63
I
KARTOGRAFISCH TIJDSCHRIFT
derland een verdeling van de verant-
woordelijkheid als het gaat om situatie
(het Kadaster) en hoogte (Rijkswater-
staat). De laatste keer, dac de geoi'de
bepaald werd, was in 1985 en de daar-
bij gerealiseerde nauwkeurigheid be-
droeg ongeveer 10 tot 20 cm. Met de
komst van GPS is driedimensionale
plaatsbepaling mogelijk en dus is Sa
men voeging van situatie- en hoogte-
meting aan de orde. De grootste uitda-
ging daarbij voor geödeten is het ma-
ken van een zo exact mogelijke be-
schrijving van de relatie tussen de ge
oi'de en de ellipsoide. De ellipsoide van
Bessel (gekozen voor de kartering van
Nederland) en de NAP-geo'fde sluiten
vrij goed op elkaar aan, dat wil zeggen
dat de afwijkingen binnen Nederland
globaal plus en min een meter bedra-
gen. Vergeleken met de GPS-ellipsoide
(WGS84) ligt het NAP-vlak er ruim 40
meter boven. Het aan het eind van de
jaren tachtig opgezette project van de
Meetkundige Dienst van de Rijkswa-
terstaat en de Faculteit der Geodesie
van de Technische Universiteit Delft
had tot doel de geoi'de van Nederland
te bepalen met een nauwkeurigheid
van 1 tot 2 cm. Daartoe werden op
7800 plaatsen in Nederland zwaarte-
krachtsmetingen gedaan en werden be-
rekeningsmethoden en berekenings-
technieken verbeterd.
In het proefschrift van De Min wor
den deze verbeteringen uitvoerig be-
schreven en worden de resultaten en
de kwaliteit van de, thans voor gps be-
schikbare, geoi'de beschouwd.
Dat de geodetische wetenschap zo boei-
end is blijkt 00k hier weer uit het feit,
dat geen enkele formule en geen enkele
berekening op zichzelf Staat, maar
steeds weer moet worden beschouwd in
relatie tot allerlei mogelijke fouten, het
verband tussen die fouten en de manier
waarop die fouten zieh kunnen voort-
planten. Dat is 00k de reden waarom
de belangrijkste formule uit het proef
schrift (de dubbelintegraal van Stokes
waarmee de geoi'dehoogte in een be
paald punt uit zgn. zwaartekrachtano-
malieen kan worden berekend) de no-
dige toelichting krijgt. Een verhande-
ling van een zeer hoog wetenschappelijk
gehalte, maar in duidelijke taal en met
goede illustraties. Het resultaat 00k van
een enorme inspanning, waardoor Ne
derland nu kan beschikken over een
geoi'de met een nauwkeurigheid van 1-2
cm. Hierdoor is het mogelijk geworden
gps nu 00k serieus te gaan gebruiken
voor hoogtemetingen. Het nieuwe geoi-
demodel is in de vorm van een compu-
terprogramma verkrijgbaar bij de afde-
ling nap van de Meetkundige Dienst
van de Rijkswaterstaat. Op basis van
een grid kan hiermee voor ieder punt in
Nederland de geoi'dehoogte ten opzich-
te van WGS84 of Bessel worden bepaald
en kunnen GPS-hoogten dus worden
omgerekend naar nap.
P.G.M. Mekenkamp
Noot van de redactie
De minister van Verkeer en Waterstaat heeft:
goedgevonden dat de nieuwe geoi'de van Ne
derland officieel de MiN-geoi'de heet.
