN
production of geographical information, atlas cartography, private cartography keywords
production de l'information geographique, cartographie d'atlas, cartographie privee mots-CLES
Tegenwoordig komen er geen atlassen meer op de
markt die het werk zijn van een persoon. Niet alleen
vanwege de hoeveelheid werk die erin gaat zitten, maar
00k om zelfs maar de schijn van bevooroordeeldheid
met bepaalde thema's of de manier waarop de gegevens
bewerkt zijn, zoveel mogelijk te vermijden. Toch heeft
de auteur van dit artikel een poging gewaagd om een
afgewogen eenmansproduct op de markt te brengen.
Hieronder leest u er meer over. Eiders in dit tijdschrift
treft u een bespreking van de atlas aan.
In december 1996 is de eerste sociaal-
economische atlas van de provincie
Friesland versehenen van de hand van
de auteur van dit artikel. Hier zal wor
den ingegaan op de volgende aspecten
van de totstandkoming van deze the-
matisch-kartografische atlas van de
'provincie van de elf Steden':
doelstelling en doelgroep en daaruit
volgende keuze van de onderwerpen
en vorm
bronnen
kartografische weergave en verhou-
ding tot de tekst
een dubbeltalige uitgave: het hoe en
waarom
het beeld van de provincie Friesland
aan de hand van de atlas.
Eerst volgt een körte beschrijving van
de atlas. In 52 kaartjes met begeleiden-
de tekst wordt een beeld gegeven van
een groot aantal aspecten van de soci
aal-economische situatie in de provin
cie Friesland. De kaartjes zijn inge-
deeld in de rubrieken: bestuur, bevol-
king, economie, infrastruetuur, woon-
omgeving, toerisme en natuur en zijn
uitgevoerd in zwart/wit. In het voor-
woord wordt ingegaan op de bronnen
en de gekozen weergave. De kaarten worden in hun onder-
linge thematische samenhang getoond en besproken. In de
begeleidende tekst wordt op de meest recente maatschappe-
lijke en politieke ontwikkelingen ingegaan. De hele atlas is
tweetalig uitgevoerd: Fries/Nederlands.
Doelstelling, doelgroep en vorm
Doel en doelgroep
Het ligt voor de hand dat er bij een zelfstandig werkend
kartograaf in Friesland latente belangstelling is voor het
maken van produeties die kartografisch interessant zijn en
iets met de directe woonomgeving te maken hebben. Het
eerste idee was om een zo volledig mogelijke regionale atlas
te maken, waarin bijvoorbeeld 00k fysisch-geografische en
meteorologische thema's aan de orde zouden komen. Een
dergelijk groot project zou hoge eisen stellen aan de bron
nen en de bewerking daarvan en het geheel zou een weten-
schappelijk dntje krijgen. De economische randvoorwaar-
den dwingen echter juist tot beperkte, overzichtelijke pro-
jecten voor een breed publiek die binnen afzienbare tijd
hun geld op kunnen leveren. Daarom is bij voorbaat afge-
zien van een project in samenwerking met een wetenschap-
pelijk instituut als de Fryske Akademy omdat dat waar-
schijnlijk tot veel te lange productietijden zou leiden en te
weinig economisch rendement op zou leveren.
In overleg met een uitgever die wel wat in het project zag,
werd daarom besloten tot een opzet die zieh rieht op over-
heid, bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties als doel
groep, met de ge'fnteresseerde krantenlezer als secundaire
doelgroep. De gedachte ging daarbij uit naar een kartografi
sche pendant van de provinciale adressenalmanak van Fries
land, een boek van haast vijftig gülden boordevol adressen
en telefoonnummers, dat jaarlijks grif gekocht wordt door
heel ondernemend en maatschappelijk Friesland.
Boek of digitaal produet?
Overeenkomstig een almanak moet de atlas dus snel te
raadplegen en niet te duur zijn omdat het in wezen een ver-
gankelijk boek is: na verloop van niet al te lange tijd zullen
de gegevens verouderd zijn en is vervanging geboden. On-
Drs. Arjen Versloot
(Hoptitsterdyk 32,
9027 BE Hilaard
dig kartograaf
sinds 1994 kaarten
en plattegronden.
29
