Kaarten en het gebruik ervan
op het Internet
5
KARTOGRAFISCH TIJDSCHRIFT
ARTIKELEN
C.P.J.M. van Elzakker A. Koussoulakou
(ICC '97
gebruik van geografische informatie, kaartgebruik, Internet, onderzoek trefwoorden
use of geographica! information, map use, Internet, research keywords
utilisation de l'information geographique, utilisation des cartes, Internet, recherche MOTS-CLES
Het World Wide Web op het Internet is het nieuwste
en misschien nu al belangrijkste medium voor het
doorgeven van kaarten aan gebruikers. Volgens een
schatting van deskundige dr. Michael Peterson (vs) op
de iCA-conferentie in Stockholm (juni 1997) worden er
per dag via dit medium in de hele wereld al zo'n 10 mil-
joen kaarten gegenereerd. Hoogste tijd om wetenschap-
pelijke aandacht te gaan besteden aan het gebruik van
kaarten op het Internet!
Drs. Corne van
Elzakker is werk-
zaam bij de
Hoofdafdeling
Geoinformatics
van het ITC
(Postbus 6, 7500 aa
Enschede,
tel. 053-4874478,
e-mail:
elzakker@itc. nl).
Dr. Alexandra
Koussoulakou is
verbonden aan de
Afdeling Kadaster,
Fotogrammetrie en
Kartografie van de
Universiteit van
Thessaloniki in
Griekenland.
Het doel van onderzoek naar het ge
bruik van kaarten is het verbeteren van
de effectiviteit van deze gereedschap-
pen voor de overdracht van geogra
fische informatie, bijvoorbeeld door
middel van aanbevelingen voor het
ontwerp van Symbolen en voor het op-
zetten van Systemen voor het genere-
ren van kaartbeelden. Als gevolg van
ontwikkelingen op het gebied van -
onder meer - Computertechnologie en
gis, zijn er de afgelopen jaren meer
kaarten dan ooit gebruikt en geprodu-
ceerd, niet alleen op papier, maar
steeds meer als kortstondige afbeeldin-
gen op computerschermen. Omdat de
huidige generatie hard- en Software
bijna elke gebruiker in Staat steh om
zijn of haar eigen kaart te genereren -
00k die gebruikers met onvoldoende
kartografische kennis en ervaring -
worden er tegelijkertijd steeds meer
fouten gemaakt met deze kaarten of
worden de mogelijkheden van de kartografische hulpmid-
delen niet ten volle benut. Dit alles heeft geleid tot een we-
deropleving van de belangstelling voor het onderzoek naar
kaartgebruik en -ontwerp.
Momenteel zijn we opnieuw getuige van weer een grote
toename van het gebruik van kaarten door een voortdurend
in aantal groeiend publiek via het World Wide Web (www)
op het Internet. Deze toename is het gevolg van een steeds
groter wordende aantrekkingskracht en een daarmee samen
hangende openbare, continue en zowat onbegrensde toegan-
kelijkheid van het nieuwe medium. Zelfs als ze dat niet spe-
cifiek van plan zijn, is het toch zeer waarschijnlijk dat men-
sen op een gegeven moment op kaarten stuiten wanneer ze
aan het 'surfen' zijn op dit wereldomspannende netwerk van
computernetwerken [Flynn, 1996]. Tegelijkertijd steh de
techniek in Staat om nieuwe en vaak innovatieve kartografi
sche producten te creeren, zoals dynamische en interactieve
kaarten, verschillende soorten animaties, multimedia en zo-
genaamde 'hypermaps'. Het www-medium houdt rekening
met veel van deze nieuwe producten (en vraagt er zelfs om),
zo niet nu al, dan toch wel in de nabije toekomst. Maar
weer is het zo dat hoe groter het aantal kaarten is dat ver-
schijnt middels het Web, hoe breder het spectrum van hun
inhoud, soorten en doeleinden, hoe groter 00k de kans dat
niet-kartografen zijn betrokken bij hun totstandkoming en
gebruik, en, als gevolg daarvan, hoe groter het risico dat er
geweld gedaan wordt aan de ontwerpregels, of dat die niet
ten volle worden benut, met het daaruit voortvloeiende ver
lies aan effectiviteit (zie bijvoorbeeld figuur 1). Daarom is
het dringend nodig om nu te beginnen met onderzoek naar
het gebruik van kaarten op het Internet [zie 00k Peterson,
1997a, p. 1636]. Het uiteindelijke doel van dat onderzoek is
om de al dan niet latente kartografische mogelijkheden die
via het Net worden aangeboden maximaal te benutten, ten
einde op de meest efficiente en effectieve manieren tegemoet
te komen aan de behoeften van de gebruikers.
Dit artikel kan worden beschouwd als een eerste aanzet tot
het vereiste onderzoek. Allereerst wordt er een overzicht ge
geven van de verschillende kaarten die beschikbaar zijn via
het www. Door het opnemen van de URL-adressen van
Websites' worden de lezers tevens uitgenodigd tot een on-
