KARTOGRAFISCH TIJDSCHRIFT
I997-XXIII-4
meente zoeken welke straatnamen alle-
maal in het betreffende gridvak liggen,
en dan bij die straatnamen kijken wel
ke ervan de code (1) had. Het zou in
elk geval helpen wanneer 00k de ge-
meentenamen op de overzichtskaarten
zouden staan.
In Friesland staan de plaatsnamen nog
alle in de Nederlandse versie; de straat
namen zijn, waar dat zo door de ge-
meenten is vastgelegd, al in het Fries
weergegeven. Het is intrigerend het
verloop van de grens tussen Friese en
Nederlandse plaatsnamen met dat van
de gemeentegrenzen te vergelijken:
mijn vingers zaten al snel van het in-
tensieve gebruik onder de drukinkt.
We raken een beetje gewend aan de
bijzondere prestaties van onze infor-
matiemaatschappij, en kijken wellicht
nauwelijks meer op bij een uitgave zo-
als deze. Toch is er wel degelijk sprake
van een fantastisch product (alle
straatnamen in een band met kartogra-
fische weergave), 00k in de papieren
versie, voor een bespottelijk läge prijs -
waarschijnlijk alleen mogelijk omdat
het bestand al met de digitale versies
betaald is. Ook voor wie die andere
versie al heeft is dit een nuttig back-up
systeem dat men ook in de auto mee
kan nemen, voor degenen die hun lap-
top met CD-ROM-voorziening thuis la-
ten.
Wat missen de analoge klanten? Het
gemak om maar een straat- en plaats-
naamcombinatie in te tikken en ver-
volgens die op de kaart op de grootste
schaal afgebeeld te zien. Het gemak
om een route uit te zetten, en vervol-
gens uit te drukken in kilometers, tijd
of geld. De meetfunctie bepaalt ook de
coördinaten van elk aangegeven punt.
De kaart is te annoteren met barrieres,
waarmee ook bij het rekenen rekening
wordt gehouden. De informatiepijl
zorgt ervoor dat alle Straten, ook dege-
ne die op de kaart te klein zijn om hun
naam op te nemen, snel benoemd
worden. Met een duizelingwekkende
snelheid wordt alles getoond, en voor
de papieren versie is daar dus een hoop
zoekwerk voor nodig. De vergelijking
maakt nog eens extra duidelijk dat bij
de papieren versie voorrang is gegeven
aan het zoeken op de tekst in plaats
van het zoeken op de kaart, terwijl dat
dus in de digitale versie allebei kan.
Maar dat doet niets af aan de gunstige
prijs/kwaliteit-verhouding. Tenslotte
mag je voor een aankoop van 50,-
best wat minder functionaliteit hebben
dan voor 150,-.
F.J. Ormeling
Fietsen längs de Waterlinies; een
geografische ontdekking
Samenstelling: P. Beukenkamp,
W. de Natris H. Broere.
Kartografie: Topografische Dienst
Kartlab frw Utrecht: Konink-
lijk Nederlands Aardrijkskundig
Genootschap, 1996.
1 kaart in zwart wit met steunkleur.
Totale kaartblad: 42 cm hoog x 60
cm breed. Routekaart: 42 cm hoog
x 36 cm breed. Prijs: 8,50
Ter gelegenheid van het 28th Interna
tional Geographical Congress in 1996
heeft het Koninklijk Nederlands Aard
rijkskundig Genootschap (knag) een
fietsroute samengesteld längs de over-
blijfselen van de Hollandse Waterlinie
en de Stelling van Amsterdam. De
route is in het rood aangegeven op een
zwart-wit scan van een topografische
kaart 1:50.000.
Behalve via de kaart wordt er middels
tekst informatie verstrekt over de rou
te. Er wordt beschreven wat waterli
nies zijn, hoe ze in het landschap voor-
komen en hoe het onder water zetten
in zijn werk ging. De auteurs raden de
fietsers aan dit deel te lezen voordat je
op stap gaat. Daarnaast is er informa
tie over wat er onderweg te zien valt.
