KARTOGRAFISCH TIJDSCHRIFT
beeld in de kranten) worden in Neder-
landstalige teksten Friese plaatsnamen
gebruikt als die officieel zijn. In de be-
geleidende tekst van de atlas heb ik
steeds exoniemen gebruikt, omdat dat
volgens mij voor proza het makkelijk-
ste leest. In de kaarten zijn de officiele
namen aangehouden.
Het beeld van de provincie
Friesland aan de hand van de
atlas
Afsluitend nog kort iets naar aanlei-
ding van de inhoud van de kaarten. In
de eerste plaats springen de Waddenei-
landen er geregeld uit: door hun lig-
ging en gesteldheid hebben ze een heel
andere sociaal-economische structuur
met een hoog aandeel van de werkge-
legenheid in de dienstensector. De ei-
landen hebben een läge bevolkings-
dichtheid en een laag aandeel kinde-
ren. De werkgelegenheidssituatie is
verhoudingsgewijs gunstig en de wd
scoort er hoog bij de verkiezingen.
Cultureel opvallend zijn de afwijkende
Sinterklaas of Sunderom-feesten op
een aantal eilanden.
Verder is er voor heel Friesland de
doorlopende tegenstelling tussen stad
en platteland, met binnen de laatste
groep wisselende tegenstellingen tus
sen Kleistreek, Bouwhoek en Wouden.
In een aantal gevallen, bijvoorbeeld bij
de inkomens, is er een tegenstelling
tussen periferie en centrum, waarbij de
infrastructurele slagaders een doorslag-
gevende rol speien. Bij de Steden valt
op dat er eigenlijk maar een echte stad
is in Friesland, namelijk Leeuwarden.
Leeuwarden is de grootste stad, de stad
met de meeste werkgelegenheid, zowel
in absolute als relatieve zin, de positie
van de vrouw op de arbeidsmarkt is er
stevig en het is een centraal punt in de
infrastructuur met goede verbindingen
naar de rest van de provincie en de
Randstad. Maar Leeuwarden is ook de
gemeente met de hoogste werkeloos-
heid, met een hoog aandeel van kwets-
bare groepen als allochtonen en alleen-
staande oudere vrouwen. Het is ook de
gemeente met de grootste ruimtelijke
scheiding van inkomensgroepen en
met de meeste bijstandsgerechtigden.
Besluit
De eerste sociaal-economische atlas
van Friesland is een boek dat op de
praktijk gericht is. Inmiddels heb ik
I997-XXIII-2
Oanpart froulju tan alle wurkjenden
Aandeel vrouwen van alle werkenden
21 - 24%
25 - 29%
30 - 32%,
33 - 37%
Fryslän: 31%.
Boarn e/Bron
Provinciale Almanak Friesland, 1994
Figuur 4. Kaart
Ulk.
van verschillende kanten suggesties gekregen voor aanvul-
lingen. Dat betekent dat de atlas met aandacht bekeken
wordt. Een tweede druk zal dan ook weer uitgebreider zijn
en zo een completere regionale atlas van Nederlands eigen-
zinnigste provincie kunnen worden.
Noten
1. Een kleine anekdote wil ik de lezer niet onthouden: Het Friesch
Dagblad schreef in zijn recensie (13-1-1997) naar aanleiding van de
kaart 'Reistijd naar Amsterdam per auto' (IV.d.) dat de gegevens
"niet altijd even actueel of objectief zijn"; de krant vond de tijden
wat aan de lange kant. Als onderdeel van de serie over reistijden
staan ook in die kaart - abussievelijk - de busmaatschappij veonn
en de ns als bron genoemd. In werkelijkheid zijn de tijden geba-
seerd op eigen ervaringen, die echter gedaan zijn in een auto met
een kleine motor, waarin 120 km/uur rijden er eigenlijk niet bij is.
2. Mijn keuze voor weinig klassen, die vervolgens door vlakke oplo-
pende grijstinten worden weergegeven, is volgens het artikel van
Declercq en Depuydt [1996] niet bepaald een gelukkige keuze ge-
weest. Toch meen ik dat mijn opzet, namelijk een rüstig kaart-
beeld met realistische klassengrenzen en een goede selectieve waar-
neming, geslaagd is.
Literatuur
Declercq, F. A. N. F. L. M. L. J. Depuydt (1996), Effi-
cientere klasse-indeling en kleurgebruik in choropleten-
kaarten. Kartografisch Tijdschriftyxn, nr. 4, pp.21-29.
Versloot, A.P. (1996). Atlas van wonen en werken in Fries
land Atlas fan wenjen en wurkjen yn Fryslän. Sociaal-eco
nomische atlas Sosjaal-ekonomyske atlas. Wänswert: Born
meer.
33