Gis-functionaliteit voor
Macromedia FreeHand: Avenza
MaPublisher Xtra plug-in filter
Prijs 995,— excl. btw
(voor 1 licentie)
FreeHand
Dat Macromedia FreeHand (voorheen
Aldus FreeHand) een plaatsje heeft ge-
vonden in de harten van menig karto-
graaf zal genoegzaam bekend zijn. Het
pakket heeft een uitgebreide grafische
functionaliteit, is betrouwbaar en ge-
bruikersvriendelijk, en wordt geken-
merkt door een duidelijke program-
mastruetuur. Dat alles heeft ervoor ge-
zorgd dat het in menige kartografische
instelling of studio op ruime schaal
wordt toegepast voor de vervaardiging
van velerlei soorten kaarten. Nu bijna
iedereen de beschikking heeft over een
PowerMac of Pentium PC met Win
dows 95 of Windows nt zijn er kaar
ten mee te produceren die zo complex
zijn dat ze een aantal jaren geleden al-
leen op zware werkstations tot stand
konden komen.
FreeHand Staat 00k bekend om zijn
zeer goede (grafische) uitvoermogelijk-
heden. Kleurgescheiden uitvoer of ex-
port naar allerlei standaard grafische
bestandsformaten is geen enkel pro-
bleem. FreeHand 7.0 biedt 00k de
mogelijkheid om direct documenten
uit te voeren voor Internet-toepassin-
gen in de vorm van Shockwave- of
Flash-bestanden. Kortom, het is een
programma dat door elke praktiseren-
de kartograaf serieus wordt genomen,
en dat niet alleen in Nederland.
Zijn er dan geen nadelen? Zeker wel.
Zo is het nodig om meerdere lagen te
gebruiken voor contouren van wegen
met een (gekleurde) invulling, en voor
het creeren van viadueten, op- en afrit-
ten enz. De beperkte mogelijkheden
1997-XX111-3
om rasters over kleurvlakken heen te
zetten en om de oorspronkelijke reso-
lutie te behouden van transparante ras
terbeeiden zijn eveneens voorbeelden
van nadelen. Verder is er geen moge
lijkheid om een directe connectie met
een Gis-pakket te maken, of om gege-
vens direct vanuit een databank over te
halen met behoud van de coördinaat-
en attribuutgegevens. De DXF-import-
filter funetioneert niet naar behoren,
en uitvoer van in FreeHand geimpor-
teerde (en wellicht inmiddels gerevi-
seerde) bestanden is een probleem.
Kortom, nog geen ideale situatie.
MaPublisher
Met de mogelijkheid om nu zelf func
tionaliteit toe te voegen aan FreeHand
via zogenaamde plug-ins (Xtras) is
echter de weg geopend naar een pak
ket waarin (karto-)grafische en gis-
functionaliteit aan elkaar kunnen wor
den gekoppeld. De Canadese firma
Avenza Software heeft hierop inge-
speeld met een Xtra plug-in filter, Ma
Publisher 2.1 - niet te verwarren met
Mappublisher van een concurrerende
firma - die een aantal Gis-functies toe-
voegt aan de bestaande FreeHand-
functionaliteit.
Hiertoe behoren onder meer:
import van een aantal bekende gis-
bestandsformaten zoals: AutoCAD
dxf, Are View (shp, dbf), Arclnfo
(lin, pnt, pol, gen), Mapinfo (mid,
mif) en usgs (dlg, sdts);
export naar Mapinfo (mid, mif) en
pdf;
transformatie van bestanden naar
meer dan honderd verschillende pro-
jecties;
koppeling tussen legenda en kaartob-
jecten;
objeetbeheer (veranderen, koppelen
en reviseren van attribuutgegevens),
bijvoorbeeld voor het automatisch
plaatsen van tekst in de kaart;
het construeren van graadnetten op
basis van coördinaten;
het toekennen van coördinaten aan
gei'mporteerde TiF-bestanden.
Enkele ervaringen
De eerste ervaring met MaPublisher
versie 2.0 was niet direct overweldi-
gend. Hoewel we enthousiast waren
over de vele mogelijkheden die het
pakket leek te bieden, leverde het ech
te werken met de verschillende gereed-
schappen nogal wat frustraties op. We
waren in eerste instantie vooral be-
nieuwd naar de import-, export- en
projectiemogelijkheden. Regelmatig
liepen FreeHand en Windows muur-