Hiervan is het de bedoeling de tekst
onderweg te lezen. Op de kaart staan
cijfers die corresponderen met cijfers
in de tekst. Op die manier wordt je tij-
dens het fietsen bij het gebruiken van
de kaart er op attent gemaakt wanneer
er iets te lezen valt. Heiaas geven de
cijfers op de kaart slechts een ruwe be-
nadering van de locatie van de beziens-
waardigheden. Zo Staat er op de kaart
ten zuiden van Abcoude het cijfer 15.
Dit cijfer heeft betrekking op de gehe-
le weg van Abcoude naar Baambrugge.
Wat er te zien is längs deze weg Staat
beschreven in paragraaf 15. Hierin
wordt onder andere vermeld dat je de
fundamenten van het middeleeuwse
kasteel van Abcoude passeert. Dit zou
bij de wegsplitsing links van de weg
moeten staan. Op de kaart is een cirkel
rechts van de weg getekend, maar er
Staat niet bij of dat de voormalige loca
tie van het kasteel is. De beschrijving
helpt me ook niet veel verder, want ik
weet niet welke wegsplitsing bedoeld
wordt en na hoeveel meter het links
ligt. Na Abcoude let ik er voortdurend
op of ik aan de linkerkant van de weg
restanten van een kasteel bespeur,
maar ik kan niets ontdekken. Ik vind
het frustrerend het beschreven element
niet in het landschap te kunnen her
kennen, omdat ik niet weet waar ik
naar moet kijken. Ik heb grote delen
van de route längs de waterlinies al
vele malen gefietst, maar ik verwacht
door middel van deze kaart meer ach-
tergrondinformatie te verkrijgen over
wat ik om me heen zie. Waarschijnlijk
ben ik al vele malen längs heuvels en
gebouwen gereden die ik nooit bewust
gezien heb, laat staan dat ik weet wat
de functie er vroeger van was. De loca
tie van het voormalig kasteel had
mijns inziens exact op de kaart aange
geven moeten worden net als alle an
dere locaties die in de tekst worden ge-
noemd. Wat is anders de toegevoegde
waarde van deze zwart-wit kaart boven
een Dwarsstapkaart - een topografi
sche kaart 1:50.000 in kleur waarbij
80% van de Waterlinieroute in het
fietsroutenetwerk is opgenomen?
Een bijkomstig voordeel van het op de
kaart aangeven van de locaties die in
de tekst genoemd worden, is dat je tij-
dens het fietsen kan volstaan met het
gebruiken van de voorzijde van de
kaart, terwijl je toch geattendeerd
wordt op bezienswaardigheden längs
de weg. Je hoeft de kaart dan niet tel-
kens uit te vouwen en om te draaien.
Een niet al te geliefde bezigheid bij het
fietsen door weer en wind.
De topografische kaart 1:50.000 is een
goede ondergrond om deze historische
rondrit van 55 kilometer op te projec-
teren. Het is alleen jammer dat de
kaart in zwart-wit is afgedrukt en dat
de legenda en de schaalstok ontbreken.
Dit maakt de kaart moeilijker te inter-
preteren dan een gewone topografische
kaart.
De route is zeer geschikt voor fietsers.
Het voert voor het merendeel over rüs
tige en mooie wegen. De rijrichting is
alleen ongebruikelijk. De fietsers wor
den een rondje linksom geleid, terwijl
rechtsom van uit verkeersveiligheids-
oogpunt beter is. Deze rijrichting wordt
overigens niet op de kaart aangegeven.
In welke richting men geacht wordt te
rijden wordt alleen duidelijk aan de
hand van de volgorde van de tekstuele
informatie en de routebeschrijving. Dit
laatste is een zeer beknopte beschrijving
hoe men moet rijden. Het is echter zo
beknopt dat men de kaart beslist nodig
heeft om de weg te kunnen vinden. De
beschrijving had of gedetailleerder op-
gesteld moeten worden of het had net
zo goed weggelaten kunnen worden.
Op de achterkant van de kaart wordt
in weinig woorden informatie verstrekt
over de overblijfselen van water- en
verdedigingswerken längs de route die
55
