54
KARTOGRAFISCH TIJDSCHRIFT
ze functioneel gedifferentieerd hetgeen
ze veel bruikbaarder maakt voor het
onderwijs. De inhoudelijke eindcon-
clusie moet zijn dat er sprake is van
een veel grotere informatierijkdom, die
veel meer mogelijkheden biedt voor de
interpretatie, maar dat men soms jon-
ge ogen nodig heeft om die extra in-
formatie er ook uit te halen.
Productie-aspecten
Zoals gezegd is de atlas nu in zeskleu-
rendruk vervaardigd (zwart, rood, cy-
aan, geel, bruin en grijs). Het grijs is
voor de schaduwering gebruikt, en het
bruin voor de contouren, zodat het
zwart alleen voor de beschrifting wordt
toegepast, wat het kaartbeeld minder
zwaar belast. Alles is digitaal aanwezig
(de atlas wordt op een Intergraph-sys-
teem geproduceerd), hetgeen de taak
voor de revisie (er is een tweejarige re-
visiecyclus gepland) aanzienlijk moet
vergemakkelijken. Er zijn speciale da-
tabases voor de legenda's aanwezig
(hetgeen de vertaling vergemakkelijkt
ten behoeve van de Franse en Italiaan-
se edities) en ook de index is digitaal
opgebouwd. Het papier werkt een
beetje vaal, vooral bij foto's.
Structuur
Na het gedeelte over Zwitserland (32
pp.) worden Europa (56 pp.), de we-
relddelen (62 pp.) en de wereld (15
pp.) behandeld. De volgorde bij Zwit
serland is: eerst een overzichtskaart,
dan detailkaarten met typische land-
schappen, overzichtskaarten van geolo-
gie en vergletsjering, detailkaarten met
typische landschappen en met veran-
deringen in het cultuurlandschap, kli-
maatkaarten, een detail van Tessin met
bijbehorend satellietbeeld, kaarten van
de bevolking, staatkundige indeling,
percentage buitenlanders, taal, gods-
dienst, waterverzorging, energie, land-
bouw, veeteelt, industrie en diensten-
sector, overzichtskaart Alpen. Het deel
eindigt met de grote Steden: Basel,
Bern, Zürich, la Chaux-de-Fonds,
Geneve. De volgorde van dit Zwitserse
deel komt niet erg logisch over.
Na Zwitserland worden, met de klok
mee en beginnend bij Frankrijk, de
overige delen van Europa behandeld,
op kaarten op de schaal 1:4 miljoen, in
zowel overzichts- als economische uit-
voering: Frankrijk (Nederland 1:1 mil
joen), Britse eilanden, Midden-Europa,
Scandinavie, Europees Rusland (1:15
miljoen), Aziatisch Rusland (1:15 mil
joen), Donaulanden, Balkan, Italie, Ibe
risch schiereiland. Dan volgen de conti-
nenten, waarbij met uitzondering van
I997-XXIII-4
Afrika (1:30 miljoen) en Zuid-Amerika
(1:25 miljoen) van alle gebieden over
zichts- en economische kaarten op de
schaal 1:15 miljoen aanwezig zijn. Dat
zit allemaal weer logisch in elkaar.
De volgorde van het gedeelte met
kaarten van de hele wereld kan weer
beter. Nu begint het met kaarten van
vegetatie en bodem, dan volgt een geo-
grafische overzichtskaart, dan klimaat,
agrarische productie, bevolking, eco
nomic, productie van energie en ert-
sen, toerisme en verkeer en tenslotte
tektoniek en tijdzones.
Toegang tot de atlas
Afgezien van een legenda voor de hele
atlas, die ook losgeknipt kan worden
(hij is dubbel aanwezig, als garantie te-
gen het zoekraken) kent de atlas een
inhoud, een zakenregister een index
van geografische namen, schutbladen
met kaartindexen van Europa resp. de
wereld. De legenda's worden bij veel
kaarten herhaald. De atlas is evenwich-
tig, niet beinvloed door exemplarische
leerplannen die de aandacht alleen op
bepaalde gebieden willen richten, en
biedt een interessante afwisseling van
kaarttypen. Prof.dr. R. Barr is thans
bezig de laatste hand te leggen aan een
speciaal handboek voor leraren dat de
interpretatiemogelijkheden van de ver-
schillende kaarten in de atlas behan
delt. In afleveringen van het Zwitserse
tijdschrift Geographia Helvetica zijn
daar al wat voorbeelden uit getoond.
