KARTOGRAFISCH TIJDSCHRIFT
I997-XXIII-3
bruik wel voor een leuke aankleding
van de kaart, maar zijn als bron van
informatie niet betrouwbaar. De adas
geeft verder geen enkele coeristische
informatie. Wil men een tochtje naar
de Efteling, Madurodam of Artis plan
nen, dan moet men zelf weten waar
het ligt. De atlas geeft wel de wegen
weer die er längs of naar toe lopen,
maar niet de attractie zelf. De kaarten
bevatten geen informatie over afstan-
den en 00k niet over de hoogte van het
terrein of de steilte van wegen.
Uit de inleiding blijkt, dat de kaarten
längs digitale weg zijn opgebouwd uit
een wegassenbestand, dat is verkregen
door digitaliseren van de hartlijnen
van wegen op luchtfoto's uit 1992 en
1993. Datzelfde wegassenbestand is
00k gebruikt voor cd-rom Easy Travel
Pro (eiders besproken in dit nummer)
en afkomstig van Andes Electronics bv.
De kaarten zien er goed uit en komen
door de zachte kleurstelling en het
kleine schrift zeer rüstig en aangenaam
over. Maar het lezen van het kleinste
schrift vergt wel enige inspanning. Het
is jammer, dat bij de reproductie geen
richtingloos raster is gebruikt, waar-
door het lijnwerk wat rafelig is. Maar
dat zal de meeste gebruikers niet stö
ren en dat wordt meer dan goed ge-
maakt door het rüstige en aangename
kaartbeeld.
Het register achterin telt 16 pp. en be-
vat bijna 8.500 namen, wat ongeveer
evenveel is als in de eerder genoemde
ANWB-atlassen. Het register geeft ach
ter iedere naam 00k de gemeente
waarin deze ligt en een soortaandui-
ding als plaats, water, Streek, gemeen
te, afslag e.d. De in de kaart voorko-
mende straatnamen staan er niet in,
maar dat is gezien de Sterke generalisa-
tie 00k niet nodig. Een verklaring bij
het register (onmisbaar vanwege de
gebruikte afkortingen) Staat voorin bij
de legenda en dat is onhandig. Alle
verwijzingen van register naar kaart
gaan volgens kaartnummer en rd-
coördinaten in km, wat goed en snel
werkt.
Samenvattend kunnen we stellen, dat
deze atlas niet geschikt is voor toeris-
ten, wandelaars, hetsers en treinreizi-
gers. Ook is de thematische informatie
weinig betrouwbaar. Wel is de atlas
volledig in de weergave van het wegen-
stelsel en van plaatsen en gemeenten,
inclusief hun namen. De Robas Atlas
van Nederland is daarmee een eigenzin-
nige en schappelijk geprijsde wegen-
atlas, bestemd voor automobilisten die
alleen willen weten welke plaats waar
ligt en längs welke weg ze daar kunnen
komen. En daarbij worden ze geholpen
door een rüstig en prettig ogend kaart
beeld.
M.A. Damoiseaux
La cartografia dels Pai'sos Baixos:
15, 16, 17, 18 i 19 de febrer de 1993
Organitzat per l'Institut Cartogräfic
de Catalunya i el Departament de
Geografia de la Universität Autöno-
ma de Barcelona. Barcelona: Insti
tut Cartogräßc de Catalunya, 1995.
Primera ediciö. 267 pp., z/w ill. (Ci-
cle de conferencies sobre histöria de
la cartograßa; 4rt curs).
isbn 84-393-3284-X
AI verscheidene jaren heeft het Institut
Cartogräfic de Catalunya speciale cur-
sussen georganiseerd op het gebied van
de geschiedenis van de kartografie.
