-J
Visuele interactie
en interactieve visualisatie
ARTIKELEN
5
KARTOGRAFISCH TIJDSCHRIFT
R. von der Schans
visualisatie, interactie, algemeen
visualisation, interaction, general
visualisation, interaction, divers
TREFWOORDEN
KEYWORDS
MOTS-CLES
Op de NVK-jaarvergadering 1996 in Helvoirt is er dis-
cussie geweest over de vraag, of de term interactie nu
wel of niet in de missie van de nvk moest worden op-
genomen (zie KT 1996.XXII.3, p. 38). Ik had er, 00k
schriftelijk, vöör gepleit, maar het bestuur vond het
niet nodig. In de bestuursvisie, verwoord door Menno-
Jan Kraak, was interactie gewoon onderdeel van visu
alisatie. Ik meende echter eerder het omgekeerde. Uit-
eindelijk werden beide termen aanvaard, maar ik bleef
wel zitten met de vraag, hoe dit verschil in visie te ver
klaren was.
Het mooie artikel van Kraak in het
eerder vermelde KT, waarvan de titel
eigenlijk had moeten luiden 'Visuele
exploratie van gegevens', bracht de op-
lossing. Kraak beschrijft daar namelijk
interactieprocessen, waarin de ruimte-
lijke gegevens steeds op een andere
manier worden gevisualiseerd, zonder
dat de gegevens zelf daarbij worden ge-
wijzigd: "Ze willen de originele gege
vens van diverse standpunten kunnen
bekijken. Interactieve en dynamische
gereedschappen zijn hier nodig."
[Kraak, 1995, p. 6],
Kraak noemt dit interactieve visualisa
tie. Hij heeft gelijk, als kartograaf gaat
hij uit van de (niet onomstreden!) op-
vatting dat zijn taak niets anders is dan
bestaande gegevens zo inzichtelijk mo-
gelijk te maken. Zelf heb ik echter een
andere achtergrond: als geodeet heb ik
me, naar de oorspronkelijke betekenis
van dat woord, intensief beziggehou-
den met de problemen van het indelen
van de aarde door middel van het
doelbewust veranderen van de relatie
tussen de mensen en hun grond. Bij
dat ruimtelijk ontwerpen kun je de ge
gevens niet ongemoeid laten [Van der
Schans, 1975]. Om ze goed te kunnen
wijzigen en aanvullen moeten de gege-
Ir. Rene van der
Schans is zelfstan-
dig adviseur voor
kaartgebruik en
interactie bij GIS te
Bennekom, Fluite-
kruid 8, .6721 rg,
tel. 0318-413070
[rvdschans
@user. diva.nl].
vens wel weer op verschillende manieren, vanuit diverse
standpunten en met een wisselende symboliek, worden ge-
toond. In de architectuur-machine' [Negroponte, 1970] zijn
dus zowel visuele interactie als interactieve visualisatie nodig.
Een synthese
Figuur 1 is een synthese van beide visies, in het kader van het
lm/vm (of KM)-paradigma [Van der Schans, 1995]. Uitgangs-
punt zijn steeds de in digitale landschapsmodellen (dlm's)
vastgelegde gegevens. Voor ruimtelijk ontwerpen moet je
deze interactief kunnen wijzigen (de bovenste horizontale
pijl). De Computer berekent dan een of meer digitale visuali
satie- of kaartmodellen (dvm's of dkm's) en maakt deze op
scherm zichtbaar zodat de ontwerper zieh via mvm's weer
een voorstelling (een mlm) van zijn ontwerp kan vormen.
Figuur 1. Een syn
these van twee visies
op interactie. Inter
actieve visualisatie
is een meta-proces!
VISUELE INTERACTIE Wffifflmfc
EN INTERACTIEVE VISUALISATIE
W
wereld, landschap, terrein
gedachten-
inhoud
uitdrukkings-
vorm
mentale
landschaps
modellen (MLM) 1
digitale
landschaps-
imodellen (DLMh
mentale j j digitale
visualisatie- visualisatie-
modellen (MVM) j modellen (DVM)
tekst, tekeningen, kaarten