Toekomst
Toch zal de atlas ook na deze transfor-
matie niet tot rust komen. De publica-
tie valt in een periode waarin, op het-
zelfde instituut, van de nationale atlas
een CD-ROM-versie wordt voorbereid
en een andere Atlas van Zwitserland
voor het Internet wordt geproduceerd.
In begeleidende artikelen in Geogra
phia Helvetica wordt al verwezen naar
het bewerken van een concept voor
een CD-ROM-versie van deze schoolat-
las. Wellich t kunnen de schooltassen
van de Zwitserse kinderen (in veel
kantons krijgen de scholieren de atlas
verstrekt door de school) in de toe
komst kleiner worden doordat ze met
de CD-ROM-versie op stap kunnen. Het
is dus mogelijk de laatste geheel papie
ren versie van de atlas die hier bespro-
ken wordt. Maar wanneer de andere
producten uit dezelfde stal een maat-
staf zijn, zal ook voor de digitale versie
gelden dat we onder de indruk zullen
zijn van de grafische kwaliteit.
F.J. Ormeling
Easy Travel Print - De complete
stratenatlas van Nederland
Weesp: Uitgeverij robas BV, 1997.
Ontwerp, kartografie en index:
Andes Electronics bv, Eindhoven.
Formaat A4, XXI pp. inleiding,
1261 pp. kaarten (zwart-wit),
282 pp. index.
ISBN 90 72 770 862. Prijs 49,-.
Eerder versehenen de Easy Travel cd-
rom f 149,-) en de Easy Travel Pro
229,-)(zie bespreking in KT 1997.3);
nu is ook een analoge uitdraai uit het
bestand gerealiseerd. Hoe verhoudt die
papieren versie zieh nu tot de digitale
versie, die meer uitgebreide zoekmoge-
lijkheden, een routeplanner en dergelij-
ke heeft, en kaarten in kleur bevat?
Na een indexblad 1:600.000 van de
overzichtskaarten (waarop het in ver
band met te weinig plaatsnamen moei-
lijk zoeken is) is er een plaatsnamenin-
dex, en dat is de werkelijke ingang tot
het bestand. Er is uitgegaan van een
zoekpatroon waarbij men plaats- en
straatnaam weet. Via de plaatsna-
menindex is er een verwijzing naar het
blad van de overzichtskaart waarop de
plaats ligt (niet naar de eventuele de
tailkaarten), en vooral naar de gemeen-
te. De straat kan men dan eventueel
op de aangegeven overzichtskaart vin-
den, maar beter via de op gemeenten
ingedeelde straatnamengids achterin.
Daar Staat dan weer een code die ver-
wijst naar overzichtskaarten of detail
kaarten van de plaatsen.
De overzichtskaarten hebben de schaal
1:40.000 en zijn duidelijk uitgevoerd.
Wanneer de situatie te complex zou
worden voor de leesbaarheid is naar
een systeem van nummerverwijzing
overgegaan. Op de overzichtskaarten
wordt met kaders verwezen naar detail
kaarten van de plaatsen, op schaal
1:15.000 dan wel 1:7500. Het zoekgrid
voor overzichtskaarten en detailkaarten
is hetzelfde. Straatnamen zijn conse-
quent in kapitalen opgenomen, plaats
namen in onderkastletters of in vette
kapitalen. Waternamen zijn cursief.
De verwijzing van de indexen naar de
kaarten is op een goede en efficiente
manier opgelost; van de kaart uitgaand
is het minder. Wanneer ik bijvoorbeeld
de naam van een met een code (1) op
de overzichtskaart aangegeven straat
wil opzoeken, moet ik eerst gissen in
welke gemeente de plaats ligt (gemeen-
tenamen staan niet op de overzichts
kaarten), vervolgens in de straatna-
menindex onder de betreffende ge-