Daarbij stond ieder jaar een bepaald
land centraal, waarvoor uit dat land
deskundigen aangetrokken werden om
een reeks Colleges te verzorgen. Als eer-
ste cursus stonden in 1989/1990 Colle
ges op het programma, die een alge-
mene inleiding op de geschiedenis van
de kartografie boden. Het jaar daarop
stond de geschiedenis van de Iberische
kartografie centraal, waarna vervol-
gens, in een derde cursus, de Italiaanse
kartografie aan bod kwam. Voor 1993
had Nederland de eer om een College -
reeks in deze Catalaanse serie voor te
bereiden. Inmiddels zijn in deze cyclus
alweer de Franse kartografie, de histo
rische kartografie van de Duitstalige
landen en de Britse kartografie ge-
volgd. Hoe ambitieus en grondig de
opzet van deze cyclus is blijkt wel uit
de keuze van de docenten en ook de
goed verzorgde publicatiereeks die pa
rallel eraan verschijnt. Het zijn steeds
boekjes van twee- driehonderd pagi-
na's, alle met een zelfde lay-out, eenvou-
dig maar doeltreffend, vergezeld van
een redelijk aantal goede afbeeldingen
in zwart/wit.
Onze aandacht gaat vanzelfsprekend in
het bijzonder uit naar wat in de Ne-
derlandse cursus, weerspiegeld in het
onderhavige boek, aan de orde is ge-
weest. Het boek steunt op de bijdra-
gen van drie auteurs, te weten Dirk de
Vries, conservator van de Collectie Bo-
del Nijenhuis in de ub Leiden, Peter
van der Krogt, als historisch kartograaf
verbonden aan de vakgroep Kartogra
fie van de Universiteit Utrecht, en Jan
Smits, kaartbeheerder bij de Koninklij-
ke Bibliotheek te Den Haag. Ofschoon
de publicatie in principe in de Cata
laanse taal gesteld is (titel, bibliografi-
sche gegevens, inleiding en körte intro-
ducties van de auteurs) is de 'voertaal'
Engels. Als aanpak is gekozen voor een
tweeledige beschouwing van de ge
schiedenis van de kartografie-beoefe-
ning in Nederland, namelijk de over-
heidskartografie en de commerciele tak
van de kartografie. In het derde ge-
deelte (maar bijna de helft van het vo-
lume uitmakend) wordt aandacht ge-
wijd aan 'kaartbeherend Nederland'.
Als eerste geeft De Vries in drie hoofd-
stukken een overzicht van de kartogra
fie die door en voor de overheden tot
stand is gebracht. Dat proces loopt
uiteen van het niveau van het Habs-
burgse Rijk tot het regionale niveau
van de waterschappen. Daar doorheen
loopt een chronologische lijn, bepaald
door de achtereenvolgende historische/
staatkundige structuren van de Neder-
landse overheden. Benadrukt wordt,
dat de overheidskartografie, hoewel
minder opvallend en vaak in veel klei
nere hoeveelheden geproduceerd dan
de commerciele, dichter bij de bron zit
dan de fraaie commercieel geprodu-
ceerde kaarten en atlassen, die de gehe-
le wereld in grote hoeveelheden over-
spoeld hebben. Illustratieve voorbeel-
den uit de Collectie Bodel Nijenhuis
ondersteunen de tekst. De benadering
vanuit het overheidsperspectief, ge-
combineerd met veel literatuurverwij-
zingen uit recente publicaties, geven
een frisse visie op en een nieuwe di-
mensie aan zaken die uit de aard der
zaak wel eens eerder aan de orde zijn
geweest, bijvoorbeeld in het (Neder-
landstalige) werk van Fockema Andre -
ae en Koeman.
Van der Krogt behandelt de commer
ciele kartografie in Commercial Carto-
graphy in the Netherlands: with particu-
lar reference to atlas production (iöth-
i8th centuries). De verbijzondering in
de ondertitel is niet zonder reden aan
gebracht; het overgrote deel van deze
bijdrage handelt uitsluitend over atlas
sen. Van der Krogts deskundigheid op
dit gebied Staat er wel borg voor dat we
in dit betrekkelijk beperkte kader een
stortvloed aan wetenswaardigheden ge-
presenteerd krijgen. Menige grafiek en
tabel brengen ordening en daardoor
meer inzicht in deze complexe materie.
De bijdrage van Jan Smits slaat in ze-
kere zin een brug tussen de geschiede
nis en de hedendaagse situatie van de
Nederlandse kaartencollecdes. Dit on-
derdeel heeft iets weg van een up-to-
60
