S
LH MGJE) laiOlBl IM ESM lifi ED IBM B El
6
KARTOGRAFISCH TIJDSCHRIFT
I997-XXIII-2
CAD für Kids - Neues Werk
ßatel Bearbeiten Gehe zu uptlonen nllic
l'oqel
I llM-|.l'l
UI MM I
U*l binden
R*«Meren
Daarna kan de (visueel ondersteunde!) interactiecyclus op-
nieuw beginnen. Er bestaat 00k een 'kleine' cyclus, waarin
de ruimtelijk ontwerper de plannen alleen maar in het
hoofd heeft en de Computer gebruikt als veredelde tekenma-
chine (de onderste donkere horizontale pijl). Maar een waar-
achtig ruimtelijk onrwerper wil, net als een ruimtelijk on-
derzoeker, graag op verschillende manieren tegen dlm's kun-
nen aankijken. In dat geval worden de middelgrijze pijlen
interessant. De hiermee aangeduide processen Seinvloeden
niet direct de inhoud van dlm of dvm, maar zij veranderen
het visualisatieproces en daarmee indirect de resulterende
kaartbeelden. Het zijn meta-processen, processen op proces
sen. Ze ontstaan 00k niet uit de mentale landschaps- of visu-
alisatiemodellen zelf, maar uit een bewustzijn dat ingrijpen
mogelijk is. Voor deze veranderingen is (meestal visuele) in-
teractie nodig, vandaar de term interactieve visualisatie.
Figuur 2. De bestu-
ringselementen bij
een DLM voor kin-
deren. Alles kan,
behalve tekst in het
beeldvlak plaatsen.
Figuur 3. Visuele
interactie en inter
actieve visualisatie
in ArcView.
Voorbeelden
De besproken processen zijn heel con-
creet te tonen aan de hand van allerlei
cad- en Gis-pakketten. Ik geef hier
drie voorbeelden, uit 'cad voor Kids'
(in een Duitse versie), ArcView 2.1
(een demoversie [esri, 1996]) en het
beeldbewerkingspakket beitel [Van
der Schans, 1989].
In 'cad voor Kids' (figuur 2) is een
driedimensionaal digitaal landschaps-
model te construeren, met huizen,
bomen, beesten, mensen, meubilair
enzovoort. Links in het venster Staat
een deel van de catalogus met objec-
ten, waar interactief uit te kiezen valt.
Rechts staan gereedschappen voor on-
der andere het verschuiven en aan el-
kaar koppelen van de objecten. Objec-
ten zijn 00k onzichtbaar te maken. Dit
is geen visualisatie-operatie maar een
wijziging van het object: het wordt als
het wäre met onzichtbaar makende
verf ingesmeerd. Met 'gewone' verf
kan 00k, daarvoor dient de kwast
rechtsonder. En er zijn natuurlijk 00k
werktuigen voor interactieve en dyna
mische sloop van enkele of alle objec
ten beschikbaar.
Middenonder staan de besturingsele-
menten voor het kiezen van een visu
alisatieproces. De keuze is helaas niet
groot: een hoog standpunt en een laag
standpunt, dichtbij, wat verder weg en
met een panorama als achtergrond, en
een blik vanuit vier of acht horizontale
richtingen. Aan het na keuze bereken-
de plaatje is verder niets meer te doen;
er zijn geen interactieve 'tools' om het
dvm te veranderen. De beleefde vraag
van het paard heb ik daarom maar met
een tekenpakket in de screendump
(dus in een dvm) gemonteerd. 'cad
voor Kids' bevat overigens 00k mooie
voorbeelden van de integratie van be-
rekende dvm's met permanent opgesla-
gen dvm's.
Het tweede voorbeeld (figuur 3) is ge-
maakt met ArcView. Hier is alles mo
gelijk, hoewel vaak in beperkte mate.
Je kunt, na enig zoeken in de docu-
mentatie, de onderliggende data in het
dlm wijzigen. Er zijn 00k interactief
grafische elementen aan het dvm toe te
voegen: de tekst "dit is een visualisatie-
model!" en de gearceerde rechthoek.
Maar het belangrijkste van ArcView is
toch wel de interactieve visualisatie. Je
kunt kiezen wat je wil zien (onder an
dere via de legenda links) en hoe je dat
wil zien: als tabel, als grafiek of dia
gram, als kaart, en 00k door verande-
Löttdt/se
GR Baumgartner Industriel (1-1)
S R Jones Residential (R-1;Q
Sem s Service Industrie! (!-1)
GR Baumgartner. Industriel (-1)
S R Jones T Residential (R-l-CJ
K L FranK j Residente! (R 1 -C)
K Sanders Industrie! JH'.
Getting to Know ArcView
File Edit Table Field Window JHelp
□□□□Hl
o
Colnr Foreqround
Legend Editor
Bldq
invi1
Delete
Symbols Q Labels Values
ClassHy
I lundom
Revert j
