KARTOGRAFISCH TIJDSCHRIFT
werd. Hij bedankte de medewerkers
aan het congres voor hun inzet en
wenste de Organisatoren succes.
Frans van der Wel, voorzitter van de
werkgroep Kartografie en Vormgeving
(opgericht in 1994), bracht de doelstel-
lingen van de werkgroep naar voren:
het stimuleren en (verder) ontwikkelen
van de kaart als symboolontwerp en
het versterken van de aandacht voor
vormgevende aspecten binnen het gis-
tijdperk.
Hij wees er tevens op dat dit de eerste
keer is dat de werkgroep een dergelijke
activiteit organiseerde en dat een en
ander in samenwerking met de werk
groep Kartografische Productietech-
nieken tot stand is gekomen.
Na en mede vanwege een lange voor-
bereidingsperiode konden lezingen,
Workshops, expositie en andere activi-
teiten gecombineerd worden.
Prof. Paul Mijksenaar's lezing: 'Een
broodje Kartografie- uit het dagelijks
menu van de Nederlander - volgde de
Nederlanders van 's ochtends vroeg
thuis tot het naar bed gaan, en bleek
een succes. Hierbij werd kaartmateri-
aal van diverse bronnen uit Nederland
vergeleken, met name een aantal pro-
ducten van krantenkartografie waarbij
het journalistieke aspect overheerste.
Met een paar voorbeelden gaf hij zijn
bedoeling weer, zoals het onderschei-
den van hoofd- en bijzaken, wat vaak
moeilijk is; hij had dan 00k veel kri-
tiek op de vertoonde kaartbeelden. Hij
bestempelde de Shell 1:250.000 kaart
als een typisch Falkplan-product, vond
de Openbaar-vervoer-kaart van de ns
veel te druk (buslijnen vaak onlees-
baar). Daarentegen was er lof voor de
Michelinkaart waarop haarscherpe beei
den en zelfs leesbaar de doorrijhoogten
vermeld staan. Mijksenaar vertoonde
dias van goed en siecht kaartmateriaal
met nadruk op de mislukkingen.
Michel van Elk leidde het project De
tijd in beeld in met ervaringen uit de
praktijk bij dagblad Trouw waar hij
werkzaam is als kartograaf. Hij gaf de
toehoorders aan de hand van voorbeel
den enig inzicht in het snelle produc-
tieproces en bood de deelnemers een
exemplaar van de krant van die dag
aan waarin het product (een kaartfrag-
ment) was versehenen.
Paul Ariese en Richard van der Horst,
Studenten aan de Hogeschool voor de
Künsten te Kampen, vertelden hoe
hun ontwerp voor een kalenderblad
tot stand was gekomen en gaven de
beperkingen aan. Voor hen was het
niet eenvoudig geweest om het karto-
grafie-aspect hier in te brengen.
Een aantal onderwerpen en begrippen,
plus typerende kenmerken, vormden
samen met de typografie de basis voor
het ontwerp. De combinatie van de in-
gredienten viel tegen en een poging een
3D-projectie te integreren gaf niet het
gewenste resultaat. Uiteindelijk kozen
zij voor de route van A naar B door en
op Parijs. Punten uit het onderzoek en
sfeerbepalende elementen werden ge
combineerd. Hoewel de route die be-
paald en bewerkt werd tot een kaartuit-
snede voor het kalendarium misschien
als raakvlak niet astronomisch verant-
woord kon heten, hadden zij toch veel
plezier beleefd aan de opdracht.
Een Verhaal uit de praktijk werd ver-
teld door Elvira Ferwerda en Cees Kla-
renbeek van Oranjewoud. In het kort
werd een uiteenzetting gegeven van
dagelijkse problemen, zoals beperkte
tijd en middelen en de moeilijkheden
die er regelmatig zijn met het aangele-
verde bronmateriaal. Eveneens gaven
zij aan hoe kartografen en vormgevers
binnen de afdeling Vormgeving, Kar
tografie Reproduktie met elkaar sa
menwerken om aan deze problemen
het hoofd te bieden.
Bij het ontwerp van het kalenderblad
is aan verschillende collega's gevraagd
de route die zij naar het werk nemen
te tekenen. Hierin blijkt een enorme
diversiteit te zitten, zowel in teken-
techniek, in aandacht voor details, als
in de route zelf. Er zijn namelijk vele
wegen die naar Rome leiden. Deze
1997-XX111-3
schetsen zijn samen met een kalendari
um digitaal verwerkt tot een aantrek-
kelijk kalenderblad.
Heiaas was prof. Berann, wegens
zwakke gezondheid, op het laatste mo-
ment niet in Staat gebleken de reis
naar Enschede te maken. In plaats
daarvan schetste Ferjan Ormeling,
ogenschijnlijk niet gehinderd door een
körte voorbereidingstijd, een overzicht
van zijn werk. Ormeling vertoonde
hierbij een diacollectie van Berann die
hij op voortreffelijke wijze van com-
mentaar voorzag. Chronologisch werd
een beeld gegeven van zijn werk, van
zijn ontwikkeling en - aan de hand van
persoonlijke ervaringen - van de mens
Berann. Zijn verhaal is gepubliceerd in
KT 1997.XXIII.1 (pp. 19-24).
De inleiding van Ton Mank, docent
kartografie bij het itc, was bedoeld als
toelichting bij de Workshops die gedu-
rende de congresdagen konden wor
den bezocht. Hij zette kort uiteen wat
er gedaan kon worden voor en döör de
deelnemers.
Daarnaast kregen de deelnemers
groepsgewijs een rondleiding door het
nieuwe complex. De eerste dag werd
afgesloten in een sfeervol restaurant in
Enschede. De avond werd met een ge-
zellig samenzijn in internationale am-
biance voortgezet.
Het openingswoord van de tweede dag
was aan Johan A. M. Smeulders, voor
zitter van de werkgroep Kartografisch
Productietechnieken. Hij memoreerde
kort de geschiedenis van de werkgroep
sinds 1979. Bij de samenwerking van
Prof. Ormeling ab 'explicateur' bij de diapresentatie van Berann.
51
